Læknablaðið - 01.12.1950, Blaðsíða 19

LÆIvNABLAÐIÐ
141
ir dag. Hjá kvenmannninum
hefir starfsemi eggjakerfanna
áhrif á líkamshitann. Egglosið
og corpus iuteum starfsemin
veldur hækkun á hitanum,
þannig að hitaritið er hærra
seinni helming tíðabilsins,
heldur en fyrri helminginn, ef
tíðir eru reglulegar á 28 daga
millibili. Nú hefir þetta lögmál
lífeðlisfræðinnar verið notað lil
þess að athuga frjósemi kon-
unnar, truflanir á starfsemi
innrennsliskirtlanna, og til þess
að takmarka barneignir. Kon-
an er látin merkja á hitablað
allar truflanir, sem til greina
geta komið; svo sem kvef, sam-
farir og sérstakar meðalagjaf-
ir„ Það fyrsta sem konan gerir
á morgnana, er að mæla sig.
Hún má ekki fara úr rúminu,
reykja eða nærast á nokkru áð-
ur en hún mælir hitann, og síð-
an merkir hún á hitablaðið upp
á Yxo°, hvað hitinn hefir verið.
Þessi svonefndi basalhiti er
lágur á meðan á tíðum stendur
og helzt það fram að egglosinu.
Hitinn getur verið allt niður í
36,1, en sveiflast venjulega
milli 36,3 og 36.6 á þessu tíma-
bili. Á þeim 24 klukkustundum,
sem egglosið fer fram, stígur
hitinn snögglega og fer um 0,3
til 0,5 gráður upp fyrir lág-
markið og helzt síðan á sama
hitastigi fram að næstu tíðum,
en 24 til 36 klukkustundum áð-
ur en tíðir byrja fellur hitinn
snögglega,, Stundum lækkar
hitinn smávegis áður en hann
stígur, og vilja sumir álíta að
þá fari egglosið fram, sem og
vel getur verið, en hitahækkun-
in og áframhald hennar orsak-
ast af progesteron-framleiðsl-
unni. Þegar hitinn hækkar er
frjósemis tíminn og þá getur
getnaður átt sér stað. Ef nú
konan verður barnshafandi
fellur hitinn ekki, tíðirnar falla
niður og hitinn heldur áfram
að vera hækkaður í nokkra
mánuði. Nákvæm hitatafla,
sem haldin er daglega í nokkra
mánuði, gefur þá ágætar sann-
anir fyrir egglosum konunn-
ar. Samtímis fær læknirinn
upplýsingar um frjósemi kon-
unnar, um kynferðislíf hennar
og daglegl líf, og getur gefið
henni leiðbeiningar, ef þess
gerist þörf á sviði, sem alltaf er
erfitt að fá upplýsingar um.
Þessar hitamælingar eru hag-
kvæmasta og þægilegasta að-
ferðin til þess að ákveða tím-
ann þegar egglos fer fram, og
um leið hvenær heppilegast er
að hafa samfarir til þess að
frjóvgun geti átt sér stað,
Sú skoðun hefir smám saman
rutt sér til rúms, að mikill
hluti af ófrjósemi eigi rætur
sínar að rekja til endokrin
truflana. Svo er þó ekki, nema
í þeim tilfellum þegar um meiri
háttar truflun er að ræða á
starfi innrennsliskirtlanna,
sem er aðeins lítill hópur
manna, sem einnig er sorglega