Læknablaðið - 01.12.1950, Blaðsíða 20

142
LÆKNABLAÐIÐ
lítiö hægt aö gera fyrir. Hins
vegar eru oft minniháttar en-
dokrin truflanir bæði í körlum
og konum, sem annars eru al-
veg eðlileg á að sjá. Þetta er oft
myndarlegt og hraustlegt fólk,
en kynfærin eru lítið þroskuð
og að sama skapi ófullkomið
karl- eða kven-eðli.
Fimmta aðferðin til þess að
athuga ófrjósemi miðar að þvi
að alhuga hvort eggvegirnir
séu opnir. Áriö 1914 birti Carry
og síðar Rubin fyrstu tilraun-
irnar, sem miðuðu að því að
sanna hvort eggvegir væru opn-
ir„ Þeir sprautuðu röntgen-
kontrast- efni inn í legið og
tóku síðan röntgenmynd. Þessi
aðferð hefir verið brúkuð mik-
ið fram á þennan dag, með til-
tölulega litlum breytingum, en
er þó miklu handhægari nú á
dögum en áður. Vegna þess hve
þessi svonefnda hysterosalpin-
gografia var erfið í framkvæmd
í byrjuninni fann Riibin upp
á því stuttu síðar að blása lofti
upp í legið og með því móti að
sýna hvort opin leið væri frá
legopi og upp í kviðarhol kon-
unnar. Til þessa brúkaði hann
,,kymograf“, til þess að fylgj-
ast með því hve mikinn þrýst-
ing þyrfti að nota, hve mikið
viðnámið væri og hve mikið
væri um krampakennda sam-
drætti í legi og eggvegum.
Hysterosalpingografi er aðal-
lega gerð í tvennum tilgangi:
lil þess að fá mynd af leghol-
inu og síðan til þess aö sýna
holið í eggvegunum. Þannig
má sjá hindranir, sem verið
geta í sjálfu legholinu, og ann-
ars er ekki hægt að sjá, en hún
gefur líka hugmynd um þroska
legsins,, Á eggvegum má sjá
hvort þeir séu lokaðir og þá
hvar lokunin er. Rubin, sem
alltaf hefir mestan áhuga fyrir
blásningum, heldur því fram
að það geti hann alveg eins vel
sagt um með kymografiskri ut-
erotubal insufflation. Annars
eru sömu vandkvæði á því að
lesa úr myndum af þessum líf-
færum og öðrum innýfla líf-
færum. Rubin hefir sannað
það, bæði með kymograf. utero-
lubal insufflatio og áþreifan-
lega með skurðaðgerðum eftir
á, að töluvert oft eru mistök á
því að ákveða hvort opið sé upp
gegnum eggvegina, þó svo virð-
ist ekki vera á röntgenmynd-
um. Samt sem áður er kontra-
stefnið, sem brúkað er við
rannsóknina, aðal vandkvæð-
ið„ Það resorberast alls ekki eða
mjög hægt, og getur valdið ert-
ing 1 vefjunum með herping og
hnútamyndunum, sem síðan
leiða af sér fullkomna lokun á
eggvegunum, þar sem áður
voru aðeins þrengsli. Þesshátt-
ar afleiðingar koma ekki eftir
blásningu, sem líka er hægt að
endurtaka mörgum sinnum.
Hins vegar gildir það um hvort
tveggja aðferðina að bólgur
mega ekki vera í kynfærunum,