Læknablaðið - 01.09.1955, Blaðsíða 24

96
L Æ K X ABLAÐIÐ
með langvarandi sár og fram-
leiða penisillínase sjálfum sér
og öðrum sýklum til varnar.
Sýklar geta orðið ónæmir fyr-
ir penisillíni a. m. k. með þrennu
móti: Þeir taka að mynda
enzym, penisillínase, sem klýf--
ur penisillín í óvirk efni. Þeir
útiloka þau enzym, sem penis-
illín bindur, frá efnaskiptum
sínum og verða þannig óháðir
verkunum þess. Báðir þessir
eiginleikar geta komið fram hjá
sama stofni. Loks geta þeir
vanizt á penisillín, þannig að
það örvi vöxt þeirra. Sýnt hefur
verið, að slíkt getur átt sér stað
um staphylokokka.
Penisillín með geislavirkum
brennisteini hefir verið notað
til ]æss að rannsaka áhrif á
staphylokka. Með því að mæla
geislaverkun penisillínnæmra
staphylokka el'tir að slíkt
penisillín hefir verkað á þá,
hefir komið í ljós að 10 molekul
af penisillíni er nægilegt til að
drepa cina hakteriu. Enda þótt
penisillín sé svo mjög sýkla-
eyðandi, þá er það minnst eitr-
að fyrir menn af öllum þeim
antibiotíka, sem nú eru þekkt.
Áður var tekið fram, að
penisillín verkaði aðallega á
gram -f- sýkla, en nýlega hefir
tekizt að framleiða sérstaka
tegund af penisillíni, sem verk-
ar líka á gram, h- stafi. Það
væri mikill fengur að fá nýja
tegund af penisillíni, sem héldi
öllum gömlu kostum þess efnis,
og hefði auk þcss vítt verkunar
svið, en eftir er að vita, livort
aukin eituráhrif fylgja þessum
nýja eiginleika.
Stireptomycín: Streptomycín
verkar á sömu tegundir sýkla
og penisillín, en auk þess á
marga gram h- stafi, en fræg-
ast er það fyrir verkanir sínar
á M.tuberculosis. Næmi sýkla
fyrir streptomycíni er óháð
næmi þeirra fyrir penisillíni.
Allir sýklar geta auðveldlega
orðið ónæmir fyrir strcpto-
mycíni bæði in vitro og in
vivo. T.d. getur B. coli og aðrir
gram -f- stal'ir orðið ónæmir
fyrir streptomycíni eftir að
sjúklingur hefir fengið lyfin í
aðeins 1- 2 daga. Ónæmi þetta
virðist geta breytzt þannig, að
sami stofninn verði á ný næm-
ur fyrir lyfinu síðar. Stundum
vill svo vel til, að sýklar missa
virlulens um leið og þcir verða
ónæmir fyrir streptomycíni.
Sýklar geta vanizt á strepto-
mycín og orðið háðir því,
þannig að þeir vaxi alls ekki
nema það sé fyrir hendi. Ef
meningokokkum, sem algerlega
eru háðir streptomycíni in
vitro, er sprautað í hvítar mýs,
hverfa sýklarnir fljótt og
mýsnar veikjast ekki. Sé hins
vegar dælt í mýsnar strepta-
mysíni samtímis meningo-
kokkunum eða rétt á eftir, þá
fá mýsnar sepsis og drepast.
Fyrir slíka meningokokka er
streptomycín ekki skaðlegt