Læknablaðið - 01.12.1961, Blaðsíða 39

LÆKNABLAÐIÐ
161
holsár eða rifa nær alltaf lifs-
hættuleg. Þau geta sprungið inn
í næstum hvaða líffæri sem er
í umhverfinu, svo sem barka,
berkju, vélinda, gollurshús,
brjósthol, lungnaslagæðina eða
hauslægu holæðina og jafn-
vel etið sig út í gegnum
brjóstvegg og opnazt út á húð.
Blóðlitaður hráki eða endur-
tekinn blóðhósti (hæmopthysis)
eru oft einkennandi fyrir yfir-
vofandi ruptur.
Einkenni og afleiðingar aneu-
rysma eru sérlega miklar með-
al negra, enda leita þeir sjaldn-
ast lækninga, fyrr en í óefni er
komið. Oft eru auðvitað önn-
ur einkenni um tertier lues fyr-
ir liendi.
Við aneurysma dissecans er
verkur venjulega mjög sár, eins
og áður er getið. Verkinn legg-
ur gjarnan aftur í bak, upp í
háls og höfuð, fram í handleggi,
niður í kvið og jafnvel alla leið
niður í fætur, ef flvsjunin nær
það langt.
Aneurysma dissecans getur
likzt mjög periplier embolus, ef
ischemi í extremitetum er aðal-
einkennið. Mismunur á púls og
blóðþrýstingi er þó oft til stað-
ar i extremitetum. Dæmi eru
til þess, að sjúklingur leiti lækn-
is svo seint, að aneurysmað hafi
þegar valdið sjáanlegri og þreif-
anlegri fyrirferðaraukningu í
jugulum eða öðru hvoru megin
við sternum. Húðin á þessu
svæði er þá rauð og lopakennd,
ef sternum er arroderað og per-
foration yfirvofandi. Pulsation
og/eða thrill er stundum til
staðar. Þessir sjúklingar eru
venjulega mjög veikir og oft-
ast cachectiskir orðnir.
Greining.
Nákvæm sjúkdómssaga er
nauðsynleg. Sjúklingar leyna
því gjarnan, að þeir hafi haft
kynsjúkdóm og serologi getur
verið neikvæð, ef sjúklingur hef-
ur fengið kröftuga antiluetiska
meðferð, en oftast er þó Was-
serman jákvæður. Lumbal-
punktur skal gerð til ákvörð-
unar á serologi, proteininnihaldi
vökvans og colloidal gullkúrf-
unni. Ef eitthvað af þeim ein-
kennum, sem áður voru talin,
eru til staðar, er aðalatriðið að
láta sér detta aneurysma í hug.
Við objectiva rannsókn finnst
oft lílið. Hjartastærð getur verið
innan eðiilegra marka og hlust-
un eðlileg, en oft eru þó ein-
kenni um insufficientia aortae.
Ef aneurvsma er orðið stórt
og er að eta sig út gegnum
brjóstvegginn, í jugulum, para-
sternalt eða í gegnum sternum,
þá er deyfa á þessu svæði, og
þreifanleg, eða jafnvel sjáanleg
fyrirferðaraukning og stundum
með húðbreytingum, eins og áð-
ur er lýst. Stór intrathoracal
aneurysma geta einnig valdið
styttum tón við percussion.
Röntgen er aðalhjálpin við
greininguna.