Læknablaðið - 01.12.1978, Síða 36

184
LÆKNABLAÐIÐ
Fig. 1
Age In years
Nokkrum árum síðar perifer vinstri facialis
paresis, sem ekki lagaðist við rýmkun á canalis
nervi facialis. Síðar vaxandi dysphasi. Heila-
línurit og heilasoan sýndi djúplægan hnút í
vinstri lobus temporalis. Hnútar voru í skjald-
kirtli, og beinbreytingar sem samrýmast sarcoi-
dosis á röntgenmyndum. Sjúklingur baðst und-
an öllum sýnitökum, en þar sem heilahnútur
fór stækkandi samfara vaxandi einkennum,
gaf hún samþykki til aðgerðar. Reyndist hún
hafa menengioma. Önnur sýni voru ekki tekin.
Uveitiseinkenni vaxandi en létu nokkuð undan
sterameðferð.
Upplýsingar um 3 sjúklinga eru eingöngu
fengnar frá Meinafræðideild, en vefjasýni
höfðu sýnt sarcoidosis. Engar heimildir fund-
ust hjá stofnunum þeim, sem sýnin höfðu sent.
Hjá 4 krabbameinssjúklingum fundust sarcoid-
osis breytingar í eitlasýnum. Líkur benda til
að hér sé um að ræða svo kallaða „Sarcoid like
reaction". Þar af leiðandi eru þessi tilfelli ekki
talin með.
Loks verður að geta 47 ára konu með 14 ára
sögu um myasthenia gravis. Hún var innlögð
vegna þriggja vikna sögu um hita, 38°C, stirð-
leika og hnútamyndunar í handleggja- og gang-
limavöðvum, ásamt kyngingarörðugleikum.
Sýni frá musculus rectus femoris sýndi ysting-
arlaus granuloma. Sterar höfðu engin áhrif og
hún andaðist úr öndunarlömun 6 vikum siðar.
NIÐURSTÖÐUR
Aldur sjúklinga við greiningu sést á
mynd 1. Sá yngsti var 7 ára en sá elsti 66
ára. Konur voru 21 en karlar 18, sjá töflu
II.
Reynt var að gera sér grein fyrir gangi
sjúkdómsins, hvort um illkynja, langvinna
tegund væri að ræða, ellegar þá skamm-
vinna, góðkynja. Fimm sjúklingar virtust
eiga heima í fyrri flokknum, en 29 í þeim
síðari. Fimm sjúklinga reyndist ekki unnt
að flokka sökum ónógra upplýsinga.
Um byrjunareinkenni vísast til töflu III
og ber þá að athuga, að margir höfðu ein-
kenni frá fleiri líffærum í senn.
Hugað var að, hvaða líffæri væri sýkt
og hve oft. Sýnir tafla IV þetta. Tafla V
sýnir flokkun á sarcoidosis í brjóstholi.11
Hafa verður í huga, að einkenni réðu oft
hvaða líffæri voru rannsökuð sérstaklega.
Hjartalínurit voru tekin hjá flestum, þótt
einkennalausir væru. Beinamyndir hins
vegar aðeins hjá 19 sjúklingum. Lungna-
myndir voru teknar hjá 36 sjúklingum.
Upplýsingar um myndatöku vantar hjá 3
sjúklingum. Upplýsingar um Mantoux próf
fengust hjá 18 sjúklingum. Sjö sýndu já-
kvætt Mantoux próf, 11 neikvætt.
UMRÆÐA
Lítið mun hafa verið ritað um sarcoid-
osis á íslandi. Það eina, sem höfundum er
kunnugt um, er fyrirlestur sem dr. Óli
Hjaltested2 hélt á fundi Læknafélagsins
,,Eir“, 1954. Þar gat hann fjögurra ein-
staklinga, sem hann taldi hafa sarcoidosis
og hann hefði greint til þess tíma. Vefja-
greining mun ekki hafa verið fyrir hendi.
Meðal þeirra er að öllum líkindum fyrsti
sjúklingurinn, sem tilgreindur er hér, 29
ára gamall karlmaður, sem greindur var á
berklavarnarstöðinni 1948. Árið 1950 grein-
ast 2 tilfelli en síðan aðeins 4 fram til árs-
ins 1969. Eftir það eykst greiningartíðni og
Table I. 3U biopsies suggestive of sarcoidosis from
33 patients.
No. of No. of positive
Biopsy site biopsies biops-ies
Mediastinal lymph nodes 13 13
Other lymph nodes 14(8 Daniel’s 9
Muscle 1 1
Liver 5 3
Synovia 1 1
Bronchus 3 1
Lung 4 3
Skin 2 2
Orbit 1 1
34