Læknablaðið - 01.12.1978, Qupperneq 80

210
LÆKNABLAÐIÐ
BLÓÐBANKINN 25 ÁRA
Blóðbankinn fagnaði 25 ára starfsafmæli
þann 14. nóvember s.l., en þann dag 1953
var hann sýndur blaðamönnum og tók
formlega til starfa. Byrjað var að byggja
yfir starfsemi Blóðbankans 1949. Á fyrsta
áratugnum var húsnæði hans ekki nýtt
nema að hluta til blóðbankastarfseminnar.
Rannsóknastofa Háskólans við Braónsstíg
hafði afnot af kjallara Blóðbankans um
langt árabil fyrir krabbameinsrannsóknir
og tilraunadýrahald, sem prófessor Níels
heitinn Dungal stóð fyrir, en hann var
helsti hvatamaður að stofnun Blóðbankans.
í kjallara Blóðbankans var lengi kennslu-
stofa fyrir verklega kennslu í meina- og
sýklafræði fyrir læknanema. Með tíman-
um, einkum síðustu 6—7 ár hefur starf-
semin aukist, svo að bæði hæð og kjallari
Blóðbankans eru að verða fullnýtt. Til
betri og auðveldari nýtingar á húsnæðinu
er fyrirhugað að byggja sérstakt stigahús
með tveim herbergjum við vesturenda
hússins.
Blóðgjafar, blóðsöfnun
Grundvöllur blóðbankastarfseminnar er
blóð það sem blóðgjafarnir leggja inn í
Blóðbankann án umbunar. Blóðsöfnunar-
starfið fer fram daglega alla virka daga.
Haft er samband við blóðgjafa gegnum
síma. Sumir blóðgjafar koma af sjálfsdáð-
um reglulega á 3ja mánaða, 6 mánaða eða
árs fresti. Margir blóðgjafar mynda sér-
staka varasveit og koma með stuttum fyr-
irvara, þegar þeir eru kallaðir vegna sér-
þarfa sjúklinga í sjaldgæfum blóðflokki
eða vegna mikilla þarfa eins sjúklings.
Hópar blóðgjafa frá ýmsum vinnustöðum
og skólum á stór-Reykjavíkursvæðinu
koma þegar þeir eru hvattir til.
Farið er í blóðsöfnunarferðir til bæja,
þéttbýliskjarna og vinnustaða í nágranna-
sýslum höfuðborgarinnar á Vesturlandi,
Suð-vesturlandi og Suðurlandi. Samstarf
er haft við Rauða Kross íslands um skipu-
lagningu á blóðsöfnunarstarfi utan Reykja-
víkur og leggur hann til bifreið og bíl-
stjóra til blóðsöfnunarstarfsins. Slysa-
varnafélagsdeildir, flugbjörgunarsveitir,
skátar og kvenfélög láta einnig að sér
kveða í blóðsöfnunarstarfinu á ýmsum
stöðum.
Frá upphafsstarfsárum Blóðbankans,
þegar safnað var árlega milli 1—2 þúsund
blóðeiningum, er blóðeiningafjöldinn 1977
kominn upp í 9.000, eining er 450 ml. af
blóði.
Notkun blóðs til lækninga
Notkun blóðs við lækningar hefur ekki
aðeins aukist vegna þróunar lækninga í
ýmsum greinum, heldur hefur hún breyst
í þá átt að nýttir eru meira svokallaðir
blóðhlutar. Þetta felur í sér að reynt er að
einangra þá þætti blóðsins, sem sjúklingur
hefur sérstaka þörf fyrir.
Heildartala blóðeininga, sem safnað hef-
ur verið á þessu 25 ára tímabili er rúmlega
100 þúsund. Jafnaðaraukning hefur verið
um 9% árlega. Talsverður hluti blóðs-
ins, sem safnað er, er unninn í blóð-
hluta, þ.e.a.s. rauðar blóðfrumur, blóð-
flöguskammta, plasma og storkuþátt VHI.
Þannig getur sama blóðeining komið 3—4
sjúklingum að gagni.
Þessi notkun blóðs hefur aukið vinnu-
álag Blóðbankans að mun og hún gerir
einnig meiri kröfur til nákvæmari grein-
ingar á þörfum sjúklinga.
Rúmlega 20 % af blóði verður of gamalt
til að það sé gefið. Úr því er unnið plasma
og það flutt út til frekari vinnslu á eggja-
hvítuþáttum til lækninga.
Tækjakostur
Tækjakostur hefur batnað verulega síð-