Læknablaðið - 01.07.1979, Page 70

158
LÆKNABLAÐIÐ
menntunin verði samræmd eins og auðið er á
Norðurlöndum og d) að löggjöf um starfsfólk
í heilbrigðisþjónustu verði samræmd eins og
frekast er kostur. Þá er tekið fram i samningn-
um að sá sem hlotið hefur lækningaleyfi í einu
Norðurlandanna, og er norðurlandabúi, geti á-
unnið sér lækningaleyfi í öðru. Frá 1976 hefur
einnig gilt að sá sem áunnið hefur sér sér-
fræðiréttindi í einu Norðurlandanna geti feng-
ið sömu réttindi í öðru ef a) hann hefur áunnið
sér lækningaleyfi i viðkomandi landi og b)
sérgreinin er til í viðkomandi landi. Það skiptir
höfuðmáli að einstaklingurinn sé ríkisborgari
í einu Norðurlandanna og með lækningaleyfi í
heimalandinu til að ávinna sér réttindi á öðr-
um Norðurlöndum. Það hefur ekki þýðingu
hvar viðkomandi hefur hlotið menntun sína
eftir að eitt Norðurlandanna hefur viðurkennt
hana. Þannig geta bandaríkjamenntaðir sér-
fræðingar fengið fulla viðurkenningu á öllum
Norðurlöndunum en það hefur hingað til verið
vissum erfileikum bundið fyrir islenska lækna.
Það fer því ekki á milli mála að samningur
þessi hefur gífurlega þýðingu fyrir íslenska
lækna. Samkvæmt spá landiæknis verða nán-
ast 40% allra íslenskra lækna erlendis 1981.
Elcki veitir því af að við höfum aðgang að
stórum vinnumarkaði. Samningurinn hefur
líka mikla þýðingu hvað varðar samræmda
stefnu í menntun lækna. Við sem sækjum nán-
ast alla okkar sérfræðimenntun til útlanda, nú i
seinni tíð oftast til Svíþjóðar, verðum að
spyrja okkur hvað það er sem við sækjumst
eftir erlendis. Er mikið af þeim tima sem við
erum erlendis betur varið heima? Þetta er
auðvitað breytilegt eftir sérgreinum. 1 sumum
er hægt að fá verulega reynslu heima, í öðrum
mjög takmarkaða.
Með vaxandi samvinnu Norðurlandaþjóða á
sviði framhaldsmenntunar ættu að skapast
góðir möguleikar á samræmdu framhaldsnámi
bæði heima og erlendis sem yrði mun mark-
vissara en nú er oftast. Þannig er t.d. vel
mögulegt í framtíðinni að íslenskir læknar sem
að öllu leyti eða að verulegum hluta hljóta
framhaldsmenntun heima geti sótt námskeið
(NLV-kurser) á öðrum Norðurlöndum.
Innan stjórnar FÍLÍS hefur farið fram
nokkur umræða um þjálfun lækna í rann-
sóknarstarfi (forskarutbildning). Æskilegt
væri að rannsóknarstarfsemi sem hafin er
heima geti fengið áframhaldandi stuðning í því
landi sem viðkomandi flytur til vegna fram-
haldsnáms þannig að tengslin við heimalandið
rofni ekki. Stjórnin álítur að gera verði ráð
fyrir að þjálfun í rannsóknarstarfi þurfi um
langa framtíð að fara fram erlendis. Með þvi
móti að halda tengslunum við heimalandið og
verkefni sem þegar væru hafin þar gæti það
verið rannsóknum heima veruleg lyftistöng.
Á vegum Norðurlandaráðs er starfandi nefnd
sem nefnist Nordiska samarbetsnámnden för
medicinsk forskning (NOS-M). I reglugerð
fyrir nefnd þessa er sagt að það skuli vera
hlutverk hennar að stuðla að og hleypa af
stokkunum samvinnuverkefnum í læknisfræði-
legum rannsóknum á Norðurlöndum. Þá skal
nefndin stuðla að skipulegri nýtingu á aðstöðu
til rannsókna sem fyrir hendi er á Norður-
löndum. Það hefur komið okkur á óvart að
íslendingar hafa aðeins áheyrnarfulltrúa í
nefndinni og geta ekki orðið fullgildir með-
limir fyrr en Islendingar eignast sitt eigið
læknisfræðilega rannsóknarráð. Eftir því sem
næst verður komist eru skoðanir manna á
Islandi mjög skiptar um það hvernig rann-
sóknarmálum skuli yfirleitt hagað og tefur
stofnun slíks rannsóknarráðs. Það er skoðun
stjórnar FlLlS að það sé þýðingarmikið fyrir
íslenska læknisfræði að til sé sjálfstætt lækn-
isfræðilegt rannsóknarráð sem markað getur
stefnu í lækningarannsóknum á íslandi. 1 raun-
inni eru Islendingar bundnir af þvi að stofna
slíkt ráð ef við ætlum að halda eðlilegum sam-
skiptum á sviði lækningarannsókna eins og
fram kemur í starfsreglum NOS-M.
Könnun á búsetu og sérgreinavaX:
Guðjón Magnússon hefur á vegum stjórnar
FlLlS haldið áfram þeirri könnun sem hófst
fyrir ári sem miðar að þvi að fá sem gleggstar
upplýsingar um væntanlegan námstima manna
og sérgreinaval ásamt búsetu. Stjórnin vill
leggja áherslu á hversu þýðingarmikil þessi
könnun er bæði fyrir þá sem hefja vilja sérnám
og hina sem vinna að skipulagningu heilbrigð-
ismála á Islandi. Niðurstöður könnunar þessar-
ar eru mjög marktækar um fyrirætlanir ís-
lenskra lækna erlendis vegna hins mikla fjölda
sem starfa í Svíþjóð. Það er ætlun stjórnar-
innar að könnun sem þessi fari fram a.m.k. á
tveggja ára fresti.
Tjánsteársrátt
Norrænir læknar sem koma til starfa í Svi-
þjóð geta fengið viðurkennt læknisstarf í
heimalandinu eftir læknispróf fyrst eftir að
sænskt lækningaleyfi er fengið. Nefnist það
„tjánsteársrátt". Þetta gildir ekki um önnur
lönd en Norðurlönd og þarf þá Socialstyrelsen
ekki að taka tillit til læknisstarfs sem unnið
er í viðkomandi landi. Það er athyglisvert að
Islendingar urðu þessa réttar sem aðrar Norð-
urlandaþjóðir hafa fyrst aðnjótandi 1976 en þá
áleit Socialstyrelsen að líta mætti á störf unn-
in á Islandi jafngild læknisstörfum á öðrum
Norðurlöndum. Ástæðan fyrir því að „tjánste-
ársrátt" fæst fyrst metinn eftir að sænskt
lækningaleyfi er fengið er sú að svo er kveðið
á í „allmánna lákarinstruktionen“ grein 9, 3.
málsgrein. Þýðingin fyrir þvi að fá „tjánste-
ársrátt" metinn er þríþætt. Hægt er að fá
starfstímann metinn þegar sótt er um sérfræði-
réttindi, stöðu eða launaflokk. I reynd er það
þannig að landsþingin túlka áðurnefnd ákvæði
mismunandi en flest munu þó horfa fram hjá
þeim þegar norrænir læknar eru metnir i
launaflokka. Undantekningar eru til og veldur
það þá tekjutapi.