Dagblaðið Vísir - DV - 19.01.2007, Blaðsíða 24

föstudagur 19. janúar 200724 Helgarblað DV
Við undirritaðir viljum koma á
framfæri eftirfarandi athugasemd-
um við ummæli sem höfð eru eft-
ir Árna Tómassyni endurskoðanda
í DV þann 12/1 2007 vegna um-
fjöllunar um mál Gunnars Arn-
ar Kristjánssonar endurskoðanda
vegna vinnu hans fyrir Trygginga-
sjóð lækna. Ummælin eru að okk-
ar mati viðsnúningur á staðreynd-
um, og þykir ekki hægt að láta þeim
ósvarað vegna órökstuddra áfellis-
dóma yfir Gunnari og verjendum
hans sem þar er að finna.
Í greininni í DV er að finna þessi
ummæli:
„Ef þetta mál hefði fengið efnis-
lega umfjöllun, þá hefði náttúrulega
depurðin komið upp.“
Gunnar hefur verið sýknaður
af öllum kröfum ákæruvaldsins og
telst saklaus af þeim öllum. Þannig
er ótvíræð dómsniðurstaðan og ef
öðru er haldið fram þá er það ein-
faldlega rógburður.
Ummælin verða helst skil-
in þannig að Gunnar sé eftir sem
áður sekur þó dómstólar hafi sýkn-
að hann í óþökk þeirra sem rann-
sökuðu mál hans og að það hafi ver-
ið fyrir tilstilli verjenda og markmið
þeirra að koma í veg fyrir að mál-
ið fengi efnislega umfjöllun. Eftir
stendur að Gunnar og þeir sem að
vörn hans komu liggja undir ámæli
um óskilgreinda „depurð“.
Sá möguleiki er að vísu einnig
opinn að „depurðarinnar“ sé leitað
á röngum stað samanber eftirfar-
andi tilvitnanir í gögn málsins.
Rannsókn málsins
Haft er eftir í DV:
„Verjendurnir reyna náttúrulega
að forðast það að málið fái efnislega
umfjöllun. Þeir eru bara að vinna
sína vinnu.“
Árni Tómasson hefur borið fyr-
ir dómi að hann hafi ekki skoðað
vinnupappíra Gunnars og þar með
vinnubrögð hans. Á meðan við-
komandi hefur ekki skoðað um-
rædd gögn hlýtur að vera óhægt um
vik að rökræða efnislega um vinnu-
brögðin. Falsanir, sem beitt var gegn
Gunnari, voru ekki rannsakaðar og
fengu afar takmarkaða umfjöllun
hjá lögreglu og þar með hjá þeim
kunnáttumönnum sem lögregla
leitaði til. Ef talið er að einhverjir
hafi komið í veg fyrir að málið fengi
efnislega umfjöllun þá ættu rann-
sóknaraðilar að líta í eigin barm.
Þeir litu algjörlega framhjá vinnu-
pappírunum og fengu verjendur
Gunnars aldrei tækifæri til að ræða
þá efnislega undir rannsókn máls-
ins, þrátt fyrir ítrekaðar beiðnir þar
um. Dómsskjöl og eigin framburður
rannsakenda fyrir dómi bera þessu
glöggt vitni.
Umsögn Hæstaréttar um störf
kunnáttumanna, sem tilkvaddir
voru lögreglu til aðstoðar, er orðrétt
þessi:
„Þessar álitsgerðir kunnáttu-
manna beindust aðeins að litlu leyti
að ætlaðri vanrækslu ákærða varð-
andi endurskoðun á nákvæmlega
tilgreindum þáttum reikningsskila
í nánar tilteknum ársreikningum,
heldur fjölluðu þær að mestu með
almennum orðum um fjölda atriða í
senn á löngu árabili. Þá var að engu
teljandi leyti brugðið ljósi á það
hvernig endurskoðandi hefði nánar
átt að bera sig að í starfi við sömu at-
riði ef gætt væri góðrar endurskoð-
unarvenju.“
Aðfinnslur dómstóla lutu því
nákvæmlega að því að málið hafði
ekki fengið efnislega umfjöllun af
hálfu lögreglu og þar með kunnáttu-
mannanna og að verknaðarlýsingu í
ákæru væri áfátt. Hvernig verjend-
um Gunnars verður um kennt með
því að þeir hafi forðast efnislega um-
fjöllun er illskiljanlegt í ljósi mála-
vöxtu.
Ummæli Árna eru í alvarlegu
ósamræmi við niðurstöðu Hæsta-
réttar og geta ekki verið sannleikan-
um samkvæm. Það er mjög alvarlegt
í ljósi stöðu hans sem endurskoð-
anda og þess að viðfangsefni hans
var rannsókn sakamáls sem leiddi
til ákæru um hegningalagabrot.
Ábyrgð á lögreglurannsókn
Í sömu grein í DV segir Árni:
„Í raun og veru situr eftir sú
spurning hvort endurskoðandinn á
ekki að geta svarað fyrir það sjálfur,
hvað hann gerði og hvað ekki.“
Þessi yfirlýsing kemur nákvæm-
lega heim og saman við reynslu
verjenda af rannsókn málsins.
Gunnar varð sjálfur að afla gagna
og rannsaka atvik. Það á hins veg-
ar að vera á ábyrgð lögreglu lögum
samkvæmt að rannsaka sakamál og
upplýsa þau og áttu kunnáttumenn-
irnir að vera lögreglu þar til aðstoð-
ar. Hvergi í málsskjölum er að finna
athugasemd þess efnis að Gunn-
ar hafi neitað að svara spurning-
um eða upplýsa um atvik. Að sjálf-
sögðu á endurskoðandi að svara
fyrir verk sín og það reyndi Gunnar
að gera við takmarkaðar undirtekt-
ir lögreglu. Áhugaleysi hinna sér-
fróðu kunnáttumanna um ítarlega
rannsókn er reyndar augljóst í ljósi
svohljóðandi orðréttrar umsagnar
Hæstaréttar:
„Skýrsla var síðan tekin af ákærða
fyrir lögreglu 2. mars 2004. Þar ít-
rekar hann fyrri athugasemdir um
rannsókn málsins og fyrirliggjandi
gögn. Lutu þær meðal annars að því
að ekki hafi verið rannsakað á hvern
hátt Lárus Halldórsson hafi blekkt
ákærða. Í því sambandi benti hann
sérstaklega á fimm atriði, nánar til-
tekið fölsun afstemminga og skulda-
bréfalista, fölsun ljósrita spariskír-
teina ríkissjóðs, fölsun á tölvulistum
skuldabréfa ársins 1998, færslu á
tvöföldu bókhaldi og fölsun upplýs-
inga um vanskil í skuldabréfalistum.
Verður ekki ráðið af gögnum málsins
að þessar athugasemdir hafi leitt til
frekari rannsóknar á málinu.“
Hér er á ferðinni skýr og greini-
leg áskorun frá Gunnari um efnis-
lega umfjöllun um þau atriði sem
hann tilgreinir nákvæmlega. Um-
sögn Hæstaréttar skal endurtekin:
„Verður ekki ráðið af gögnum
málsins að þessar athugasemd-
ir hafi leitt til frekari rannsóknar á
málinu.“
Eins og fram kemur hér á eftir
verða verk Gunnars að mati Hæsta-
réttar ekki metin fyrr en fyrir liggur
hvaða áhrif falsanir höfðu á vinnu
hans. Svo einfalt og skýrt er það.
Innra eftirlit
Árni segir í viðtalinu í DV:
„Þarna var ekkert innra eftirlit.
Lárus Halldórsson framkvæmda-
stjóri gerði allt.“
Framburður starfsmanns Lárus-
ar fyrir dómi er hins vegar þannig:
„Hún kvaðst hafa fært daglegt
bókhald, þ.e. afborganir af þeim
veðskuldabréfum er sjóðurinn átti
og einnig hafi hún bókað inngreidd
iðgjöld og stemmt af bankareikn-
inga, sem þessar færslur fóru inn á.
Vitnið kvað iðgjöldin hafa verið færð
inn á séreignareikning hvers sjóðfé-
laga. Vitnið kvað að Lárus hafi sjálf-
ur prentað út yfirlit fyrir aðalfund og
hafi vitnið sett þau í umslög.
Vitnið kvaðst hafa útbúið skulda-
bréf vegna útlána til sjóðfélaga og
farið með þau í þinglýsingu, en bréf-
in hafi verið geymd á skrifstofu Lár-
usar og verið innheimt þaðan.“
Framburður formanns stjórnar
TL frá 1997 fyrir dómi styður þenn-
an framburð starfsmanns Lárusar
að hluta:
„Vitnið kvaðst hafa orðið sjóðfé-
lagi í Tryggingasjóði lækna upp úr
1980 og kvaðst hafa fengið yfirlit um
inneign sína hjá sjóðnum árlega.
Þar hafi komið fram hvað vitnið
ætti inni í sjóðnum ásamt hreyfinga-
lista.“
Samkvæmt þessu fer ekki milli
mála að innra eftirlit var fyrir hendi,
og styðst það við framburð starfs-
manns Lárusar og stjórnarmanns
þó eins og í flestum tilfellum mætti
deila um umfang þess og virkni.
Hins vegar eru engin gögn meðal
málsskjala sem gefa til kynna að
innra eftirlit hafi verið skoðað sér-
staklega af lögreglu og þar með lagt
mat á það. Þar með eru engar stað-
festingar fyrirliggjandi á því hvort
það hafi brugðist að öllu eða ein-
hverju leyti. Starfsmaður Lárusar
var ekki yfirheyrður af lögreglu, að-
eins fyrir dómi og þá að kröfu verj-
anda Gunnars og er því takmarkaða
vitneskju varðandi innra eftirlit að
finna í lögreglurannsókn. Árni get-
ur því ekki af yfirsýn eða sanngirni
fjallað um innra eftirlit þar sem ekki
er vitað til þess að hann hafi kynnt
sér það með neinum hætti. Þrátt fyr-
ir þetta gefur hann út fyrirvaralausa
yfirlýsingu um algeran skort á því.
Viðbótargögn
Vinnupappírar Gunnars voru
lagðir fram hjá lögreglu og í kjölfarið
voru lögð fram viðamikil viðbótar-
gögn eftir rannsókn sem Gunnar lét
sjálfur framkvæma. Þau gögn leiddu
í ljós blekkingar sem notaðar voru til
að villa um fyrir Gunnari. Þessi við-
bótargögn skoðaði Árni Tómasson.
Blekkingarnar, sem þar voru upp-
lýstar, eru með hans eigin orðum
samkvæmt minnisblaði hans dags.
3/2 2004: „fagmannlegar og lævís-
legar“. Ennfremur segir Árni að:
„...ekki sé réttmætt að áfellast
vinnubrögð endurskoðanda að því
er þennan þátt varðar.“
Þrátt fyrir þetta álit, og það álit
eigi við um meginhluta sakarefna,
þá koma þessar málsbætur Gunn-
ars hvergi fram á síðari stigum máls-
ins og að því finnur Hæstiréttur með
þessum rökstuðningi:
„Ófært er að leggja mat á það
hvort ákærði hafi gætt góðrar endur-
skoðunarvenju í störfum fyrir trygg-
ingasjóðinn án þess að fyrir liggi
hvort verk hans kunni í einhverjum
atriðum að hafa tekið mið af rang-
færðum gögnum, sem honum verði
ekki metið til lasts að hafa ekki tor-
tryggt.“
Það liggur að mati Hæstaréttar
ekkert fyrir um efnislega umfjöll-
un af hálfu ákæruvaldsins um þær
blekkingar sem Gunnar var beitt-
ur og hvaða áhrif þær kunnu að
hafa haft á vinnu hans. Lögregla og
ákæruvald sem átti að leiða rann-
sóknina hlýtur að verða að axla
ábyrgð í því efni, ekki verjendur.
Ummæli um dómara
Ummæli Árna um dómara máls-
ins vekja einnig athygli. Haft er eftir
honum:
„Með fullri virðingu fyrir dóm-
urunum þá held ég að þegar 120
til 140 milljónir eiga að
vera í sjóði og þar reynast ekki vera
til nema 40 milljónir sé eitthvað at-
hugavert á ferðinni. Framkvæmda-
stjórinn viðurkenndi að hafa stolið
þessum peningum og villt um fyr-
ir mönnum. Eftir situr fólk sem fær
ekki lífeyrinn. Er það þá ekki nógu
skýrt?“
Af þessu má helst ráða að Árni
telji að dómarar þeir sem fjölluðu
um mál Gunnars hefðu átt að sak-
fella hann þegar af þeirri ástæðu að
framkvæmdastjórinn dró sér fé og
ekki hafi verið nauðsynlegt að rann-
saka endurskoðunarvinnu Gunn-
ars sérstaklega. Raunar eiga þessar
fjárhæðir sem nefndar eru sér ekki
stoð.
Staðreyndin er sú að frávísun
málsins frá dómi verður rakin beint
til vinnubragða lögreglu, tilkvaddra
kunnáttumanna og ákæranda en
þau vinnubrögð dæmdi Hæstiréttur
ótæk með þeim ummælum að þau
stæðust ekki lög. Það þarf nokkuð að
koma til að málum sé vísað frá dómi,
hvað þá með jafn harkalegri umsögn
og rannsókn þessa máls fær.
Lögreglu, tilkvöddum kunnáttu-
mönnum og ákæranda var treyst
fyrir því að greina hlutlægt kost og
löst á vinnu Gunnars í anda laga um
meðferð opinberra mála. Það brást
og í kjölfarið er dómurum og verj-
endum um kennt.
Kaffispjall
DV hefur eftir Árna:
„Gunnar hefur sjálfsagt treyst
Lárusi og hitt hann bara í kaffi og
skrifað svo upp á reikninginn.“
Hér er viðhorfi Árna til vinnu
Gunnars ugglaust rétt lýst. Árni tel-
ur „sjálfsagt“ að Gunnar hafi lagt
nafn sitt við falsaðan ársreikning
eftir kaffispjall við Lárus. Hann lítur
hér alfarið framhjá áður gefnum yf-
irlýsingum sínum um „fagmannleg-
ar“ og „lævíslegar“ falsanir Lárusar,
sem hann telur ekki hægt að áfellast
Gunnar fyrir.
Árni telur líklegt í öðru orðinu
að Gunnar hafi verið beittur um-
fangsmiklum blekkingum, sem ekki
mega verða honum til áfellis, en í
hinu orðinu telur hann að Gunn-
ar hafi alvarlega brugðist faglegum
skyldum sínum.
Þessi tilvitnuðu orð eru í engu
samræmi við staðreyndir málsins
og eru sérstaklega ærumeiðandi í
garð Gunnars.
Niðurlag
Það verður ekki betur séð af
gögnum málsins sem og styðst við
skýrar forsendur Hæstaréttar að
lögregla, tilkvaddir kunnáttumenn
og ákærandi hafi við rekstur þessa
máls á hendur Gunnari sýnt af sér
vítaverð vinnubrögð.
Reykjavík, 15. janúar 2007
Kristinn Bjarnason hrl.
Jón Þ. Hilmarsson endurskoðandi.
föstudagur 12. janúar 200714
Fréttir DV
LögregLa braut stjórnarskrá
og mannréttindasáttmáLann
Lögreglurannsókn og málaferli á
hendur Gunnari Erni Kristjánssyni,
endurskoðanda og fyrrverandi for­
stjóra SÍF, brutu í bága við stjórnar­
skrá lýðveldisins og mannréttinda­
sáttmála Evrópu. Þetta var niðurstaða
ríkissaksóknara eftir að rannsókn
og réttarhöld höfðu staðið í rúmlega
þrjú ár. Gunnar Örn var sakaður um
að hafa brugðist skyldum sínum sem
endurskoðandi Tryggingasjóðs lækna
og átt þannig aðild að því að fram­
kvæmdastjóri sjóðsins dró að sér um
76 milljónir króna. Gunnar Örn tel­
ur að rannsóknin hafi miðast við að
hann væri sekur. Hann ætlar að höfða
skaðabótamál.
Lárus Halldórsson, löggiltur endursko
ð­
andi og þáverandi framkvæmdastjóri T
rygg­
ingasjóðs lækna, kom á fund lögreglu
í byrj­
un maí árið 2002 og játaði að hafa dreg
ið sér
tugi milljóna úr tryggingasjóðnum og a
ð hafa
blekkt bæði stjórn sjóðsins og endur
skoð­
anda. Gunnar Örn Kristjánsson endur
skoð­
andi, sem þá var jafnframt forstjóri S
ÍF, þá
stærsta fyrirtækis landsins, var endur
skoð­
andi sjóðsins. Grunsemdir lögreglu
vökn­
uðu fljótlega um að hugsanlega væri ek
ki allt
með felldu við endurskoðun sjóðsins. G
unn­
ar Örn og Lárus höfðu þekkt hvor til an
nars í
áraraðir og um tíma ráku þeir endursk
oðun­
arskrifstofur sínar í sama húsi.
Lárus seldi allar eigur sínar og með a
ð­
stoð ættingja náði hann að endurgreið
a um
27 milljónir af þeim rétt tæpum 76 millj
ónum
sem hann stal. Lárus var ákærður og d
æmd­
ur í tveggja og hálfs árs fangelsi.
Ríkislögreglustjóri hóf rannsókn á
vinnubrögðum Gunnars Arnar Krist­
jánssonar, endurskoðanda sjóðsins,
vegna vinnu hans við endurskoð­
un á bókhaldi Tryggingasjóðs
lækna. Gunnar Örn og Krist­
inn Bjarnason, lögmaður
hans, eru þess fullviss­
ir að lögregla hafi gefið
sér sekt Gunnars Arn­
ar áður en rannsókn
málsins hófst. Hæsti­
réttur vísaði málinu
að lokum frá með al­
varlegum athuga­
semdum um vinnu­
brögð lögreglunnar
og rennir niðurstaða
réttarins rökum
undir fullyrðingar
þeirra.
„Örugglega hefði
mátt vinna mál­
ið betur og skýr­
ar af hálfu ákæru­
valdsins,“ segir Árni
Tómasson, lög­
giltur endurskoð­
andi. Árni var einn
þriggja sérfróðra
kunnáttumanna
sem lögreglan kall­
aði sér til aðstoð­
ar við rannsókn
málsins. „Með
fullri virðingu fyr­
ir dómurunum,
þá held ég að
þegar 120 til 140
milljónir eiga
að vera í sjóði
og þar reynast ekki vera til nema 40 m
illjón­
ir sé eitthvað athugavert á ferðinni. F
ram­
kvæmdastjórinn viðurkenndi að hafa
stolið
þessum peningum og villt um fyrir mön
num.
Eftir situr fólk sem fær ekki lífeyrinn. E
r það
þá ekki nógu skýrt?“ segir Árni. Um þa
ð var
ekki deilt í málinu. Það sem Gunnar Ö
rn og
lögmaður hans finna að, er að ekki hafi
sann­
ast refsiábyrgð gegn Gunnari Erni.
„Það hefur verið brotið á Gunnari Erni
við
þessa rannsókn. Ríkissaksóknari lýsti þ
ví yfir
að lokum að rannsóknin hefði verið í
and­
stöðu við stjórnarskrána og mannrét
tinda­
sáttmála Evrópu. Það sem eftir stendur
er að
það er engin niðurstaða um sök hjá Gun
nari,“
segir Kristinn Bjarnason, hæstaréttarlög
mað­
ur og verjandi Gunnars Arnar Kristjánss
onar.
Peningarnir voru ekki til
„Ég held að það sé óhætt að segja að þ
að
felist alvarleg gagnrýni á vinnubrögð lö
gregl­
unnar, bæði í dómum héraðsdóms og H
æsta­
réttar. Ef maður les forsendur Hæstarét
tar, þá
stendur raunverulega ekki steinn yfir
steini.
Þessar forsendur segja manni að þa
ð er í
rauninni ekkert búið að rannsaka hvor
t eitt­
hvað var athugavert við vinnubrögð Gu
nnars
eða ekki,“ segir Kristinn Bjarnason.
Árni Tómasson bendir á að
jafnvel ríkari skyldur hafi hvílt
á Gunnari Erni sem endur­
skoðanda Tryggingasjóðs
lækna, vegna þess að
sjóðurinn hafði ekk­
ert innra eftirlit.
„Það er ein af
grundvallar­
greinum
í góðri
endur­
skoðunarvenju að endurskoðandi ei
gi að
kanna innra eftirlit. Ef ekkert slíkt
er til
staðar á endurskoðandinn að auka
sín­
ar endurskoðunaraðgerðir. Þarna var
ekk­
ert innra eftirlit. Lárus Halldórsson
fram­
kvæmdastjóri gerði allt.“
Árni segir málið fljótlega hafa snúist ú
t í
tæknileg atriði á borð við hverjir væru hæ
fir til
að koma nálægt málinu og hvort lögreg
la hafi
gert allt sem hún gat til þess að kanna m
ögu­
legt sakleysi Gunnars Arnar. Meðal a
nnars
var vitnisburður Árna véfengdur í Hæs
tarétti
vegna þess að tengdafaðir dóttur hans
, Ást­
ráður Hreiðarsson læknir, taldi sig eiga
kröfur
á sjóðinn og stóð í málaferlum vegna þe
ss.
„Í raun og veru situr eftir sú spurni
ng
hvort endurskoðandinn á ekki að geta
svar­
að fyrir það sjálfur, hvað hann gerði og
hvað
ekki. Staðreyndin var sú að það var sa
gt að
hellingur af peningum væri í sjóðnu
m en
þeir reyndust svo ekki vera til,“ segir
Árni
Tómasson.
Árni telur eftir sem áður að Gunnar Ö
rn
hafi áritað reikningana fyrir vinskap
sinn
við Lárus framkvæmdastjóra. „Gunna
r hef­
ur sjálfsagt treyst Lárusi og hitt hann
bara í
kaffi og skrifað svo upp á reikninginn
. Þeir
ráku náttúrulega endurskoðunarskri
fstof­
ur á sama stað hér í eina tíð,“ segir Árn
i.
„Hann á sér málsbætur, það er
klárt. Hann er að
vinna með
manni sem hann treystir og þeir h
afa sömu mennt­
un. Gunnar var aldrei að hylma yfir e
itt né
neitt. Verjendurnir reyna náttúrulega að
forð­
ast það að málið fái efnislega umfjöllun
. Þeir
eru bara að vinna sína vinnu. Ef þett
a
mál hefði hins vegar fengið efnis­
lega umfjöllun, þá hefði nátt­
úrulega depurðin komið
upp,“ segir Árni.
Þessu til mót­
vægis bendir
Gunnar
Örn
Sigtryggur JóhannSSon
blaðamaður skrifar: sigtryggur@dv.i
s
Bogi nilsson
ríkissaksóknari Bogi
gaf fyrirmæli um að
rannsókn málsins yrði
hætt í nóvember
síðastliðnum. rannsókn-
in væri í þeim farvegi að
brotið hefði verið gegn
stjórnarskrá og
mannréttindasáttmála.
Kristinn Bjarnason Verjandi
gunnars arnar Kristjánssonar
segir að brotið hafi verið á
gunnari Erni við rannsókn á
málum tryggingasjóðs lækna.
gunnar Örn Kristjánsson Eftir að málið var
höfðað gegn honum sagði hann upp starf
i sínu
sem forstjóri sÍf, sem var þá stærsta fyrirtæ
ki
landsins.
DV Fréttir
föstudagur 12. janúar 2007 15
Kristinn Bjarnason
Gunnari Erni Krist­
jánssyni
sjálfur á umfangsmiklar falsanir L
árus-
ar. „Hvers vegna hefði hann átt að ve
ra að
stunda þessar falsanir ef hann gat tre
yst á
að ég mundi aldrei fara yfir gögnin?“
spyr
Gunnar Örn.
Lögreglunni hótað
Gunnar Örn og Kristinn Bjarnason hv
ika
hvergi frá þeirri vissu sinni að lögregla
n hafi
gefið sér sök Gunnars áður en rann
sókn
málsins hófst. Þeir benda á að Árni Tó
mas-
son endurskoðandi hafi hvatt lögreg
lu til
þess að reka mál á hendur Gunnari í m
inn-
isblaði sem Árni ritaði vegna málsins
þann
26. september 2003. „Ég tel rétt að ekki
verði
hjá því komist að láta reyna á ábyrgð e
ndur-
skoðanda í þessu tilviki. Ef ríkislögreglu
stjóri
gerði það ekki mætti áfellast embættið
fyrir
að sinna ekki lögboðnum skyldum sí
num,“
segir Árni Tómasson á einum stað.
Kristinn telur að hér sé um að ræða d
ul-
búna hótun um alvarlegar afleiðinga
r fyr-
ir ríkislögreglustjóraembættið verði G
unn-
ar Örn ekki ákærður. Árna megi þega
r hafa
verið ljóst að málið hafi ekki verið ran
nsak-
að nema að litlum hluta. „Hann virði
st að-
eins hafa haft áhyggjur af því hvort saks
ókn á
Gunnar næði fram að ganga,“ segir Kri
stinn.
Árni viðurkenndi fyrir dómi að hafa hv
att til
þess að Gunnar Örn yrði ákærður.
Þeir benda á að Gunnar Örn hafi setið sí
na
fyrstu skýrslutöku hjá lögreglunni þan
n 24.
september 2003, aðeins tveimur dög-
um fyrr. „Það er ljóst að þarna
er málið á frumstigi og vinnuskjöl Gu
nnars
höfðu ekkert verið skoðuð,“ heldur Kr
istinn
áfram. „Í 67. grein laga um meðferð opin
berra
mála segir að „markmið rannsóknar sé a
ð afla
allra nauðsynlegra gagna til þess að ákæ
randa
sé fært að ákveða að henni lokinni hvort
sækja
skuli mann til saka, svo og að afla gag
na til
undirbúnings málsmeðferðar.“ Kristinn
telur
það borðliggjandi að þessi skilyrði hafi h
vergi
nærri verið uppfyllt þegar Árni hvetur lög
reglu
til málareksturs. Í dómi Hæstaréttar frá þ
ví 12.
maí 2005 sagði enda að „mjög hefði sko
rt upp
á að rannsókn lögreglu hafi náð því mar
kmiði
sem mælt er fyrir um í 67. grein laga um
með-
ferð opinberra mála.“
Falsanir framkvæmdastjórans
Jón Þorbjörn Hilmarsson endursko
ð-
andi vitnaði fyrir héraðsdómi og kvað k
jarna
málsins vera falsanir Lárusar Halldórs
sonar,
framkvæmdastjóra sjóðsins. Í vitnaleið
slum
kvað Jón Þorbjörn það vera ljóst að b
lekk-
ingar þær sem Lárus hafði þegar g
engist
við hefðu fyrst og fremst falist í því að
Lárus
hafi sett upp tvöfalt bókhald. Í þessu fe
lst að
lögreglan og sérfræðingar hennar höf
ðu til
rannsóknar eitt bókhald þar sem sjá má
tti að
rekstur sjóðsins var í ólagi. Endursko
ðand-
anum Gunnari Erni var síða
n rétt
annað bókhald
þar
sem gögn
höfðu verið markvisst fölsuð í þeim til
gangi
að vekja ekki grunsemdir. Þetta styrkir G
unn-
ar Örn og Kristin, verjanda hans, í þei
rri trú
að lögreglan hafi haft fyrirfram mótað
a af-
stöðu um að Gunnar væri sekur. „Sér
fróðu
kunnáttumennirnir voru að vinna með
ófull-
komna útgáfu af bókhaldi Trygginga
sjóðs
lækna og svo virðist sem þeir hafi nána
st tal-
ið það aukaatriði að inna Gunnar eftir
hans
hlið á málinu,“ segir Kristinn.
Í lögregluskýrslum kemur fram að Gun
n-
ar Örn telji það uppgjör sem lögregla
vann
ekki vera rétt og sagðist hafa undir hön
dum
gögn sem sýndu allt aðrar niðurstöð
ur úr
bókhaldi. „Þrátt fyrir ítrekaðar óskir ák
ærða
lét lögregla undir höfuð leggjast að k
anna
þetta frekar,“ segir um þetta í dómi H
æsta-
réttar. Rétturinn taldi ófært að leggja
mat á
störf Gunnars miðað við þennan málati
lbún-
að. „Vegna alls þessa verður ekki hjá því
kom-
ist að vísa málinu af sjálfsdáðum frá d
ómi,“
var niðurstaða réttarins.
„Sumt í þessu er kannski skólabókardæ
mi
um það hvernig hlutirnir geta farið á h
liðina
í svona rannsókn. Það er náttúrulega
mikil-
vægast í svona rannsókn að menn haldi
alltaf
hlutlægni og gefi sér ekkert fyrirfram, h
vorki
um sekt né sýknu,“ segir Kristinn Bjarna
son.
Þriggja ára
Þrautaganga
30. apríL 2002:
Lárus Halldórsson skrifar beiðni um rann
sókn á
störfum sínum fyrir tryggingasjóð lækna. Í
beiðn-
inni felst játning á fjárdrætti, skjalafalsi o
g bók-
haldsbrotum.
5. FEBrúar 2003:
Lárus Halldórsson gefur skýrslu hjá lögreglu
.
SEptEmBEr 2003:
ríkislögreglustjóri leitar aðstoðar Árna
tómas-
sonar, löggilts endurskoðanda, við undir
búning
skýrslutöku af gunnari Erni Kristjánssyni.
24. SEptEmBEr 2003:
fyrsta skýrslan er tekin af gunnari Erni Kr
istjáns-
syni.
26. SEptEmBEr 2003:
Árni tómasson, sérfróður kunnáttumaður,
segir í
minnisblaði til ríkislögreglustjóra að marg
t bendi
til þess að gunnar örn hafi ekki fylgt góðu
m end-
urskoðunarvenjum í störfum sínum fyrir
trygg-
ingasjóð lækna. Í sama minnisblaði segi
st Árni
telja að ekki verði hjá því komist að láta r
eyna á
ábyrgð endurskoðanda í þessu máli. Ef þa
ð verði
ekki gert megi áfellast ríkislögreglustjóraem
bætt-
ið fyrir að sinna ekki lögboðnum skyldum s
ínum.
27. nóvEmBEr 2003:
skýrsla tekin af gunnari Erni.
2. marS 2004:
skýrsla tekin af gunnari Erni Kristjánssyni
. saka-
refni eru brot á reglum um góðar endurs
koðun-
arvenjum.
16. apríL 2004:
ríkislögreglustjóri höfðar mál gegn gunn
ari Erni
Kristjánssyni með ákæru.
12. júLí 2004:
Héraðsdómur sakfellir Lárus Halldórsson fy
rir brot
sín. Lárus hlýtur tveggja og hálfs árs fangels
isdóm,
er sviptur löggildingu sem endurskoðan
di og
dæmdur til að greiða tryggingasjóði lækn
a 47,5
milljónir króna ásamt vöxtum og kostnaði.
30. nóvEmBEr 2004:
Héraðsdómur reykjavíkur sýknar gunna
r örn
Kristjánsson með þeim orðum að verknaða
rlýsing
í ákæru sé óglögg.
12. maí 2005:
Hæstiréttur Íslands vísar málinu gegn g
unnari
Erni frá dómi með ítarlegri gagnrýni á alla
máls-
meðferðina.
31. maí 2005:
ríkissaksóknari gefur efnahagsbrotadeild r
íkislög-
reglustjóra fyrirmæli um að hefja rannsókn
á máli
gunnars arnar að nýju.
OKtóBEr 2005:
Efnahagsbrotadeild ríkislögreglustjóra lýsir
yfir að
rannsókn verði hafin á ný.
9. nóvEmBEr 2005:
Héraðsdómi reykjavíkur er send beiðni
um að
tveir dómkvaddir matsmenn, endurskoð
endur,
sjái um hina nýju rannsókn.
20. júní 2006:
tveir löggiltir endurskoðendur eru skipaði
r mats-
menn.
26. SEptEmBEr 2006:
Kristinn Bjarnason, verjandi gunnars arnar
, geng-
ur á fund efnahagsbrotadeildar. Á fundinum
kem-
ur fram að annar matsmannanna hafi beði
st und-
an matsstörfum og tilkynnt héraðsdóma
ra um
það. Héraðsdómari kallaði í kjölfarið til fy
rirtöku
í málinu. Enginn fulltrúi frá efnahagsbro
tadeild
mætti til fyrirtökunnar.
20. nóvEmBEr 2006:
ríkissaksóknari gefur ríkislögreglustjóra fy
rirmæli
um að fella niður rannsóknina þar sem m
eðferð
málsins brjóti gegn 70. grein stjórnarskrár
Íslands
og 6. grein mannréttindasáttmála Evrópu.
5. dESEmBEr 2006:
gunnari Erni Kristjánssyni er tilkynnt að r
íkislög-
reglustjóri hafi fellt niður mál á hendur h
onum.
Þar með lýkur rúmlega þriggja ára málaferl
um.
Gunnar Örn Kristjánsson og jón Steinar G
unnlaugsson í héraðsdómi
Málið fékk efnismeðferð fyrir héraðsdómi
og var gunnar örn sýknaður af öllum
sökum. jón steinar var lögmaður gunnars
á þessum tíma.
Frá Héraðsdómi reykjavíkur til Hæstarét
tar
íslands gunnar örn var sýknaður í héraðsdóm
i.
Hæstiréttur kastaði málinu út.
Árni tómasson segir það
aldrei hafa verið meininguna
að koma gunnari Erni á bak
við lás og slá. Það hafi
einungis þótt eðlilegt að
kanna hversu nákvæmlega
hann stóð að endurskoðun
tryggingasjóðs lækna.
Viðtal við Gunnar Örn
Kristjánsson á næstu opnu
föstudagur 12. janúar 200716
Fréttir DV
„Það er nýtt að draga til ábyrgðar
hvítflibbana, vel menntað fólk sem
á mikið undir sér, eins og sagt er,
og nýtur virðingar og tiltrúar í sam-
félaginu. Þarna er um að ræða fólk
sem hefur efni á að kalla sér til að-
stoðar alla þá fræðinga sem völ er á
sem geta talað máli þess,“ segir Jón
H.B. Snorrason, þáverandi yfirmað-
ur efnahagsbrotadeildar ríkislög-
reglustjóra, í viðtali við Fréttablaðið
þann 5. desember 2004. Þetta viðtal
birtist fimm dögum eftir að Gunn-
ar Örn Kristjánsson var sýknaður í
Héraðsdómi Reykjavíkur.
DV hefur ítrekað reynt að ná
tali af Jóni H.B. Snorrasyni og Boga
Nilssyni ríkissaksóknara vegna
mála Gunnars, án árangurs.
Í viðtalinu útskýrir Jón starf-
semi efnahagsbrotadeildarinnar
og bendir á að svokölluðum hvít-
flibbaglæpum hafi fjölgað mjög á
síðustu árum. Hann kveðst vera sátt-
ur við árangur efnahagsbrotadeild-
arinnar, þar sem sakfelling hafi orð-
ið í um 90 prósentum þeirra mála
sem deildin hefur ákært í. Deildin
hafi á að skipa fólki með sérfræði-
þekkingu, svo sem lögfræðingum,
endurskoðendum, viðskiptafræð-
ingum og fleirum.
Ásakanirnar sem þú sættir fól-
ust fyrst og fremst í því að þú hefð-
ir brugðist skyldum þínum sem
endurskoðandi og þannig hafi
Lárus Halldórsson komist upp
með fjárdrátt.
„Hvers vegna hefði ég átt að
fórna öllu því sem ég hafði með
því að taka áhættu á því að skrifa
upp á bókhald Tryggingasjóðs
lækna án þess að endurskoða
það rækilega? Ég var forstjóri
eins stærsta fyrirtækis landsins.
Ég sagði upp störfum fyrir SÍF um
leið og mér varð ljóst að þeir ætl-
uðu að ákæra. Þetta þurfti ég að
gera vegna endurskoðunarstarfa
sem ég vann í hjáverkum og sköp-
uðu mér litlar tekjur.
Miðað við þær ásakanir að ég
hafi ekki sinnt endurskoðun á
sjóðnum sem skyldi, þá velti ég
því fyrir mér hvers vegna Lárus
hafði fyrir því að hafa tvöfalt bók-
hald og stunda þessar falsanir.“
Rannsókn með málaferlum
og frávísun frá Hæstarétti snérist
upp í hugsanlega endurupptöku
málsins. Þetta hefur verið rúm-
lega þriggja ára ferli.
„Þetta hefur verið ákaflega
erfiður tími að mörgu leyti. Sér-
staklega fyrir fjölskyldu mína. Ég
einn get nákvæmlega vitað hvað
ég gerði og hvað ég gerði ekki.
Þegar maður stendur frammi fyr-
ir svona kemur ansi fljótt í ljós
hverjir eru hinir raunverulegu
vinir manns.
Þegar þetta mál kom upp hafði
ég aldrei áður stigið í dómsal. Það
er einfaldlega kippt undan manni
fótunum. Ég hef ekki komið ná-
lægt fyrirtækjarekstri með bein-
um hætti síðan þetta mál fór allt
af stað. Ég hef heldur ekki orð-
ið þess var að atvinnutilboðin
streymi til mín.“
Nú var í rannsókninni gert tals-
vert úr því að þú og framkvæmda-
stjóri sjóðsins hafi tengst vináttu-
böndum sem hafi haft áhrif á störf
þín.
„Við Lárus höfum starfað
saman í gegnum tíðina og rák-
um meðal annars endurskoð-
unarskrifstofur í sama húsnæði
til fjögurra ára. Samskipti okk-
ar náðu aldrei út fyrir starfsum-
hverfið.“
Hæstiréttur kom fram með al-
varlega gagnrýni á rannsóknina
alla þegar hann að lokum vísaði
málinu frá dómi í maí 2005. Rík-
issaksóknari sagði síðar að rann-
sóknin væri í þeim farvegi að
brotið væri gegn 70. grein stjórn-
arskrár Íslands og 6. grein mann-
réttindasáttmála Evrópu.
„Ég tel að þessir menn, það
er að segja lögregla og henn-
ar aðstoðarmenn, hafi brugð-
ist skyldu sinni, allir sem einn.
Ég tel að meiningin hafi verið
að bregða fyrir mig fæti. Það er
miklu skemmtilegra að góma for-
stjóra hjá stóru fyrirtæki en ein-
hvern annan.
Árni Tómasson, sem lögregla
kallaði sér til aðstoðar við rann-
sóknina, átti meðal annars sæti
í stjórn Sölumiðstöðvar hrað-
frystihúsanna fyrir hönd SÍF eft-
ir að rannsóknin fór af stað. Þá
hafði ég látið af störfum sem for-
stjóri en hafði ennþá starfsskyld-
um að gegna gagnvart fyrirtæk-
inu. Árni tengdist einnig Ástráði
Hreiðarssyni lækni fjölskyldu-
böndum. Ástráður var í mála-
ferlum við Tryggingasjóð lækna
og hafði sig frammi í fjölmiðlum
um málið.“
Gunnar ætlar að sækja skaða-
bótamál vegna alls þessa. Undir-
búningur að því er þegar hafinn.
sigtryggur@dv.is
Gunnar Örn Kristjánsson mun höfða skaðabótamál vegna rannsóknar og málaferla á hendur honum sem ríkissak-sóknari segir að hafi brotið í bága við stjórnarskrá landsins og mannréttindasáttmála Evrópu. Gunnar var forstjóri SÍF, eins stærsta fyrirtækis landsins á þeim tíma, og naut mik-illar velgengni. Þegar Lárus Halldórsson, framkvæmdastjóri Tryggingasjóðs lækna, játaði að hafa stundað milljóna fjár-drátt og blekkingar í störfum sínum árið 2002, beindust spjót efnahagsbrotadeildarinnar að störfum Gunnars sem endur-skoðanda sjóðsins.
Ætlar að höfða
skaðabótamál
Gunnar Örn Kristjánsson
Jón H.B. Snorrason
Hvítflibbar hafa
ráð á vörnum
D
V
m
ynd Stefán
12. janúar
Viðsnúningur á
staðreyndum