Dagblaðið Vísir - DV - 19.01.2007, Blaðsíða 18

Mildari og málefnalegri
Þegar Össur Skarphéðinsson tapaði formannsslagnum fyrir
Ingibjörgu Sólrúnu á landsfundi Samfylkingar 2005 bar hann sig
vel og sagði í ávarpi sínu eftir kjörið að úrslitin í formannskjör-
inu væru sterk, bæði fyrir flokkinn og Ingibjörgu. Hennar biði
að „feta hina réttu leið, alla leið“. Össur hrósaði Ingibjörgu fyrir
kraft, þolgæði og úthald og sagði hana hafa breytt Reykjavík og
nú væri það hlutverk flokksins að hjálpa henni að breyta Íslandi.
Hann sagði líka að hann væri hreint ekki að hætta í stjórnmál-
um. „Ég ætla að halda áfram að gera það sem mér finnst gaman.
Ég ætla að vera lengi í stjórnmálum,“ sagði Össur.
Aldrei glaðari
Flokkssystkini Össurar virðast vera sammála um að þetta
hafi ræst því flestir sem DV talaði við höfðu orð á því að hann
væri glaðari og vígreifari eftir að hann hætti formennskunni.
Það væri í honum mikill kraftur og baráttugleði og gríðarleg
reynsla hans væri ómetanleg fyrir flokkinn. Ef þau Ingibjörg Sól-
rún næðu að ganga í takt, sem allar líkur væru á, væru þau ótrú-
lega gott teymi og myndu í sameiningu leiða flokkinn til sigurs.
Það að Össur tapaði formannsslagnum á sínum tíma hefði verið
fyrirséð og fyrst og fremst snúist um að hann gæti stigið niður af
formannsstólnum með reisn. Það hefði hann gert og aldrei ver-
ið sterkari en nú.
Hentistefnupólitík
Flestum viðmælendum fannst að hann nyti sín mun betur
nú en þegar hann var formaður, hann væri meira drífandi, út-
haldsbetri og alveg óhræddur. Það væri hinn eini sanni Össur.
Helstu veikleikar hans væru stórt skap sem hann missti stund-
um stjórn á, en líka það væri að þroskast af honum og hann væri
allur mildari og málefnalegri. Einum viðmælanda þótti Össur
þó ekki nægilega traustvekjandi, hann stundaði hentistefnupól-
itík sem væri flokkssystkinum hans ekki að skapi.
Sympatískur og greiðvikinn
Annar sagði að styrkleiki Össurar fælist ekki síst í því að kunna
að hlusta og ef fólk ætti í vandræðum leitaði það oft til hans hvar
í flokki sem það stæði. Össur væri sympatískur og greiðvikinn
og reyndi að vísa þeim leið sem á þyrftu að halda. Þá væri hann
afburðagreindur og snjall og enginn efaðist um að hann væri
óþreytandi og ætti langan feril eftir í stjórnmálum. Með Ingi-
björgu Sólrúnu og öðrum góðum flokkssystkinum stefndi Öss-
ur ekki á neitt nema sigur. Enginn viðmælenda blaðsins taldi að
flokkurinn stæði betur að vígi með Össur sem formann, þrátt
fyrir að fylgið hafi verið mun meira í tíð Össurar.
Össur Skarphéðinsson, alþingismaður og formaður þing-
flokks Samfylkingarinnar, er kvæntur Árnýju Erlu Sveinbjörns-
dóttur, doktor í jarðfræði og deildarstjóra á Raunvísindastofnun
HÍ. Þau eiga tvær dætur, Birtu Marsilíu og Ingveldi Esperönsu.
Össur Skarphéðinsson skipar annað sætið á framboðslista Sam-
fylkingar í Reykjavík. EJ
föstudagur 19. janúar 200718 Fréttir DV
Breytt flokkakerfi
Þegar Samfylkingin var stofnuð sem kosningabandalag fyr-
ir kosningarnar 1999 og upp úr því sem formlegur stjórnmála-
flokkur, var ljóst að nýir tímar voru runnir upp í íslenskum
stjórnmálum. Allar götur frá klofningi vinstrimanna í tvo flokka
með stofnun Kommúnistaflokksins árið 1930, hefur draumur
margra þeirra verið um sameiningu í einum flokki. Samfylking
gegn fasisma var vinsælt slagorð á árunum fyrir síðari heims-
styrjöld. Slík samfylking eða sameining í einum flokki var þó
ávallt óraunsætt markmið; ástæðurnar fyrir klofningi vinstri-
manna voru djúpstæðar og áttu sér rætur í alþjóðlegri þróun. Í
stað samfylkingar voru vinstriflokkarnir – einkum Alþýðuflokk-
urinn – klofnir, oft í nafni samfylkingar vinstrimanna! Flokka-
drættir og klofningur hafa því verið hefð íslenskra vinstrimanna.
Síðasti klofningurinn af þessu taginu var að undirlagi Jóhönnu
Sigurðardóttur, þegar hún stofnaði Þjóðvaka árið 1995.
Draumurinn var sem sagt um stóran, sameinaðan vinstri-
flokk. Þessi draumur reyndist þó einnig óraunsætt markmið um
aldamótin, hluti Alþýðubandalagsins og Kvennalistans klauf sig
úr samstarfinu og stofnaði Vinstrihreyfinguna - grænt framboð.
Við þessu var að búast. Fyrirmynd Samfylkingarinnar er nor-
rænir krataflokkar, en vinstra megin við þá eru litlir fyrrverandi
kommúnistaflokkar og græningjaflokkar. Uppstokkun vinstri-
vængsins var löngu tímabær: stór jafnaðarmannaflokkur og
minni flokkur vinstra megin við hann breyta flokkakerfinu og
gera Samfylkinguna óhjákvæmilega að forystuflokki í íslenskum
stjórnmálum. Í þessu felst mikil breyting í íslenskum stjórnmál-
um.
Fram að stofnun Samfylkingarinnar voru tveir forystuflokkar:
Framsóknarflokkur og Sjálfstæðisflokkur. Vinstriflokkarnir fóru
aldrei með forystu í ríkisstjórnum, ef frá eru skildar tímabundnar
minnihlutastjórnir sem engu skipta. Svokallaðar vinstristjórnir
voru allar undir forystu Framsóknarflokksins, enda mun öflugri
flokkur en Alþýðuflokkurinn og Alþýðubandalagið. Ný valda-
hlutföll ýta Framsóknarflokknum til hliðar, en heldur snautleg
uppgjöf Halldórs Ásgrímssonar hefur án efa flýtt þessari þróun.
Það er því eðlilegt að Samfylkingin stefni á forystuhlutverk
í ríkisstjórn. Flokkurinn hefur tekið við hlutverki Framsóknar-
flokksins. Annað hvort veitir hann vinstristjórn forystu eða fer
í ríkisstjórn með Sjálfstæðisflokkn-
um á jafnréttisgrundvelli.
Birgir Hermannsson
Töffari með
kvenlegt innsæi
Ingibjörg Sólrún Gísla-
dóttir var kosin formað-
ur Samfylkingar á lands-
fundi flokksins í maí 2005.
Ingibjörg hlaut 70 prósent
atkvæða og bar sigurorð
af Össuri Skarphéðins-
syni þáverandi formanni
flokksins. Ingibjörg sagði
eftir formannskjörið að
hún þakkaði flokksmönn-
um stuðninginn og traust-
ið en sagði ennfremur að
úrslit formannskjörsins
væru ekki aðalatriði, hug-
urinn stefndi annað og
lengra. „Við eigum okk-
ur sameiginlega drauma,
samfélagið á sameiginlega
þörf,“ sagði Ingibjörg og
undirstrikaði að það sem
máli skipti væru verkefni Samfylkingarinnar í næstu kosningum:
„Sigrar hugsjóna og hreyfinga skipta máli. Úrslitin í dag skipta því
aðeins máli ef sigur vinnst í næstu kosningum. Þar skrifum við
söguna og mótum framtíðina.“
Fylgið hrunið
Nú, tveimur árum seinna, er fylgi Samfylkingar í sögulegu
lágmarki og það er mörgum flokksmönnum áhyggjuefni. Menn
höfðu spáð því að með tilkomu Ingibjargar sem formanns myndi
fylgið rjúka í 50%, en nú þegar aðeins fjórir mánuðir eru til kosn-
inga mælist fylgið í kringum 25%. Þeir samfylkingarmenn sem DV
ræddi við vildu þó ekki kenna Ingibjörgu um og höfðu margir trú
á að hún myndi leiða flokkinn til sigurs því enn ætti hún mikið
inni. Hún væri hinn kjörni leiðtogi íslenskra jafnaðarmanna sem
höfðaði til margra ólíkra hópa, en hefði kannski goldið þess að
innanflokksmál hefðu tekið of mikinn tíma að undanförnu.
Töffari með kvenlegt innsæi
Styrkleiki hennar væri meðal annars heiðarleiki, hún væri
einn fárra stjórnmálamanna sem algjörlega væri hægt að treysta
og einn stuðningsmanna hennar sagðist sannfærður um að Ingi-
björg myndi endurtaka R-lista ævintýrið. Hin svokallaða sam-
ræðupólitík sem hún stæði fyrir virkaði vel á fólk því hún talaði
mál sem fólk skildi og sýndi öllum virðingu og væri þar að auki
ótrúlega fær í að fá fólk til að taka þátt í umræðum og sýna stjórn-
málum áhuga. Þrátt fyrir að hún væri töffari byggi hún yfir kven-
legu innsæi sem skilaði sér jákvætt til kjósenda.
Ekki fundið sig enn
Nokkrir voru þó á því að Ingibjörg hefði ekki fundið sig í hlut-
verki formannsins og virkaði óörugg. Einn gekk svo langt að
segja að hún hefði valdið miklum vonbrigðum og þegar hún tæki
frumkvæði væri það í kolröngum málum og áherslurnar skrýtnar.
Hún vildi helst bara hafa „já-fólk“ í kringum sig sem hefði reynst
mörgum stjórnmálamanninum skeinuhætt. Ótrúlegasta fólk væri
óánægt með hana og menn væru jafnvel farnir að velta fyrir sér
nýjum formannsefnum rétt fyrir kosningar, sem segði meira en
mörg orð.
Þeir voru þó fleiri sem höfðu tröllatrú á Ingibjörgu og sögðu
að málefnalegri og færari stjórnmálamaður væri vandfundinn og
þess vegna gengju þeir rólegir og öruggir til kosninga.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, formaður Samfylkingarinnar og
þingmaður, er gift Hjörleifi Sveinbjörnssyni deildarstjóra. Þau
eiga synina Sveinbjörn og Hrafnkel. Ingibjörg Sólrún skipar fyrsta
sætið á framboðslista Samfylkingarinnar í Reykjavík. EJ
langt frá 40 prósenta markmiði
1999: 26,8% - 17 þingsæti - 9 þingkonur
2003: 31% - 20 þingsæti - 9 þingkonur
Hápunktar samfylkingarinnar:
Í sveitarstjórnarkosningunum í fyrra náði Samfylkingin hreinum
meirihluta í bæjarstjórn Hafnarfjarðar. Samfylkingin hlaut glæsilega
kosningu og náði 7 mönnum inn í 11 manna bæjarstjórn.
Fyrstu mánuðina eftir að Ingibjörg Sólrún tilkynnti
framboð sitt, var flokkurinn með mikinn meðbyr. Í al-
þingiskosningunum 2003 bætti Samfylkingin við sig
4,2% frá kosningunum 1999. Flokkurinn bætti við sig
þremur þingmönnum, fór úr 17 upp í 20.
NútíðiN
NútíðiN
fylgi samfylkingarinnar á landsvísu 1999–2007