Dagblaðið Vísir - DV - 06.03.2007, Qupperneq 7

DV Fréttir þriðjudagur 6. mars 2007 7
Vilji er til breytinga
skrárákvæði sem hefði raunverulegt
vægi. Þeir sögðu svo vera og bentu á
að samkomulag um þetta hefði náðst
í auðlindanefnd sem skilaði skýrslu
sinni árið 2000.
„Ég fer ekki að samþykkja neitt
sem festir fiskveiðistjórnarkerfið í
sessi,“ sagði Guðjón Arnar Kristjáns-
son, formaður Frjálslynda flokksins,
og lagði þunga áherslu á orð sín.
Alvara eða sýndarleikur
Þótt stjórnarandstæðingar legðu
áherslu á mikilvægi þess að nota
tækifærið fyrir þinglok til að setja
auðlindaákvæði í stjórnarskrá mátti
greina að undir niðri lægju líka aðr-
ar ástæður þeirra fyrir boðinu um
samstarf. Einkum og sér í lagi sú
ástæða að leiða í ljós hvort fram-
sóknarmönnum væri alvara með
tali sínu síðustu daga um að setja
ákvæðið í stjórnarskrá.
Guðjón, Össur og Steingrímur
bentu á að framsóknarmenn hefðu
lítinn áhuga sýnt á að ræða auð-
lindaákvæði í störfum stjórnarskrár-
nefndar. „Það þurfti kraft og hörku
oft á tíðum til að ná þessu inn í um-
ræðuna,“ sagði Össur Skarphéðins-
son. Steingrímur J. Sigfússon tók
dýpra í árinni og sagði að eftir 4.300
daga í ríkisstjórn með Sjálfstæðis-
flokknum virtust framsóknarmenn
nú ætla að sýna allt annað andlit rétt
fyrir kosningar.
Stjórnarandstæðingar bjóða
samstarf guðjón a. Kristjánsson;
Össur skarphéðinsson og steingrímur
j. sigfússon voru fulltrúar stjórnarand-
stöðuflokkanna í stjórnarskrárnefnd.
þeir segja flokka sína reiðubúna í
samstarf um að festa í stjórnarskrá að
náttúruauðlindir séu sameign íslensku
þjóðarinnar.
Á Íslandi er tíðni fæðinga sú hæsta í
Evrópu en hver kona hér á landi fæð-
ir að meðaltali um tvö börn. Í mörg-
um löndum Evrópu eru fædd börn
á hverja konu ekki nema 1,2 til 1,4.
Árið 2005 var rétt tæplega sautján
prósentum fóstra eytt með tilliti til
fjölda fæddra barna það ár.
4316 börn fæddust á Íslandi árið
2005 samkvæmt fæðingaskráningu
Landspítalans en það er fjöldi allra
fæddra í fæðingum á landinu óháð
því hvort konan eigi lögheimili á Ís-
landi eða ekki. Hjá Hagstofunni eru
skráðar 4280 fæðingar árið 2005 en
sama ár var 867 fóstrum eytt sam-
kvæmt tölum landlæknisembættis-
ins.
Svipuð tíðni á hinum
Norðurlöndunum
Reynir Tómas Geirsson, sviðs-
stjóri kvennasviðs Landspítalans,
segir fjölda fóstureyðinga hafa lít-
ið breyst síðustu tíu ár, þó síðustu
ár hafi þeim farið heldur fækkandi.
Hann segir hlutfall fóstureyðinga hér
á landi vera svipað og á hinum Norð-
urlöndunum. Hlutfallið sé nánast
það sama á Íslandi, Noregi og Finn-
landi en það er örlítið hærra í Dan-
mörku og Svíþjóð. Að sama skapi
segir Reynir Tómas Dani og Svía
duglegri í að varna þungun, mistak-
ist það hins vegar virðast þeir frekar
velja fóstureyðingu en hinar Norður-
landaþjóðirnar.
Flestar þunganir áformaðar
Athygli vekur að 320 konur á aldr-
inum 25 til 34 ára fóru í fóstureyð-
ingu árið 2005 og segir Reynir Tóm-
as fóstureyðingar hafa aukist hjá
konum á þessum aldri síðustu sex
til sjö ár. Hann segir ástæður þess
ekki liggja fyrir en það geti hugs-
anlega verið vegna aukinna hjóna-
skilnaða og sambúðarslita hjá fólki
á þessum aldri. „Það virðist oft vera
ákveðið los á fólki sem getur orðið
til þess að þungun verði við aðrar
aðstæður en fólk kýs,“ segir Reynir
Tómas. Eins segir hann hugsanlegt
að konur á þessum aldri séu þegar
búnar að eiga nokkur börn eða að
mjög stutt sé frá síðustu fæðingu.
Flestar þunganir verða hjá konum
á þessum aldri og segir Reynir lang-
flestar þungananna vera fyrirfram
ákveðnar enda hafi konur góð tök á
að áforma þunganir.
Fleiri en ein fóstureyðing
281 af þeim konum sem fóru í
fóstureyðingu árið 2005 hafði áður
látið eyða fóstri. 52 þeirra voru í
sinni þriðju fóstureyðingu og sextán
í sinni fjórðu.
„Sextán er ekki há tala. Þær sem
hafa farið í nokkrar fóstureyðingar
eiga oft í vandræðum með notkun
getnaðarvarna, þola illa fylgikvilla.
Síðan eru félagslegar aðstæður oft
mjög erfiðar en margar þessara
kvenna eiga við áfengis- eða fíkni-
efnavanda að stríða,“ segir Reyn-
ir og bætir við að svo sé alltaf inni í
myndinni að konur verði þungaðar
fyrir mistök þrátt fyrir góðan vilja.
891 kona tilgreindi félagslegar að-
stæður ástæðu fóstureyðingar sam-
kvæmt tölum landlæknisembætt-
isins, 29 fóstureyðinganna eða rúm
ellefu prósent voru af læknisfræði-
legu ástæðum.
Færri ótímabærar þunganir
Síðustu ár hefur þungunum og
fóstureyðingum hjá konum und-
ir tuttugu ára aldri fækkað. „Það er
þróun sem við viljum gjarnan sjá,
því það getur verið mjög alvarlegt
fyrir svona ungar konur að eign-
ast börn. Barneignir ungra kvenna
geta orðið til þess að þær ná ekki að
mennta sig og þar af leiðandi eiga
þær oft erfitt með að sjá sér og börn-
um sínum fyrir þeim tekjum og lífs-
gæðum sem þær vildu,“ segir Reynir
Tómas.
Eins segir Reynir það virðast
vera raunina að sambönd þeirra
við barnsfeður endi verr og í meira
ósætti en hjá þeim konum sem eldri
eru. Fækkun ótímabærra þung-
ana þakkar Reynir Ásráði, forvarn-
arstarfi læknanema, en þeir hitta
nemendur á fyrsta ári í framhalds-
skóla og fræða um kynlíf og getn-
aðarvarnir. Eins hefur kynfræðsla í
skólum og á heimilum mikla þýð-
ingu svo og neyðarpillan sem hægt
er að taka eftir að getnaður hefur átt
sér stað.
867 fóstrum var eytt á Íslandi árið 2005 þrátt fyrir að fóstureyðingum hafi farið fækkandi
síðustu ár. Konur á aldrinum 20 til 24 ára létu eyða flestum fóstranna, 253 talsins.
Samkvæmt tölum Hagstofu Íslands fæddust 4280 Íslendingar árið 2005.
Íslendingar eyða
sjötta hVerju fóstri
Fjöldi Fóstureyðinga
árið 2005
Aldur Fjöldi
Yngri en 15 ára 2
15-19 ára 163
20-24 ára 253
25-29 ára 193
30-34 ára 127
35-39 ára 82
40-44 ára 45
45 ára og eldri 2
Alls 867
Fjöldi Fyrri
Fóstureyðinga
Fyrri fóstureyðingar Fjöldi
engin 586
ein 213
tvær 52
þrjár 16
Fjöldi Fæðinga
árið 2005
Aldur Fjöldi
Yngri en 15 ára 0
15-19 ára 151
20-24 ára 867
25-29 ára 1373
30-34 ára 1174
35-39 ára 589
40-44 ára 117
45 ára og eldri 9
samKvæmt tÖlum Hagstofunnar
„Síðan eru félagslegar
aðstæður oft mjög
erfiðar en margar þess-
ara kvenna eiga við
áfengis- eða fíkniefna-
vanda að stríða.“
HjördíS rut SigurjóNSdóttir
blaðamaður skrifar: hrs@dv.is
Fæðingartíðni á íslandi
hvergi hærri í Evrópu
þungunum og fóstureyðingum
hjá konum undir tuttugu ára aldri
hefur fækkað undanfarin ár.