Læknablaðið - 15.12.1987, Síða 58

464
LÆKNABLAÐIÐ
upplýsingum. Vegna fjárskorts hefur
Hjartavernd ekki haft bolmagn til að sinna
úrvinnslu jafnharðan eins og æskilegt væri. í
rannsóknum sem þessari má telja raunhæft að
áætla álíka mikinn starfstíma og fé til úrvinnslu
upplýsinga og söfnunar.
Úrvinnsla krefst mikillar nákvæmni. Alltaf er
hætta á að villur slæðist með, rugli niðurstöður
og tefji fyrir, þess vegna er nauðsynlegt að lúslesa
allar útkomur og flýta sér hægt.
Dœmi um úrvinnslu:
1. Unnið er ítarlegt heimildarit um tiltekna
rannsókn og greint frá framgangsmáta við
rannsóknina. Heimildaritið er gefið út sem
sérrit.
2. Unnið er úr upplýsingum og fengnar tíðnitölur
sjúkdóma o.fl. Niðurstöður eru yfirleitt birtar
i tímaritsgreinum. í árslok 1986 höfðu verið
gefin út 141 rit og tímaritsgreinar um ýmsa
þætti rannsókna Hjartaverndar.
3. Dánarorsakir eru rannsakaðar, hvað valdi
dauða eða eigi þátt í dauða.
Niðurstöður: Rannsóknarhópnum hefur verið
fylgt eftir lengi og niðurstöður eiga að vera
öruggar. Um 4.000 manns hafa dáið úr
þátttökuhópnum á rannsóknartíma.
Undanfarið hefur staðið yfir nákvæm skráning á
dánarorsökum og eru þær tengdar við
sjúkraskrár. Með því gefst kostur á að meta
dánarorsakir með hliðsjón af áður greindum
áhættuþáttum. Ekki er alltaf vitað um þýðingu
áhættuþátta eða innbyrðis orsakatengsl.
Þessi athugun á dánarorsökum hefur verið í
samvinnu við nokkra lækna á Landspítala og
Rannsóknastofu Háskólans. Verkið hefur staðið í
tvö ár og er tölvuvinnsla hafin. Niðurstöður
munu segja til um þýðingu einstakra áhættuþátta
og samspil þeirra innbyrðis.
AÐRAR RANNSÓKNIR
Fyrir utan hóprannsóknina stóru hafa
eftirfarandi athuganir farið fram á vegum
Hjartaverndar:
Rannsóknir á ungu fólki: Athuganir á fólki á
aldrinum 20-34 ára. Úrtakshópur af
Reykjavíkursvæðinu hefur tvívegis verið
rannsakaður.
Rannsóknir á fólki utan Reykjavíkursvæðisins:
Reynt hefur verið að fara yfir allt landið og bjóða
íbúum á aldrinum 41-60 ára til rannsóknar. Þegar
er búið að bjóða 85% af landsmönnum á þessum
aldri til skoðunar. íbúaskrár byggja á
upplýsingum Hagstofunnar, en öll úrvinnsla fer
fram á Rannsóknarstöð Hjartaverndar í
Reykjavík.
Þessar rannsóknir eru ekki hluti af stóru
hóprannsókninni, heldur fyrst og fremst þjónusta
við íbúana. Undantekning er Árnessýsla, sem
hefur verið valin sem samanburðarsvæði við
Reykjavík til þess að kanna hvort merkjanlegur
munur sé á íbúum borgar og sveitar hvað varðar
þau atriði sem rannsóknin nær til.
MONICA-rannsóknin:
Alþjóðaheilbrigðisstofnunin ákvað að gangast
fyrir fjölþjóðarannsókn til að kanna ástæður þess
að dánartíðni af völdum kransæðastíflu og slags
hefur lækkað verulega í nokkrum löndum á
síðustu 10-20 árum. Þátttökuþjóðir í
MONICA-rannsókninni eru um 30, víða um
heim.
Rannsóknin mun standa í 10 ár og er fólgin í:
1. Að kanna hvort breyting verður á tíðni
(incidence) kransæðastíflu og slags.
2. Að kanna hvort breyting verður á helstu
áhættuþáttum hjarta- og æðasjúkdóma.
3. Að kanna hvort breytingar verða á meðferð
þessara sjúkdóma.
Samanburður við Vestur-íslendinga: Samstarf
hefur verið við aðila í Bandaríkjunum og Kanada
um samanburðarrannsóknir á tíðni
kransæðasjúkdóma á íslandi og hjá
Vestur-íslendingum í Kanada. Þá er átt við
Vestur-íslendinga sem ekki hafa blóðblandast
öðrum þjóðflokkum.
Hjá Vestur-íslendingum hafa
kransæðasjúkdómar reynst mun tíðari en hér á
landi. 1 þessu tilviki getur ekki verið um erfðir að
ræða heldur aðra orsakaþætti, t.d. úr umhverfi
eða lifnaðarháttum.
Rannsóknir að frumkvœði annarra: Læknar geta
vísað sjúklingum beint í skoðun hjá Hjartavernd
og gangast þeir sjúklingar undir sömu stöðluðu
rannsóknina og þátttakendur
hóprannsóknarinnar.
Eftir að tilvísanakerfið féll úr gildi getur fólk
einnig leitað beint til Rannsóknarstöðvarinnar.
Fyrir þessar rannsóknir er greitt á sama hátt og
aðra sérfræðiþjónustu.
Vinnustaðarannsóknir: Talsvert hefur verið um
hópskoðanir á vinnustöðum og hafa nokkur