Læknablaðið - 15.05.1992, Síða 18

174
LÆKNABLAÐIÐ
sést að minnsta nákvæmnin er í mælingum
á þéttni HDL-C, og eru breytistuðlar fyrir
heildarkólesteról og þríglýseríð mun minni.
Marktæk fylgni fékkst ekki milli aldurs sýna
og þéttni apoprótína.
Kynjamun í þéttni á blóðfitum og fituprótínum
má sjá í töflu II. Ekki er marktækur munur
á aldri hópanna, heildarkólesteról og Lp (a)
var mjög svipað í báðum kynjum. í konum er
þéttni á HDL-kólesteróli 23% hærri og apo
AI 11% hærri en í körlum. Hins vegar hafa
karlar um 23% hærri þéttni af þríglýseríðum
og 6-7% hærri þéttni af LDL-kólesteróli og
apo B.
Karlar eru einnig marktækt hærri þegar tekið
er hlutfallið á milli LDL-kólesteróls og HDL-
kólesteróls eða apo B og apo AI en þetta
hlutfall virðist vera sterkur forspárþáttur fyrir
kransæðasjúkdómi (9).
Tafla I. Breytistuðlar fyrir allar mœlingar.
a) Breytistuðlar (%) fyrir apolípóprótínmælingar.
Heildar Innan mælinga Milli mælinga
Apo Al .. 3,4 1,8 1,7
Apo B ... 3,0 1,4 1,6
Apo (a).. lág gildi 6,1 3,4 3,9
Apo (a).. há gildi 6,4 3,0 3,8
b) Breytistuðlar (%) fyrir mælingar á
heildarkólesteróli, þríglýseríðum og HDL-kólesteróli.
Meöaltal*
Heildarkólesteról 1,26 (0,83-1,53)
Þríglýseríð 1,73 (1,06-3,01)
HDL-kólesteról 4,55 (3,67-5,58)
* Meöaltal breytistuöla yfir fimm mánaöa tímabil, ásamt hæsta og
lægsta gildi.
Athuguð var fylgni milli allra mældra
gilda, aldurs og þyngdarstuðuls og
sjást niðurstöðumar í töflu III. Aldur,
þyngdarstuðull, heildarkólesteról, lóg-
þríglýseríð, LDL-kólesteról og apo B sýndu
öll jákvæða innbyrðis fylgni bæði í konum og
körlum. HDL-kólesteról sýndi sterka jákvæða
fylgni við apo AI, en veikari neikvæða fylgni
við þyngdarstuðul, lóg-þríglýseríð, LDL-
kólesteról og apo B í báðum kynjum. Lóg-apo
(a) hafði veika neikvæða fylgni við apo AI í
körlum, en veika jákvæða fylgni við heildar
kólesteról, LDL-kólesteról og apo B í konum.
Apo AI í körlum hefur neikvæða fylgni við
lóg-þríglýseríð, en í konum er apo AI með
jákvæða fylgni við aldur og heildarkólesteról.
HDL-kólesteról hafði ekki marktæka fylgni
við aldur. Fylgni fannst einnig milli LDL-
kólesteróls/apo B og aldurs í konum (r=0,35,
P<0,001), en ekki í körlum (r=0,14, p=0,l 1).
Hlutföllin heildarkólesteról/HDL-kólesteról,
LDL-kólesteról/HDL-kólesteról, og apo B/apo
AI sýndu öll jákvæða fylgni (r=0,29-0,42,
p<0,001) við aldur í báðum kynjum.
Þau gildi sem sýndu marktæka fylgni við
aldur auk HDL-kólesteróls eru í töflu IV.
Aldursbundnar breytingar á heildarkólesteróli
eru sýndar á mynd 1 og til samanburðar eru
niðurstöður frá MONICA II rannsókninni
1988 (5). Aldursbundnar breytingar á hlutfalli
heildarkólesteróls og HDL-kólesteróls
eru sýndar á mynd 2. Vert er að benda á
takmarkaðan fjölda þátttakenda í yngstu og
elstu aldurshópunum. Dreifing á gildum Lp (a)
var ekki normal (mynd 3) og var miðgildið
fyrir karla 11,0 mg/dl og fyrir konur 14,5
Tafla II. Kynjamunur í þéttni á bióðfitum, kólesteróli fituprótína og apoprótína.
Karlar SD Konur SD P gildi
Fjöldi 151 166
Aldur (ár) 41,00 15,30 41,60 14,60 0,711
Þyngdarstuðull ... (kg/m2) 25,10 3,20 24,10 4,10 0,012
Heildar kólesteról (mmól/l) 5,58 1,08 5,50 1,23 0,507
Þríglýseríð (mmól/l) 1,18 0,76 0,94 0,38 < 0,001
HDL-kólesteról .. (mmól/l) 1,17 0,28 1,44 0,33 < 0,001
LDL-kólesteról... (mmól/l) 3,88 1,02 3,63 1,17 0,046
Lp (a) (mg/dl) 24,70 31,10 26,30 32,30 0,666
Apo Al (mg/dl) 144,90 20,60 161,70 23,50 < 0,001
Apo B (mg/dl) 120,10 25,80 111,60 28,60 0,006
LDL-kólesteról/Apo B 1,24 0,14 1,24 0,14 0,992
Heildarkól./HDL-kólesteról .' 5,09 1,70 4,00 1,20 < 0,001
LDL-kólesteról/HDL -kólesteról 3,55 1,40 2,67 1,10 < 0,001
Apo B/AI 0,85 0,20 0,70 0,20 < 0,001