Fréttatíminn - 01.10.2010, Blaðsíða 33

fyrir leikrit, ljóð og unglingabækur.
En aldrei starfslaun.“
Í blaðamennsku fyrir tilviljun
Jónína ólst upp í Reykjavík hjá for-
eldrum sínum og föðursystrum. Faðir
hennar lést fyrir tólf árum en móðir
hennar er enn á lífi.
„Ég var svo heppin að alast upp í
miklu fjölskylduhúsi. Á hæðinni fyrir
neðan okkur bjuggu systur pabba,
ógiftar og barnlausar, og hikuðu ekki
við að taka þátt í að ala okkur systk-
inin upp. Þegar ég hljóp út á götu gátu
heyrst fjórar raddir í kór út um glugga
á tveimur hæðum: „Jónína, settu á þig
húfuna!““
Ári eftir stúdentspróf flutti Jónína
með þáverandi eiginmanni sínum
til Englands þar sem hún lærði
listasögu. „En eftir fyrsta veturinn
snarhækkuðu skólagjöld fyrir erlenda
stúdenta þannig að ég hætti námi og
fór í það klassíska hlutverk kvenna á
þessum tíma að vinna fyrir heimilinu
á meðan eiginmaðurinn lauk námi.“
Eftir að hjónin fluttu heim aftur lærði
Jónína bókmenntafræði og enskar
bókmenntir í Háskóla Íslands og árið
1981 eignuðust þau son.
Byrjaðirðu snemma að skrifa?
„Já, ég hef alltaf skrifað. Mikið.
Vesalings vinir mínir erlendis fengu
löng, handskrifuð bréf. Mjög löng. Ég
skil ekki hvað mér hefur legið svona
mikið á hjarta! Ég skrifaði líka sögur
og ljóð en ég er svo jarðbundin að mér
fannst óhugsandi að ég gæti lagt þetta
fyrir mig.“
Enda í nautsmerkinu ...
„Akkúrat. Mér fannst ég þurfa að
læra eitthvað sem leiddi til öruggrar
atvinnu. Árum saman ætlaði ég til
dæmis að verða prestur. Þó ekki
vegna launanna. Mig langaði að færa
kirkjuna nær fólkinu með óformlegri
messum og meiri þátttöku kirkjunnar
í daglegu lífi sóknarbarnanna. Ég
stefndi að þessu í nokkur ár, í fúl-
ustu alvöru. Sóknarpresturinn minn
var m.a.s. búinn að lofa að gefa mér
námsbækurnar sínar ef ég færi í guð-
fræðina.
Samt langaði mig langmest til að
skrifa. En að vera rithöfundur er
ákveðið lotterí. Maður hefur enga
tryggingu fyrir því að bók sem maður
hefur unnið að í langan tíma skili að
lokum lágmarkstímakaupi. Og eftir að
ég varð einstæð móðir, þegar sonur
minn var fjögurra ára, gat ég enn
síður tekið svona áhættu.
Ég hafði að vísu ekki lagt grunn að
miklu starfsöryggi með því að læra
ensku og bókmenntafræði. Það hefði
verið meira vit í að fara í tannlækn-
ingar. En ég hefði dáið úr leiðindum
í tannlæknadeildinni og eflaust ekki
náð einu einasta prófi. Ég átti hins
vegar mjög skemmtilegan tíma í há-
skóla, bæði í Bretlandi og hér heima,
og á námsárunum byrjaði ég að þýða
bækur ásamt því að vinna hjá ferða-
skrifstofu þar sem tungumálakunn-
áttan kom sér vel.
Svo allt fór þetta nú vel. Þjóðkirkjan
slapp við að fá mig sem uppreisnar-
prest og með því að skrifa bækur á
kvöldin og um helgar tókst mér að
verða rithöfundur án þess að sonur
minn þyrfti að svelta. Ég var 34 ára
þegar fyrsta bókin mín kom út. Blaða-
mennskan sá okkur mæðginum hins
vegar fyrir salti í grautinn og var þar
að auki ótrúlega skemmtilegt starf
sem ég sinnti af einlægum áhuga í
tuttugu ár, upp á dag.“
Jónína byrjaði í blaðamennskunni
fyrir einskæra tilviljun. „Ég var að
vinna á skrifstofu Bandalags jafn-
aðarmanna og ritstjóri Helgarpóstsins
hringdi vikulega í mig í leit að frétta-
molum úr þinginu. Þegar ég hætti hjá
BJ bauð hann mér vinnu í einn mánuð
og eftir rúma viku var ég orðin fast-
ráðin án þess að hafa nokkurn tímann
hugleitt að gerast blaðamaður. Þetta
reyndist nefnilega mjög skemmtilegt.
Þessi tilfinning; að láta sér detta eitt-
hvað í hug, skrifa það og sjá svo allt
í einu einhvern lesa það úti á götu.
Mjög spennandi en jafnframt pínulítið
ógnvekjandi.“
Af hverju?
„Af því að ég er með fullkomnunar-
áráttu. Allt þarf að vera svo tipptopp
og óaðfinnanlegt. Það tók þess vegna
tíma að venjast því að sleppa hendinni
af textanum. Mér fannst það alveg hrika-
legt. Nú væri þetta bara farið út í buskann,
ekki yrði aftur snúið og allir gætu séð
textann minn. Hvað ef ég hefði nú skrifað
einhverja vitleysu og gert yrði stólpagrín
að mér? En smám saman vandist þetta.“
Sagt upp á Pressunni
Jónína starfaði á Helgarpóstinum þar til
reksturinn fór í þrot en áður en það gerð-
ist hafði henni verið boðið að ritstýra nýju
helgarblaði. Blaðið fékk nafnið Pressan
að tillögu Jónínu. „Ég ritstýrði Pressunni
í tvö ár, ásamt Ómari Friðrikssyni. Blaðið
var ekkert ósvipað Helgarpóstinum, hörð
fréttamál í bland við léttara efni. Mjúku
málin hentuðu mér þó margfalt betur.
Daginn sem blaðið fór í prentun mættu
stundum lögfræðingar og reyndu að fá
okkur til að hætta við einhverja umfjöllun.
Þetta voru ekki aðstæður sem mér leið
vel í. Ég vil lifa í sátt og samlyndi við fólk,
ekki standa í átökum,“ rifjar hún upp.
Steigstu á tær einhverra?
„Ekki vísvitandi, svo mikið er víst. En
ég var svo heppin að Ómar, meðritstjóri
minn, tók hörðu fréttirnar mestmegnis
að sér þannig að ég gat einbeitt mér að
mýkri hlið blaðsins.“
Árið 1990 var öllum starfsmönnum
Pressunnar sagt upp störfum. „Öllum var
spúlað út, ritstjórum, blaðamönnum, ljós-
myndurum og prófarkalesurum, og ný
áhöfn ráðin í okkar stað. Það var mikill
og óvæntur skellur og afar óskemmtileg
upplifun,“ segir hún.
Ég hef aldrei
skilgreint mig
út frá því að
vera maki ein-
hvers, hvorki
nú né áður.
viðtal 33 Helgin 1.-3. október 2010