Fréttatíminn - 01.10.2010, Blaðsíða 56

Lene Kaaberböl hin danska hefur skrifað býsn. Skamm-
ara-fjórleikur hennar kom út á íslensku fyrir fáeinum
árum og því miður misstu mörg eldri börn og unglingar
af þeim sögum. Þá hefur hún unnið stelpusögur,
fantasíur sem Edda gaf út á síðasta bólutíma. Smellur
sumarsins og sá krimmi sem reyndist mest spennandi
í mínum lestri var samstarfsverk Kaaberböl og Agnete
Friis frá 2008, Barnið í Ferðatöskunni.
Við lesum ekki krimma fyrir stíl nema þá íslensku
sem eru nú ekkert víravirki í stíl, svona yfirleitt, heldur
einhver gömul uppsuða úr Hemingway, þýðendur eru
ekki mikið að vinna textaþýðingar sínar á spennusögum
sem einhver bókmenntaleg afrek, markmiðið er að
þetta sé læsilegur texti. Sumir bera skýr höfundarein-
kenni, það á við um Vargas hér til hliðar að því sagt er í
umfjöllunum víða þegar þýðingar eru mældar.
Barnið er prýðilega framborin afþreying, sann-
færandi persónugallerí af ósköp hversdagslegu fólki
sem við leggjum trú á og skiljum í þeirra markmiðum
og gerðum. Plottið er sannfærandi og vel undirbyggt
og atburðarásin látlaus, þýtur áfram á hraðri framvindu
að endalokum sem vofa yfir lesandanum. Þýðingin er
prýðilega læsileg enda er Kaaberböl vel heima í skrifum
afþreyingartexta. -pbb
Bókadómur Barnið í ferðatöskunni kaaBerBöl & riis
Meistari njósnasögunnar, John le Carré, hefur sent frá
sér nýja sögu: Our Kind of Traitor, og kom hún út hinn
16. september beggja vegna Atlantshafsins og hefur
fengið mikið lof. Þar segir frá ungu menntuðu pari sem
fer í frí til Antigua í Karabíska hafinu á ódýrum tíma.
Heima í Englandi er kreppa. Þar kynnast þau fyrir til-
viljun Dima, rússneskum auðkýfingi sem á stóra sjávar-
lóð á eynni, ber demantskreytt úr og tattú á þumlinum.
Fundur þeirra virðist vera hrein tilviljun og hann vill
spila við þau tennis. En svo vill hann meira.
Hjónakornin hrekjast frá Antigua til Parísar, til Sviss og
heim til London þar sem þau kynnast nánum böndum
leyniþjónustu Breta og fjármálalífsins. -pbb
Langt er um liðið síðan stjarna Peters Höeg
hins danska reis hæst með sögunni af Smillu
og sporum í snjónum. Sagan kom fljótt út í
íslenskri þýðingu, bundin og í kilju, og í kjöl-
farið fylgdu þýðingar á tveimur sögum hans,
Hugsanlega hæfir og Konunni og apanum,
báðar um miðjan síðasta áratug. Nýjasta
sagan hans Elefantpassernes börn kom út
um miðjan september og eru gagnrýnendur
danskir heldur hressir með söguþráð og stíl:
Sagan er sögð flugeldasýning enda sögumað-
ur bara fjórtán í leit að foreldrum sínum sem
eru horfnir sporlaust. -pbb
John le Carré í fantaformiPeter Höeg snýr aftur
Sjón var á forsíðu og í
aðalviðtali bókablaðs
Politiken um síðustu
helgi. Tilefnið var
útgáfa skáldsögu hans
Rökkurbýsna á dönsku.
sjón í politiken
Smellur ársins, hingað til
lene kaaberböl agnete friis

Barnið í
ferðatöskunni
Kaaberböl & Riis
Ólöf Eldjárn þýddi
339 bls.
Mál og menning 2010
56 bækur H elg in 1 . -3 . o k tó b e r 2 010
Lorem ipsum dolor sit amet: consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et
Lorem ipsum dolor sit amet: consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et
Tillaga A2
„Þú hefur ekki gaman af reyf-
urum,“ sagði krimmahöfundurinn
þungbúinn. „Úps,“ hugsaði ég en
sagði ekkert. „Þeir eru þá svona
líka, vilja bara hrósið.“
Lesbunki sumarsins var mestan-
part reyfarar: Berlínarsögur Philips
Kerr hafði ég lesið komplett og
haft gaman af. Eitthvað fleira sem
var svo lítið minnisstætt að það var
runnið úr greipum hugans. Jú, ein-
hvern gamlan Ameríkana sem Guð-
mundur Andri sagðist hafa sokkið
í, en allt hitt var gleymt. Lesum við
ekki annars reyfara til að gleyma
stund og stað, hverfa í hið klisju-
fulla umhverfi einfaldra mála með
skýrum örlögum og einföldum
persónum í leit að skemmtun og
afþreyingu?
Franskur krimmi í öðrum dúr
Haustsprettan í reyfurum ætlar
að verða ríkuleg og suma þeirra
hef ég þegar lesið mér til gamans:
Vargas hin franska er aftur komin
á stjá hér á landi í löggusögu,
þeirri þriðju sem þýdd er af Guð-
laugi Bergmundssyni á íslensku.
Þríforkurinn heitir hún og Bjartur
gefur út. Hún kom út á frönsku
2004, en eftir að Guðlaugur fékk
áhuga á að þýða sögur Vargas, gaf
þær reyndar út sjálfur fyrst, hafa
birst hér sögurnar Kallarinn frá
2001 og Varúlfur frá 1999. Enginn
af þessum titlum er í samræmi við
frönsku heitin.
Sögurnar þrjár eru athyglisverð
viðbót í löggusögurnar sem flest-
um eru kunnar frumsamdar eða
þýddar í íslenskum útgáfum. Hér
er Adamsberger fyrirferðarmestur
eins og í fyrri bókunum, rannsókn-
arlögga sem lætur stýrast af tilfinn-
ingu fyrst og fremst. Vargas er flink
í plottunum og sækir gjarna inn á
sérsvið fræðasamfélagsins. Hún er
menntaður miðaldafræðingur og
hefur starfað við rannsóknir, meðal
annars á smitsögu svartadauða.
Þríforkurinn lýsir leit: Adamsber-
ger hefur í áratugi fylgst með ferli
fjöldamorðingja og hefur vissu fyrir
því hver hann er, en aldrei hefur
löggunni tekist að fanga þrjótinn,
enda er sá grunaði búinn að hvíla
í helgri gröf í sextán ár. Adams-
berger er bundinn hinum grunaða
og á honum hefnd að gjalda. Sagan
fer fram í París og í Kanada þar sem
þráðurinn verður býsna strekktur
eftir langan slaka í fyrri hlutanum.
Þar kemur mest á óvart löggukon-
an þumbaralega, Retancourt.
Sögur Vargas eru gerólíkar
norrænu og engilsaxnesku löggu-
sögunum og okkur sem gleypum
stóra skammta af svona stöffi eru
þær kærkomin tilbreyting frá hinu
hefðbundna formi.
Sannar þýskar sögur
Á sjötta og sjöunda áratugnum
gáfu smáprent út þýðingar á amer-
ískum tímaritum af ódýrari sort-
inni, svokallaðan „pulp“ litteratúr
sem dró heiti sitt af pappírnum sem
var gjarna af ódýrustu sort, gulnaði
fljótt, var auðrifinn og molnaði á
endanum. þá var til mánaðarrit
sem bar heitið Sönn sakamál með
frásögnum af amerískum misindis-
mönnum – sannar sögur.
Í Neon-seríu þeirra Björtu er nú
komin út smábók, 201 blaðsíða að
lesmáli, sem geymir fallega stílaða
þýðingu Bjarna Jónssonar á met-
sölubók þýskri sem er sama eðlis
þótt umbúðirnar séu – fágaðar.
Höfundurinn, eða skrásetjari væri
nær að kalla hann, Von Schirach
er sagður „stjörnulögfræðingur“ –
víða gætir áhrifa Eiríks Jónssonar
blaðamanns en að hann verpti í
málvitund höfunda baksíðutexta
Bjarts – aldrei sá ég það fyrir. Nema
þessi Von hefur tínt saman nokkrar
reynslusögur sínar úr réttarkerfinu
þýska þar sem hann hefur náð
sínum stjörnuljóma, væntanlega
með lagaklækjum, brugðist trún-
aði skjólstæðinga og hent örlögum
þeirra sviplegum á bók. Og eins og
gjarna er með hina fáránlegu hend-
ingu, sem oft ræður í lífi misindis-
manna, hin grimmu örlög, mis-
kunnarleysið sem þeir grípa gjarna
til í villum sínum og þeir hafa sumir
mátt þola von úr viti, þá eru þessar
sönnu sögur skemmtileg lesning
og hrollurinn sterkur sem grípur
lesandann þegar kverinu er lokið
og smánartilfinningin grípur um
sig yfir þessari furðulegu glápþörf
á annarra óhamingju. Mér skilst
þau Björtu hafi selt kverið í kíló-
avís. En er þetta Neon?
Reyfarakaup í
haustuppskerunni
Löggusögur eru víða í blóma. Þegar eru komnar fram á þessu ári fínar þýðingar á krimmum
meðal annars frá Danmörku, Þýskalandi og Frakklandi.
fred Vargas hin franska er menntaður miðaldafræðingur en afkastamikill spennusagnahöfundur.

Glæpir
Ferdinand von Shirach
Bjarni Jónsson þýddi
205 bls. Bjartur 2010

Þríforkurinn
Fred Vargas
Guðlaugur Bergmundsson þýddi
438 bls. Bjartur 2010.
Bækur
Páll Baldvin
Baldvinsson
pbb@frettatiminn.is