Fréttatíminn - 01.10.2010, Blaðsíða 44

ÍS
L
E
N
S
K
A
S
IA
.I
S
S
F
G
4
20
40
0
4.
20
08
Ég var á leið í löns og rakst á gamlan kunningja. Rannsóknar-skýrslan barst í tal. “Búinn að lesa
hana?” spurði hann. “Ja … ég las eitt
bindi,” svaraði ég. “Þú verður að lesa hin
líka, maður, til að fá almennilega mynd af
Hruninu.” “Já, ég veit.”
Hann kvaddi og ég gekk inn á kaffi-
hús. Spurði þjóninn til öryggis hver ætti
það. Hann sagðist eiga reksturinn sjálfur
en leigja aðstöðuna hjá húseiganda.
Hver er það? “Held það sé Björgólfur
Thor en er ekki viss. Þú getur farið á
netið í tölvunni þarna.” Ég fór á netið og
gúgglaði mig í gegnum eigendalistann.
Húsið var komið í hendur kröfuhafa. Ég
sló til og fékk mér súpu.
Á borðinu lágu blöð dagsins. Ég forðaði augum frá
forsíðum Moggans og Fréttablaðsins og spurði þjóninn
um DV. “Það kemur ekki út í dag,” sagði hann og rétti
mér glóðvolgt Séð & heyrt. Ég mundi ekki í svipinn
hver átti það blað og lét því kyrrt liggja.
Fésbókarstatus Illuga
Ég sneri aftur til vinnu. Áður en ég gat haldið áfram
með kaflann barst mér fjölpóstur sem skoraði á við-
takendur að kynna sér efni og tilhögun stjórnlagaþings.
Ég eyddi næstu tíu mínútum í að hugleiða nýja stjórnar-
skrá fyrir lýðveldið Ísland (“framtíð lands og þjóðar er
í húfi!”) en þá barst sms sem benti mér á heimasíðu
með upplýsingum um orkubúskap Íslands, í fram-
haldi af grein Andra Snæs. Ég ákvað að fresta henni
fyrir umræðu við Fesbókarstatus Illuga Jökulssonar
um landsdóm og ráðherraákærur. Athugasemdirnar
voru 78. Mér tókst að renna í gegnum 56 áður en vinur
minn hringdi og spurði hvort ég væri búinn að lesa
ákæruatriðin eins og þau birtast í skýrslu þingmanna-
nefndarinnar. “Nei, ekki enn.” “Þú verður að lesa þau,
maður, og reyndar skýrsluna alla. Á ég að senda þér
hana á pdf?”
“Eee … já já.”
Að loknu símtali náði ég að skrifa nokkrar setningar
áður en tölvan fraus, eins og hún gerir stundum þegar
stórir pakkar koma í hús. Sjálfsagt var pdf-versjónin af
skýrslu þingmannanefndar að skríða inn í pósthólfið.
Nei, 45 mínútum síðar kom í ljós að sendingin var frá
Heimssýn. Ég hafði rekist á Evrópuandstæðing í heita
pottinum kvöldið áður og hann lofað að senda mér
gögn sem ég yrði að kynna mér áður en ég tæki afstöðu
til umsóknar Íslands. “Því hér varðar framtíð og heill
lands og þjóðar, hvorki meira né minna!” Ég gluggaði í
viðhengin 27. Það voru aðildarsamningar allra nú-
verandi aðildarlanda, með litmerkingum í texta sem
sýndu hvernig þjóðunum er mismunað eftir stærð. Ég
var kominn niður í miðjan lettneska samninginn þegar
ég sá að ég var að verða of seinn að sækja börnin.
Á leiðinni náði ég að hlýða á ágætt yfirlit um stöðuna
í Icesave-deilunni, í dægurmálaútvarpi
Rásar 2. Þó tókst mér ekki að mynda
mér skýrt mótaða afstöðu í málinu áður
en ég lagði bílnum við leikskólann.
Dóttir mín var ein eftir og leikskóla-
kennarinn sagði að nú væri búið að
skera korter aftan af deginum hjá þeim.
Spurði hvort ég hefði ekki fengið tölvu-
póstinn sem útskýrði stöðuna í niður-
skurðarmálum hjá Reykjavíkurborg. Ég
lofaði að renna yfir hann um kvöldið.
Eigendalistinn við innganginn
Ég sótti drenginn á frístundaheimilið og
stefndi síðan í matvöruverslun. Við vor-
um endanlega hætt að versla í Bónus en
höfðum enn ekki ákveðið arftakann. Ég
hringdi í konuna og bað hana að gúggla eigendasam-
setningu á Krónunni og Nóatúni annars vegar og Nettó
hins vegar. Það reyndist hins vegar ögn flókið mál. “Oh,
það ætti að skylda þá til að birta eigendalistann yfir inn-
ganginum,” tautaði ég út í síðdegisumferðina. Á móti
sagðist hún hafa heyrt að Kjöthöllin við Háaleitisbraut
ætti að vera nokkuð “hrein”. Við rétt náðum þangað
fyrir lokun.
Í búðinni sveif á mig roskin kona og skoraði á mig að
bjóða mig fram til stjórnlagaþings. Ég sagðist ekki hafa
tíma í það. “Jújú, þú hefur örugglega mjög sterkar og
góðar hugmyndir um það hvernig stjórnarskráin okkar
á að vera.”
Ég einsetti mér að fá nokkrar góðar og sterkar hug-
myndir um það hvernig stjórnarskráin okkar ætti að
vera, áður en ég kæmi heim. En prýðileg umfjöllun
Spegilsins um ráðherraábyrgð kom í veg fyrir það. Ég
setti mér nýtt deadline fyrir stjórnarskrármálið: Ég
myndi reyna að klára það áður en ég væri búinn að
elda.
Skyndilega uppgötvaði ég að ég hafði gleymt að
kaupa mjólk. Ég bað krakkana að einbeita sér að barna-
efninu og stökk út í hverfisbúð. Þegar ég nálgaðist
10-11 fann ég eignarhaldsóvissuna hellast yfir mig. Ég
kom skjálfandi fölur inn í verslunina og spurði ungling-
inn á kassanum, eins og sturlaður maður: “Er söluferlið
farið af stað?”
Skjalabunkinn
Ég staulaðist aftur heim með mjólkina, upp stigann og
inn. Á hliðarborði blasti Rannsóknarskýrslan við, öll
níu bindin. Um leið mundi ég eftir pdf-skjalinu með ráð-
herraákærunum, aðildarsamningum Litháens, Möltu
og Portúgals auk tölvupóstsins um niðurskurð í leik-
skólamálum. Ég fann seyðing við hjarta. En rak síðan
augun í bláan bækling sem lá oná skýrslustaflanum.
Það var dagskrá RIFF, alþjóðlegrar kvikmyndahátíðar
í Reykjavík. 140 kvikmyndir frá 29 löndum sem ég átti
eftir að sjá.
Þá lyppaðist ég niður í sófann og fór að gráta.
Íslandsálagið
Í sumar komu 100 Reykvíkingar saman til að gera tilraun, undir yfirskriftinni Myndum borg.
Teknar voru ljósmyndir af þremur
mismunandi útgáfum af Reykjavík:
bílaborginni, hjólaborginni og
strætóborginni. Myndirnar sýna
hvernig venjuleg gata í Reykjavík
liti út ef allir ferðuðust með sama
hætti um borgina.
Það er vitaskuld fjarlægur mögu-
leiki að  allir  borgarbúar ferðist
með strætó eða á reiðhjólum. Fyrir
flestar borgir heims væri það einnig
fjarlægur möguleiki að allir ferðuð-
ust um á bílum, en í Reykjavík fer
það býsna nærri
raunveruleikanum;
tæplega 80% borgar-
búa hafa um árabil
ekið einir í bíl á leið
sinni til vinnu.
Bílaborg
Á myndunum sést
vel hvaða áhrif
það hefur á borg-
arumhverfið að fólk
ferðist með þeim
hætti um borgina.
Göturnar fyllast af
bílum og fyrir utan
hinar augljósu um-
ferðarteppur hefur
það margvísleg
áhrif á þá sem búa nærri þessum
götum. Hávaðamengun er vax-
andi vandamál í borginni og fjöldi
borgarbúa gerir þá kröfu að dregið
verði úr hávaða við húsin þeirra.
Leiðirnar til þess eru annaðhvort
mjög dýrar eða leggja ýmsar kvaðir
á bílstjórana, svo sem að þeir aki
ekki á nöglum, aki hægar eða aki
alls ekki. Svifryksmengun er annar
fylgifiskur þess að allir aki á bílum,
eins og íbúar Hlíðahverfis þekkja
vel. Nokkra daga á ári er ekki
talið óhætt að senda börnin út að
leika, vegna loftmengunar. Þá hafa
rannsóknir við Háskóla Íslands
sýnt fram á mikla
fylgni milli notk-
unar astmalyfja
og svifryksdaga í
borginni. Að lokum
má nefna þann aug-
ljósa mun sem er á
viðhaldi gatna mið-
að við þessa þrjá
ferðamáta. Með all-
an þann fjölda bíla á
götunum sem sést
á bílamyndinni,
slitnar malbik ákaf-
lega hratt, sem bak-
ar Reykjavíkurborg
mikinn kostnað.
Rekstur og viðhald
gatna í borginni
kostar því um tvo milljarða króna
á ári. Þann kostnað væri hægt að
lækka með því að fleiri nýttu sér
aðra samgöngukosti.
Kostnaður heimilanna
Sök sér ef það væri aðeins borgar-
sjóður sem kæmi illa út úr því að
Reykjavík þróaðist út í bílaborg. En
því miður koma heimilin í borginni
líka illa út úr því. Samkvæmt rann-
sókn Hagstofunnar eru ferðalög
(aðallega kaup og rekstur bíla)
næststærsti útgjaldaliður heimil-
anna, stærri en matarkarfan. 16,5%
af neysluútgjöldum heimilanna fer
í það að koma fjölskyldunni á milli
staða. Þessi tala gæti verið miklu
lægri ef aðrir samgöngumátar, eins
og hjólreiðar eða strætó, væru að-
gengilegri og betri kostir þannig að
þeir sem vildu gætu valið þá. Að því
er mikilvægt að vinna.
Borgin mynduð
Gísli Marteinn Baldursson
borgarfulltrúi Sjálfstæðis-
flokksins í Reykjavík
Vikan sem var
Í góðsemi vegur þar hver annan
„Þar er hver höndin upp á móti annarri
og átök eiginlega hvert sem litið er.“
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir um gamla
vinnustaðinn sinn við Austurvöll
Boðið upp í hægristjórn?
„Dettur nokkrum manni til hugar að
hægt sé að vinna með þessu fólki í ein-
hverju máli?“
Ólöf Nordal, varaformaður Sjálfstæðis-
flokksins, leggur mat sitt á hluta Sam-
fylkingar og Framsóknar.
Harður, harðari, haardastur
„Sjálfstæðisflokkurinn hefur aldrei vikið
sér undan þeirri ábyrgð sem hann ber á
stjórn landsins í aðdraganda efnahags-
hrunsins.“
Stjórn Varðar, fulltrúaráðs sjálfstæðis-
félaganna í Reykjavík, í yfirlýsingu.
Úr flokksstarfinu
„Staðfestum hér með úrsögn þína.
Vonum jafnframt að þú eigir samleið
með okkur aftur síðar.“ ... Bestu kveðjur,
Samfylkingin.“
Hrafnkell Hjörleifsson, sonur Ingibjargar
Sólrúnar Gísladóttur, sagði sig úr stjórn-
málaflokki.
Fyrirmynd annarra hagkerfa
„Samþykktin í dag er mjög mikilvæg
traustsyfirlýsing við íslenskt efnahags-
líf.“
Árni Páll Árnason, efnahags- og
viðskiptaráðherra, eftir að Alþjóða-
gjaldeyrissjóðurinn samþykkti þriðju
endurskoðun efnahagsáætlunar Íslands
og sjóðsins.
Vissi Runólfur ekki af þessu?
„Gerð er krafa um háskólamenntun
sem nýtist í starfi ásamt þekkingu og
reynslu.“
Auglýst eftir ráðuneytisstjóra í nýju
innanríkisráðuneyti.
Eggjahljóðið horfið
„Það er svolítið annað hljóð í honum
núna en þegar að hann var að reyna að
draga mig upp í sumarbústað til tengda-
foreldra sinna vorið 2007 til að mynda
ríkisstjórn.”
Geir Haarde um stefnumót sem aldrei
varð – með Steingrími J. Sigfússyni.
Hallgrímur Helgason
rithöfundur
44 viðhorf Helgin 1.-3. október 2010