Kjarninn - 31.10.2013, Blaðsíða 70

01/01 kjarninn Álit
Þ
að er ótrúlegt eftir það sem á undan er gengið,
en þó í fullkomnu samræmi við væntingar, að
valdastéttin er þessa dagana að undirbúa það
að brenna upp sparnað launamanna í lífeyris-
sjóðunum og búa þannig til svigrúm svo hún
nái að koma undan eignum sínum, áður en næsta hrun
verður. Þeir flokkar sem kosnir voru til valda í vor útiloka
kerfisbreytingar í peningamálum en ætla sér að aflétta
höftum með því að setja hömlur á að sparnaður
launamanna komist undan höftunum. Ætlunin er að
gefa sjóðum eignamanna forgangsheimild til þess
að flýja land. Þar til viðbótar er ætlunin að þvinga
lífeyris sjóðina til þess að koma heim með erlendar
eignir sínar og skapa með því svigrúm fyrir eignamenn
að koma eignum sínum út úr haftakerfinu, en setja „hand-
bremsu“ á útstreymi lífeyrissjóðanna, eins og ráðamenn orða
það. Það er ekki afnám gjaldeyrishafta, eins og forsvarsmenn
ríkistjórnarinnar boða, það jafngildir einungis að gerð hafi
verið nafnbreyting á því ástandi sem hér ríkir og mun ríkja
um fyrirsjáanlega framtíð.
Áhlaup á lífeyrissjóðina
Stefna núverandi ríkisstjórnar eins og hún hefur verið
kynnt er að festa eigi lífeyrissjóðina varanlega í höftum og
nýta þá til að fjármagna ríkissjóð með lítilli ávöxtun, eins
og forsætisráðherra boðaði við kynningu fjárlaga. Erlent
fjármagn skapi einungis vanda; mun hagkvæmara sé að nýta
inn lendan sparnað. Það virðist vera ætlunin að leysa halla-
rekstur húsnæðiskerfisins með gengisfellingu eigna lífeyris-
sjóðanna og fela það tímabundið í myndun nýrrar eignabólu
í steinsteypu og hlutabréfum. Enn einu sinni á að fara leið
hins tækifærisinnaða stjórnmálamanns og búa til froðu til
þess að fela enn eina eignaupptökuna hjá launamönnum
og gera hina flugríku íslensku valdastétt enn ríkari. Launa-
manna á almennum vinnumarkaði bíður ömurlegt ævikvöld
nái þessar áætlanir fram að ganga.
Hér á landi eru tvenns konar lífeyriskerfi; annað er
ríkistryggt, hinu er gert að skerða réttindi í samræmi við
raunstöðuna hverju sinni. Fari ríkisstjórnin þá leið sem hún
boðar mun það hafa afdrifaríkar afleiðingar. Útgjöld al-
menna tryggingarkerfisins munu stóraukast samfara því að
greiðslugeta almenna lífeyriskerfisins hrynur en þar að auki
munu skuldbindingar ríkissjóðs gagnvart lífeyris sjóðum
opinberra starfsmanna vaxa um tugi milljarða á hverju
ári, ofan á 600 milljarða skuld ríkissjóðs vegna lífeyris-
skuldbindinga í dag. Fjármálaeftirlitið segir okkur reyndar
hvert umfang þessa hluta er í raun, þegar það krefst þess að
iðgjaldið sem sveitarfélög og ríkissjóður greiði í lífeyrissjóð
opinberra starfsmanna verði hækkað um þriðjung úr 15,5%
í 20%. Verði þessi leið farin mun það kalla á gríðarlegar
skattahækkanir í náinni framtíð. Þar til viðbótar blasir við sú
staðreynd að hlutfall skattgreiðenda gagnvart fjölda lífeyris-
þega fer minnkandi og mun lækka um allt að þriðjung næsta
áratug, þegar barnasprengjuárgangarnir gerast lífeyris-
þegar.
Nafnbreyting á verðtryggingu
Þetta má ekki gerast; heimilin verða að búa við öryggi og
stöðugleika. Lausnir stjórnmálamanna hafa ætíð einkennst
af því að færa kostnaðinn yfir á heimilin í gegnum gengis-
fellingar. Hér verður að koma á húsnæðiskerfi sem reist er
með sams konar hætti og er í nágrannalöndum okkar, þar
sem húsnæðiskaupendum er gefinn kostur á hagstæðum
og öruggum langtímalánum sem byggja á föstum viðráð-
anlegum nafnvöxtum og fyrirsjáanleika inn í framtíðina í
stað verðtryggðra lána. Það verður ekki gert með krónunni.
Ríkisstjórnin boðar afnám verðtryggingar. Með þeirri stefnu
verður einungis gerð nafnbreyting á verðtryggingunni, en
hún er í raun ekkert annað en greiðsludreifing á ofurvöxt-
um. Þeir munu verða hér áfram að því er virðist sé litið til
stefnu ríkisstjórnarinnar. Nú er verið að bjóða óverðtryggð
langtímalán með allt að 9% vöxtum, eða fjórföldum þeim
vöxtum sem gilda í nágrannalöndum okkar, og fólk velur því
frekar lán með föstum vöxtum og greiðsludreifingu (verð-
tryggingarkerfi) á ofurvöxtunum.
Gagnkvæmt traust
Tryggja verður að áhættunni af efnahagshruni verði deilt
milli fjármagnseigenda og lántaka með sanngjarnari hætti
en nú er. Eina leiðin til að verja lífeyrissparnað landsmanna
er að opna fyrir fjárfestingar í raunverulegum gjaldmiðlum,
en það gerist ekki nema með stefnubreytingu ríkisstjórnar-
flokkanna og nýrri mynt. Með því myndu opnast möguleikar
til þess að byggja upp atvinnulífið og íslenskt efnahagskerfi
á ábyrgan hátt og mynda þar umhverfi þar sem innlendir og
erlendir fjárfestar eru tilbúnir að koma með fjármagn. Það
gerist ekki nema með meiri aga hér á landi. Stjórnmálamenn
verða að tala skýrar og leggja af tækifærissinnaða stjórnar-
hætti og hringlandahátt í regluverkum. Ísland býður um-
fram flest önnur ríki upp á aðstöðu til þess að geta tileinkað
sér orðspor hins græna hagkerfis og það verður einungis
gert með gagnkvæmu trausti. Fyrirtæki sem búa illa að
starfsmönnum sínum eru slæmir fjárfestingarkostir. Fyrir-
tæki með ánægða starfsmenn skila betri ávöxtun. Því er spáð
að fyrirtæki með ábyrga orkustefnu muni spara umtalsverð-
ar fjárhæðir á komandi árum og fjárfestar, til dæmis í Banda-
ríkjunum, leita uppi þess háttar fyrirtæki. Það sama gæti
gerst hér á landi en ekki með þeim stjórnarháttum og þeirri
stefnumörkun sem tíðkuð hefur verið hér á landi.
Nafnabreyting á
óþægilegum hlutum
Álit
Guðmundur
Gunnarsson
Fyrrverandi formaður
Rafiðnaðarsambandsins
01/01
„Fyrirtæki sem
búa illa að
starfsmönnum
sínum eru slæmir
fjárfestingar-
kostir. Fyrirtæki
með ánægða
starfsmenn skila
betri ávöxtun.“