Þjóðin: tímarit sjálfstæðismanna - 01.05.1940, Side 20

16
Þ J Ó Ð I N
hlutdeild í arði, — þ. e. að vinnu-
þiggjendur fá uppbót á árskaup
sitt, eftir því, hve hagur atvinnu-
fyrirtækisins er góður, þegar gert
er upp um áramót, eða þá að taka
upp hreint hlutdeildarfyrirkomu-
lag, þ. e. að verkamennirnir séu að
einliverju leyti meðeigendur í at-
vinnurekstrinum.
Seinna viðfangsefnið er, livort
ekki muni hægl að byggja iðnaðinn
upp á þeim stöðum, þar sem fram-
færslukostnaðurinn væri tiltölulega
ódýr. Mætti i því lilfelli, í hæ eins
og Reykjavík, liafa sérstakl iðnað-
arhverfi, þar sem staðhættir væru
slíkir, að iðnverkafólkið gæti haft
aukatekjur við að annast lieimilis-
þarfir sínar, t. d. með því að rækta
grænmeti, liafa alifugla, kýr eða
þess háttar, sem hætti heimilis-
ástæðurnar. Slíkt sem þetta gæti
fólk gert í hjaverkum, án þess að
leggja tillölulega mikið á sig, ef
staðhættir væru fyrir hendi. Ef
jafnliliða þessu væri hægt að koma
upp tiltölulega ódýrum íbúðarhús-
um, þá myndi kaupþörf fólksins
minnka mikið.
Þessi tvö viðfangsefni; livernig
hægt er að hæta eða skapa sam-
slarf og samlieldni atvinnuveitenda
og vinnuþiggjenda, og livernig hægt
er að hrjóta niður hina sívaxandi
dýrtíð, eru viðfangsefni, sem liggja
fvrir á komandi tíma, ekki einung-
is livað við kemur iðnaðinum, held-
ur öllum atvinnuvegum og stéttum,
og er fvllilega kominn timi til að
taka þar á fastari tökum.
Og að endingu vil ég varpa fram
þcirri spurningu, og þá sérstaklega
með tilliti til þeirra erfiðu tíma,
sem nú steðja að, hvort það muni
ekki eitt sporið út úr þrengingun-
um, að efla hinn forna heimilisiðn-
að í landinu, og hvort ekki muni
liltækilegt, að skapa nýjan lieimilis-
iðnað í samhandi við liinn vaxandi
verksmiðjuiðnað landsins.
Ég liefi hér að framan hent á,
liversu iðnaðurinn hefir ætíð verið
samtvinnaður íslenzku þjóðlífi. Bent
á þær breytingar, sem í iðnaði vor-
um hafa orðið hin síðari ár. Bent
á þá örðugleika, sem hann á við
að striða. Gefið fyllilega í skyn, að
með ný-iðnaðinum hefir fengizt var-
anleg lausn á atvinnuþörf lands-
manna, að því leyti, sem liann nær
þar til.
Ég hefi sýnt fram á, að erfiðleik-
ar iðnaðarins eru alls ekki svo mikl-
ir, sem oft er af látið, og að með
skynsamlegum aðgjörðum má fjar-
lægja og útiloka örðugleikana og
skapa með iðnaðinum traustan at-
vinnugrundvöll fyrir nokkurn liluta
landsmanna, sem yrði varanleg úr-
hót á þeim þrengingum, sem yfir
standa og framundan eru.
Heimsmet.
Victor Warsell, 14 ára gamall drengur
í Worcester í Massac.husetts i Bandaríkj-
uninn, á vafalaust heimsmet í að sitja í
bió. Hann sat í sama kvikmyndahúsinu
i hálfan mánuð samfleytt, meðan lögregl-
an leitaði dauðaleit að honum og for-
eldrar hans töldu hann að lokum af.
Hann lifði á sælgæti, sem vingjarnlegir
bíógestir gáfu honum.