Stefnir: tímarit um þjóðmál og fleira. - 01.12.1931, Síða 57

Stefnir]
Hvernig á að sætta fjármagn og vinnu?
567
um. Einnig hér varð ríkið að grípa
í taumana. — En sterkasta aflið,
sem nú herjaði á, var þó hið vakn-
andi lýðræði, með þeim lýðæs-
ingum og hvössu gagnrýni á
öllu, sem því fylgir. Sjálfur höf-
uðkostur frjálsa framtaksins, fjár
söfnunin,, var nú notaður móti
því, með þyí að vekja tortryggni
og öfund þeirra, sem minna báru
úr býtum. Jafnvel þó að þeir hefði
betri kjör en áður, gat það ekki
gert menn ánægða. Auðurinn í
annars garði hefir löngum verið
máttugur til þjóðfélagsumbrota.
Hinn íjölmenni verkalýður fór að
finna til máttar síns ef samtök
voru hafin. Fjármagnið sat að
vísu að stóli, en þegnarnir tóku að
ókyrrast. Hitt stórveldið fer að
myndast, vinnan. Menn fax*a að
finna, að vinnan er ekki neitt
minna nauðsynlegur þáttur at-
vinnulífsins en fjármagnið. Það
er meii-a að segja farið að halda
því fram, að vinnan sé meiiú, því
ati hún hafi skapað fjái'magnið.
Hún sé því eins og vanrækt móðir,
sem nú vilji ekki láta dótturina
hafa sig í hoi'ninu. Pólitíska jafn-
rétti vakti jafnréttishuysnnina
yfirleitt af dvala.
Ástandið nú.
Hér er ekki tínxi til að rekja
þessi sögulegu í'ök lengra. En ef
vér rennum augum yfir ástandið
eins og það er nú, þá blasir við
allt annað en glæsilegt umhvei’fi.
Við sjáum þai', eins og áður er
sagt, hin tvö miklu öfl í þrotlausu
sti'íði, ýmist í hávaðasömum or-
usturn, eða með samanbitna
skolta og hornauga hvort til ann-
ai's. Og það sem er ægilegast, er
það, að þessir aðiljar, sem hér
eigast við, fjármagnið og vinnan,
eru samstarfendur, óhjákvæmi-
lega samvei'kamenn, og allt er
undir þvi komið, að samkomulag
sé gott og samvinna lipur. Það er
ekki hægt að bjarga þessu máli
með því að óska eins og Þórður
Kakali gerði, að langt yrði milli
hans og Gizurar í himnai'íki. Það
er ekki hægt að sætta þessi stór-
veldi með því að segja: Látið
hvort annað afskiftalaust. Því að
allt atvinnulíf þjóðanna er sam-
hangandi viðskifti þessara tveggja
aðilja, þeir eru jafn-óaðskiljanleg-
ir í atvinnulífinu eins og uppistað-
an og ívafið í voðinni.
Hér eru því sambornir bræður
orðnir að römmustu fjandmömx-
um. Afkoman er að miklu leyti
háð því, að þeir vinni sarnan,
en þeir hatast. Beggju gengi
er í raun og veru sameigin-
legt, en þier reyna aö troða