Stefnir: tímarit um þjóðmál og fleira. - 01.12.1931, Blaðsíða 68

578
Hvernig- á að sætta fjármagn og vinnu?
[Stefnir
Vandi að finna áhættugjaldið.
Menn hafa sagt að það myndi
verða vandasamt að finna, hve
hátt áhættugjald bæri að reikna.
Þann vanda verða menn nú samt
að leysa í fjölda tilfella. Hvað
skyldi þá mega segja um allar
Lloyds tryggingarnar? Reynsl-
an myndi vafalaust kenna mönn-
um það fljótt. Auk þess kemur
hér til greina, að varasjóðir
tryggja fyrirtækin, og gjöld til
þeirra eru auðvitað alveg óháð
þessum breytingum. Aðalatriðið
er það, að fyrirtækið gangi eins
vel og hægt er, og fyrir því er
enginn betri trygging en eigin
hagsmunir allra, sem að fyrir-
tækinu vinna.
Yfirleitt má um allt þetta
segja, að það sé ekki úr háum
söðli að detta fyrir hluthafa,
að minsta kosti hér á landi. Þó
að einhver heppnis arðsvon
gangi mönum úr greipum, er
það eins og ekkert á móti því,
ef fyrirtækið gæti yfirleitt orðið
öruggara með því móti.
Hlutdeild starfsmanna í stjórn.
Vinnuhlutunum verður að
fylgja réttur til hlutdeildar í
stjórn fyrirtækisins. En eins og
hluthafarnir geta ákveðið í sam-
þykkt félagsins hvernig arð
skuli reikna, eins geta þeir og
ákveðið, hvernig vinnuhluthaf-
arnir fá þennan rétt.
Fyrst og fremst ,er að ákveða,
hve mikið er gefið af vinnuhluta-
bréfum. Er sjálfsagt að miða það
við laun, því að launin eiga að
vera spegilmynd af mikilvægi
hvers starfsmanns fyrir fyrirtæk-
\ð. Ef til vill mætti stundum út-
hluta vinnuhlutum jafnháum til
hvers, eins og laun hans eru á
ári, eða eins og mánaðarlaun
eru. Það er ekkert aðalatriði. Það
er jafnvel ekki nauðsynlegt að
hafa þessi hlutabréf með neinni
fjárupphæð. Það er hlutfallið eitt,
sem skiftir máli.
Víðast mun því vera svo hag-
að, að vinuhluthafarnir kjósa
menn í stjórn sér á parti. Kjósa
þeir þá t. d. tvo af fimm stjórn-
endum, og í sama hlutfalli í
nefndir þær, sem félagið kýs
til ákveðinna eftirlitsstarfa eða
framkvæmda. Takmarka má og
valdsvið þessara forstjóra eitt-
hvað, ef ástæða þykir til, en
annars verða þeir að hafa full-
komin réttindi stjórnarmeðlima
og óskoraðan aðgang að öllum
skjölum og plöggum félagsins,
og tækifæri til að fylgjast ná-
kvæmlega með í rekstrinum og
hafa sín áhrif á hann.