Sagnir - 01.04.1984, Qupperneq 44

OPNIR BÁTAR Á SKÚTUÖLD
í grein sinni „Fólksflutningar til
Reykjavíkur 1850-1930“, að áhrif
þilskipaútgerðar megi glöggt
greina í skörpum skilum í fólks-
fjölgun í Reykjavík árið 1880. Þá
urðu hins vegar engin tímamót í
skútuútgerðinni frá Reykjavík;
skúturnar voru þrjár til sex allt
fram undir 1888. Parna tel ég því
fremur vera merki um velgengni
í útgerð opnu bátanna, sé þess
kostur að merkja slík skil af mann-
ljöldatölum.
Á árunum 1870-90 var bátaút-
vegurinn í vexti, bátarnir fóru
Hafnarstrœti hefur uerið iðandi aflífi á
8. tugi 19. aldarinnar, efmarka má mynd
þessa. Hún uargerð af útlendingum, sem
uoru hér á ferð og sendufrá sérferðabók
árið 1878. Suoha hefur bátabærinn
Reykjauík komiðþeimfyrir sjónir.
stækkandi, útbúnaðurinn batnaði
og afköstinjukust. Samhliða voru
gerðar út nokkrar skútur. Sjávar-
útvegurinn í heild efldist, en báta-
útvegurinn hafði forystuna þessi
árin. Gott orð fór af veiðunum í
Garðsjónum og ætla mætti að það
hafi dregið að bæði sjómenn og
fjármagn. Reykvíkingar og Sel-
tirningar hófu netaveiðar á djúp-
miðum, bæði með uppsátri í
Garði og Leiru, og eins með að
sigla þessar löngu leiðir daglega á
haustvertíðum ef fiskur var geng-
inn af heimamiðum. Afturkippur
kom um 1890. Þá var gengið hart
eftir banni við netaveiðum, auk
þess sem vænlegri kostur virtist
vera í uppsiglingu fyrir sjómenn
og útgerðarmenn — blómaskeið
skútuútgerðar var að hefjast.
Velgengnin í bátaútveginum,
sem líklega hefur deyft áhugann á
þilskipaveiðunum um tíma, var
úr sögunni um 1890. Skúturnar
stækkuðu og urðu afkastameiri.
Engeyjarlagsbátarnir stóðust
þeim ekki lengur snúning, eftir að
búið var að taka fyrir netaveiðar
með öllu. Þar fyrir utan voru
margir „tæknilegir" þættir orðnir
mun auðveldari fyrir skútuáhuga-
menn. Skúturnar veittu mörgum
atvinnu auk þess sem áhrifin á
aðrar atvinnugreinar hafa orðið
enn meiri. Fjöldi aðkomumanna
kom til bæjarins í tengslum við
skúturnar, og hafa verslun og
þjónusta notið góðs af.
Skúturnar höfðu sérstöðu í
Reykjavík miðað við landið í
heild. Þær urðu hlutfallslega
mikilvægari og öfluðu því sem
næst alls sjávarafla Reykvíkinga.
um aldamótin. Á sama tíma
öfluðu skútur aðeins þriðjungs
útflutningsaflans á landsmæli-
kvarða. Bátaútgerð úti um land
stóð enn með miklum blóma.
Skúturnar voru ekki einar um hit-
una við að efla Reykjavík á seinni
hluta skútualdarinnar. Hlutverk
Reykjavíkur sem miðstöðvar
varð æ mikilvægara, og var víðara
42 SAGNIR