Nýtt Helgafell - 01.11.1957, Blaðsíða 43

BÓKMENNTIR
137
tvívegis. En mér er ráðgáta, hvernig heilbrigt
fólk ætti að geta siðspillzt af hinum lopa-
löngu umkvörtunum Mykles um staðleysi
holdlegra ásta, fremur en nokkur líkindi virð-
ast til, að menn verði sósíalistar núorðið af
lýsingum höfundar á barnalegu og ömur-
legu tilhugalífi skólapilts við sósíalisma á
kreppuárunum fyrir stríð. Eg er alveg sam-
mála Gísla Ólafssyni útgefanda, að það sé
erfitt að sætta sig við „það sjónarmið, að
unglingar eigi að ráða því, hvað kemur út
af bókmenntum hér á landi". (Sbr. Mbl. 1.
nóv.)
Söngurinn um roðasteininn er hversdags-
leg og alvarleg saga af stúdent, sem lífið
vill einhvern veginn ekki tengja sig við hvað
sem hann reynir (hann er reyndar ekki ýkja
mikið gáfnaljós, en mjög viðkvæmur): eftir
sem áður „skrev hans livsvisdom sig i stor
utstrekning fra romaner." Meginkostir sög-
unnar liggja í sannleiksblæ hennar og ein-
stöku frásagnasprettum, sem minna á Henry
Miller, en spillast þó flestir af glaðklakka-
legum stúdentsstíl.
Agnar Mykle stendur greinilega langt að
baki Miller, sem helzt virðist vera meistari
hans í bersögli. Munurinn er einkanlega
fólginn í því, að Miller er afburða húmoristi
eins og flestir aðrir meiri háttar höfundar,
sem hafa skrifað klám: Rabelais, Boccaccio,
Chaucer, Restif de la Bretonne, Balzac eða
höfundur Bósasögu. Ég get vel fallizt á þá
skoðun, að klám sé helzt ekki bókmennta-
hæft, nema í gamanmálum.
Og vel á minnzt: úr því að ofangreindum
höfundum tókst ekki að fyrirkoma siðmenn-
ingunni, er varla hætta á því, að þessi fá-
tæklega saga verði til þess. Ef svo væri
hins vegar, og einkum ef voðinn ætti upp-’
tök sín í Bandaríkjunum, eins og prófessor|
Sigurbjörn Einarsson heldur fram í grein í
Vísi, Listin lifi, þá væri ástæða til að sjá að
sér, því að Bandaríkjamenn eru mjög áhrifa-
miklir í bókmenntum Vesturlanda eins og
er. Við rólegri íhugun kunna menn samt að
uppgötva að þessi ályktun próf. Sigurbjarn-
ar er ekki á góðum rökum reist. I Banda-
ríkjunum eru lög um klám yfirleitt óbilgjarn-
ari (það er dálítið mismunandi eftir ríkjum) og
yfirvöldin árvökulli en annars staðar.á Vest-
urlöndum. Henry Miller, amerískur borgari,
hefir orðið að gefa út helztu bækur sínar í
París og fær þær ekki fluttar inn í Bcmda-
ríkin (þessar sömu bækur hafa hins vegar
komið út á norrænum málum). Og Lady
Chatterley's Lover má ekki gefa út eða selja
í Bandaríkjunum, nema í vanaðri útgáfu.
Þannig mætti lengi telja. Thomas Wolfe, sem
prófessor Sigurbjörn álítur að Mykle hafi
sér til fyrirmyndar, af því að einhver hefir
bent á setningar í Söngnum um roðastein-
inn, sem minna á Wolfe, var ekki ýkja ber-
sögull um feimnismál, þó að prófessor Sig-
urbjörn kalli hann í háði „amerískan yfir-
jöfur í snilldinni", þ. e. klámi. Væri sanni
nær að segja, að Wolfe hefði verið dálítið
feiminn við kynferðislega bersögli, svo
mælskur sem hann var, þegar hann talaði
um ástina. Hitt er óvart rétt, að hann var
„yfirjöfur í snilld" og er almennt talinn með
fremstu skáldsagnahöfundum enskrar tungu
á þessari öld.
Ég efast hins vegar ekki um, að Ameríku-
menn leggi fram sinn skammt af siðferði-
lega hæpnum bókum til ómenningar heims-
ins og siðferðilega vankaðir höfundar finnast
þar eins og annars staðar. En þeir eru ekki
mjög útsmognir í klámi. Með því er auðvitað
Jekki sagt, að Ameríkumenn séu skírlífari en
íaðrir eða lög þeirra um þessi efni að öllu