Nýtt Helgafell - 01.10.1958, Blaðsíða 16

MATTHÍAS J OHANNESSEN :
Brot úr óprentuöum samtölum viÖ Stein
I.
— Þú hefur komizt yfir skaflinn, sagði
Steinn Steinarr um leið og liann bauð mér
inn. Eg kinkaði kolli og leit snöggt til baka:
Þarna lá hann í túninu, eins og særður dreki
og var ekki á því að yfirgefa hús skáldsins,
að minnsta kosti ekki fyrst um sinn. Þegar
ég hugsaði um skaflinn og veturinn, kom í
mig einhver óhugur. Það var eins og ég væri
heltekinn af einhverjum óljósum ótta; vetur-
inn og myrkrið, og sólin gengin til viðar, en
við sitjandi í lítilli stofu, hlustandi á skáldið
í þögninni. Það var aftur hlýtt og notalegt,
og Halldór Þorbjörnsson fulltrúi sakadómara
tek>ir upp koníakspela. Þeir skála. Ásthildur
kemur inn með kaffi: Hefur nokkur verið
kærður fvrir að stela öskutunnu? spyr hún
„sakadómarann“. — Það er nýbúið að stela
tunnunni okkar, bætir hún við. „Sakadómar-
inn“ hristir höfuðið og lítur síðan á skáldið
og bíður.
— Já mikið helvíti var það skrítið, sagði
skáldið, að þeir skyldu nenna að stela
öskutunnunni. En hún var nýmáluð og þeim
hefur fundizt lnín falleg. En ég ætla ekki að
kaupa aðra, onei — dettur það ekki í hug,
fyrst þær eru ekki greiddar niður af ríkis-
sjóði. Ég er bóndi og kaupi ekki annað en
það sem er niðurgreitt. En öskutunnur eru
bráðnauðsynlegar og það er eins og sumir
hafi aldrei nóg af þeim.
Hann strauk kettinum, kveikti í sígarettu
og sagði svo:
— Það er undarlegt, hvað maður getur
vanizt rottum. Ég bjó einu sinni í litlu her-
bergi, það var fyrir mörgum árum og ég átti
ekkert nema borð og bókaskáp. Herbergið
var fullt af rottum, stórum og smáum rott-
um, og stundum klifruðu þær upp á bóka-
skápinn og duttu niður á mig, þar sem ég lá
í rúminu. Mér var lítið um þær gefið, en
f v
Þegar ég jrétti, að Matthías Jóhannes-
sen œtti í jórum sínum upphast að
óprentuðum samtölum við Stein, jór ég
þess óðar á leit við hann, að hann gengi
jrá þeim og léði ohlcur þau til birtingar
í Helgajelli. Matthías tók þessari beiðni
treglega i jyrstu, og taldi ýmis tormerhi
á að birta þessi samtöl eða samtal nú,
en einkum þótti honum það til jyrir-
stöðu, að Steinn hajði elchi sjáljur jar-
ið yjir þau, ejtir að þau voru tehin
niður. Ilins vegar leyjði hann mér að
lesa minnisblöð sín um samtölin. Mér
þótti strax einsœtt, að það vœri ósann-
gjarnt við almenning að birta ehhi þessi
brot, svo sanna mynd sem þau geja
af hversdagslegu tali Steins. Ég býst
chhi við, að hann haji þótzt segja neina
varanlega spehi í þessum viðtölum, né
heldur neitt af því allra shemmtilegasta,
sem „engum kom við“. En rödd hans
heyrist í þeim, blœbrigðarík, þýð, en
með undirtóni varnaðar, eins og rœðu-
maður sé alltaf til alls vís.
Ég lagði þess vegna enn jastar að
Matthíasi en áiður, ejtir lesturinn, að
birta þennan þátt og jéhk leyji hans
til þess. En eins og hér segir, ber ég
mesta ábyrgð á birtingu þáttarins og
hlýt að reyna að svara til saha, ej
nokhrar eru, jyrir lesandanum — og
minningu mins góða vinar.
K. K.
v____________________________________________j