Dagblaðið Vísir - DV - 26.10.2007, Blaðsíða 4

föstudagur 26. október 20074 Fréttir DV
Sandkorn
n Helgi Seljan stóð sig vel
þegar hann sýndi fram á það
í Kastljósinu að Haraldur Jo-
hannessen
ríkislög-
reglustjóri
hafi klúðrað
19 málum
síðan 2002.
Víst er að
Elín Hirst,
fréttastjóri
Sjónvarps-
ins, hefur ekki átt auðvelt með
að samþykkja að slík frétt færi
út um vin sinn Harald en þetta
sýnir að hún er starfi sínu vax-
in og hlífir engum. Einhverjir
benda þó á að Kastljósið heyri
undir Þórhall Gunnarsson
dagskrárstjóra sem fram að
þessu hefur ekki verið þekkt-
ur fyrir neitt hálfkák þar sem
kemur að fréttamálum.
n Björn Bjarnason dóms-
málaráðherra hefur verið mjög
upptekinn af Baugsmiðlum á
heimasíðu
sinni og haft
ýmsar skoð-
anir á rekstri
þeirra.
Björn er
fulltrúi
einkafram-
taksins á
Alþingi Ís-
lendinga en hefur lítið komið
að rekstri sjálfur. Þó átti hann
eftirminnilegan sprett sem
stjórnarformaður Almenna
bókafélagsins á árunum1987–
1991 þegar félagið var á beinni
siglingu í þrot. Björn slapp
þó við að óska eftir gjaldþroti
með því að hoppa frá borði
skömmu áður en reksturinn
stöðvaðist.
n Kóngurinn Bubbi er nú á
ferðalagi um landið að leita
að söngvara í hljómsveit sína.
Verið er að
taka upp
þáttinn
„Band-
ið hans
Bubba“ og
það hef-
ur komið
keppendum
úti á landi á
óvart að Bubbi sýnir á sér al-
gjörlega nýja hlið þegar hann
hlustar á feimna þátttakendur.
Harkan og „nastíheitin“ sem
hann þótti hafa sýnt í söngv-
arakeppnum á Stöð 2 eru alveg
úr sögunni.
n Það vakti athygli þegar til-
kynnt var um tilnefningar til
Edduverðlaunanna í ár að ein
vinsælasta íslenska kvikmynd
ársins, Astrópía, hlýtur aðeins
eina tilnefningu. Þar er Gunn-
ar B.Guðmundsson tilnefndur
sem besti
leikstjór-
inn. En
fleira kem-
ur á óvart í
tilnefning-
unum, ekki
síst það að
enginn er
tilnefndur
fyrir tónlist í kvikmynd...
n Elías Guðmundsson hjá
ferðaþjónustufyrirtækinu
Hvíldarkletti á Suðureyri hefur,
eins og þekkt er orðið, þurft að
afla fyrirtæki sínu á bilinu 350
til 400 leyfa til þess að mega
selja túristum pláss í sjóstanga-
veiði. Það er hagkvæmt fyrir út-
gerð að láta
sjómenn-
ina greiða
fyrir að fá að
veiða fisk-
inn. Hins
vegar gagn-
rýna gamlir
sjómenn
uppátækið
og segja vinnuna hafða af sér.
Alcan á Íslandi, Hafnarfjarðarbæ og íslenska ríkinu var stefnt af eig-
endum jarðanna Óttarsstaða I og II. Þeir telja sig verða af milljörðum
króna sökum mengunar frá álverinu og ónothæfi landsins. Þess var
krafist að rekstri álversins verði hætt eða
greiddar skaðabætur fyrir jarðirnar. Málinu
var vísað frá í Héraðsdómi Reykjavíkur og
kæra til Hæstaréttar undirbúin.
Land í áLögum
Eigendur landareignanna
Óttarsstaða I og Óttarsstaða II
í Hafnarfirði hljóta ekki skaða-
bætur vegna starfsemi álversins
í Straumsvík. Sökum mengunar í
jörðu, lofti og vatni frá álverinu fá
eigendurnir ekki heimild frá skipu-
lagsyfirvöldum fyrir íbúðabyggð á
stórum hluta landsins og vilja bæt-
ur fyrir. Málinu var í vikunni vísað
frá Héraðsdómi Reykjavíkur. Sam-
anlögð stærð lóðanna er í kring-
um 1.400 hektarar. Af því er nærri
þriðjungur, 456 hektarar, ónothæf-
ur undir byggingarsvæði þar sem
hann flokkast undir takmarkað
ábyrgðarsvæði, sem þýðir að þeir
sem byggja innan þess gera það á
eigin ábyrgð sökum hættu á meng-
un. Þar að auki liggur fyrir að sam-
kvæmt lögum má ekki byggja innan
þynningarsvæðis álversins, samtals
rúmlega 250 hekturum lands. Þar
sem eigendurnir telja sig ekki getað
notað land sitt með eðlilegum hætti
vilja þeir að álverið verði annað-
hvort dæmt óheimil áframhaldandi
starfsemi eða fá bætur fyrir land sitt.
Áætlað verðmæti jarðarinnar í heild
sinni er um 15 milljarðar króna,
ónothæfur hluti hennar nemur því
tæpum 5 milljörðum.
Land í álögum
„Annaðhvort verður verksmiðj-
an að fara eða að landið verði keypt
af okkur og þannig greiddar skaða-
bætur fyrir það. Við getum ekki
selt eða byggt land þar sem verk-
smiðja við hliðina á spúir eitri yfir
allt,“ segir Gréta E. Sörensen, einn
af eigendum Óttarsstaða, sem er
verulega hissa á því að málinu hafi
verið vísað frá í heild sinni. Hún
ólst upp sem barn á landinu ásamt
bræðrum sínum og segir landinu
hafa verið haldið í gíslingu síðan.
„Landið var tekið af okkur fyrir 40
árum. Síðan þá höfum við sjálf ekki
getað ráðið eigin ákvörðunum um
hvað við viljum gera við landið.
Allan tímann hefur land okkar ver-
ið í álögum.“
Alcan á Íslandi, Hafnarfjarðar-
bæ og íslenska ríkinu var stefnt af
8 eigendum lóðanna. Ragnar Að-
alsteinsson hæstaréttarlögmaður
flytur málið fyrir hönd eigandanna
og undirbýr nú að kæra það til
Hæstaréttar. „Það liggur hins veg-
ar fyrir að ekki sé hægt að nota það
með eðlilegum hætti. Annaðhvort
þurfa eigendurnir að geta notað
landið með eðlilegum hætti eða fá
fyrir það bætur,“ segir Ragnar.
Út úr korti
Lúðvík Geirsson, bæjarstjóri
Hafnarfjarðarbæjar, undrast þá
staðreynd að bærinn sé dreginn
inn í málaferlin. Hann segir frávís-
un málsins ekki hafa komið sér á
óvart.
„Okkur finnst það alveg út úr
korti að vera dregin inn í þetta
mál og inn í hóp stefnda. Þetta
mál stendur ekki upp á okkur að
nokkru leyti heldur snýr að samn-
ingum á milli ríkisins og Alcan á
sínum tíma. Málið var lagt upp
með þeim hætti að niðurstaðan
sagði sig nokkurn veginn sjálf og
kom okkur því ekki á óvart,“ segir
Lúðvík bæjarstjóri.
Íslenska ríkið gerði samning
árið 1966 við Ísal, nú Alcan á Ís-
landi, þar sem svæði takmark-
aðrar ábyrgðar er skilgreint innan
456,2 hektara Óttarsstaða. Þá var
einnig gert ráð fyrir 253,3 hektara
þynningarsvæði. Gréta segir ljóst
að þessi svæði séu í dag ónothæf
sökum samningsins. Hún segir
eigendurna gera sér fyllilega grein
fyrir miklum verðmætum landsins.
„Ríkið framseldi réttindi okkar eig-
endanna án þess að hafa samband
við okkur. Ríkið gaf þannig einka-
aðila leyfi til að stunda stóriðju
sem hefur þau áhrif að þriðjung-
ur okkar lands er í dag ónothæfur.
Svona hefðu yfirvöld aldrei staðið
að málum í dag. Við vitum alveg af
áhuga byggingarfyrirtækja á land-
inu enda er þetta síðasta óhreyfða
ströndin í nágrenni höfuðborgar-
innar,“ segir Gréta.
Mikið í húfi
Lúðvík skilur ekki hvers vegna
eigendurnir hafi ekki leitað rétt-
ar síns miklu fyrr. Hann ítrekar
að skipulagsvald svæðisins sé hjá
bænum en ekki hjá eigendum.
„Málið er vakið 40 árum eftir að
samningarnir voru gerðir. Tóm-
læti eigendanna varð til þess að
rétturinn var ekki sóttur fyrr, í raun
áttu athugasemdir þeirra að ber-
ast þegar samningarnir voru gerðir
upphaflega. Að okkar mati var ekki
nokkur grunnur fyrir þessari mál-
sókn, svæðið hefur aldrei í skipu-
lagi verið hugsað sem íbúðasvæði.
Það er hins vegar ekkert sem úti-
lokar að sú breyting geti orðið að
þetta land lendi utan þynningar-
svæðis,“ segir Lúðvík.
Aðspurð segir Gréta ljóst að rík-
ið hafi stolið hluta landsins og af-
hent það iðnfyrirtækinu. Hún segir
eðlilega mikið í húfi fyrir eigend-
urna að ná fram rétti sínum. „Ef
einhver tekur einhvern hlut frá
öðrum hefur viðkomandi ekki rétt
á að nýta hann eða gefa öðrum. Sá
hlutur er stolinn. Landið var tekið
af okkur og sett í þau álög að við
getum ekki nýtt það eða selt með
eðlilegum hætti.“
Stjórnendur Alcan á Íslandi
kusu að tjá sig ekki um málið þegar
eftir því var leitað. Hið sama á við
um Óskar Thorarensen, verjanda
íslenska ríkisins.
Eldgos í áratugi Skáldið Skrifar
Páll Einarsson jarðeðlisfræðingur seg-ir að tíðir smáskjálftar austan við Öskju gætu leitt til eldgoss næsta haust. Ef þetta er satt mun okkar stór-
kostlega Kárahnjúkavirkjun að öllum líkind-
um fara fyrir lítið. Og ef það reynist rétt, að
fylgni sé milli jarðhræringanna og hækkandi
vatnsborðs Hálslóns, má ætla að brátt fari að
draga verulega til tíðinda, því hámarksmagn
vatns er núna komið í lónið og þar er núna
að finna tvo gígalítra eða tvo milljarða tonna
vatns á einum og sama blettinum.
Þeir sem voru á launum hjá Landsvirkjun
við að ljúga því að þjóðinni að þungi Háls-
lóns myndi aldrei hafa veruleg áhrif á land-
ið undir og umhverfis Hálslón fá það nú
eins og blauta tusku í andlitið að miklar og
ört vaxandi jarðhræringar eiga sér nú stað
í námunda við okkar frábæru virkjun. Í lok
febrúar á þessu ári byrjaði jörð að skjálfa
undir Upptyppingum, í einungis 20 kíló-
metra fjarlægð frá Öskju. En það er eins og
vísindamönnum Landsvirkjunar hafi sér-
staklega verið greitt fyrir að gleyma þeirri
staðreynd að flekaskilum í gegnum Ísland
fylgja jarðskjálftar og jarðskjálftahrinur, en
hrinurnar tengjast flestar hverjar flekahreyf-
ingunum og verða þegar stökk jarðskorpan
brotnar á flekaskilunum.
Núna segja vísindamenn sem mark er á tak-
andi að ef dyngjugos verði á umræddu svæði
geti það varað í áratugi.
En í fréttum vikunnar var þetta helst:
Hægri stjórnar hrunið basl,
hækka núna laun hjá bænum,
Biblían er bölvað drasl
og Birna hætt í vinstri- grænum.
Kristján Hreinsson sKáld sKrifar. Í lok febrúar á þessu ári byrjaði jörð að skjálfa undir Upptyppingum, í einungis 20 kílómetra fjarlægð frá Öskju.
TrausTi hafsTeinsson
blaðamaður skrifar: trausti@dv.is
Í nágrenni álvers óttarsstaðir I
og II liggja nærri álveri alcan í
straumsvík og hluti jarðanna
fellur undir svæði þar sem ekki
má reisa íbúðabyggð. eigend-
urnir vilja bætur fyrir land sitt.