Sveitarstjórnarmál - 21.10.2008, Síða 8

Hafnasamband
Fjárhagsstaða flestra hafna er slæm
en sóknarfæri eru til
- segir Gísli Gíslason, formaður Hafnasambands íslands
„Helsta ástæðan fyrir slæmri fjárhagsstöðu hafna landsins er breytt
atvinnumynstur," segir Gísli Gíslason, formaður Hafnasambands
Islands, en þing sambandsins var haldið á Akureyri 25. og 26. septem-
ber sl. Hann bendir á að hafnirnar hafi lifað á nýtingu auðlinda hafs-
ins. Sú auðlind hafi skroppið saman og síðan hafi fyrirtækin verið að
breyta vinnslufyrirkomulaginu, vinnslustöðvum hafi fækkað, t.d. fiski-
mjölsverksmiðjum.
„Síðan hafa flutningar færst af sjó og landflutningar tekið við að
mestu. Á öllu þessu hafa hafnirnar tapað en verið að fjárfesta mikið á
sama tíma." Gísli segir það liðna tlð að sveitarsjóðir fái lánaða peninga
hjá hafnarsjóðum, engin efni séu til þess núna. Hann segir stærstu
hafnirnar standa traustustu fótunum en það eru Faxaflóahafnir,
Hafnarfjörður og Fjarðabyggð. „Svo eru nokkrar ágætar einingar, eins
og hafnirnar á Snæfellsnesi, Vestmannaeyjum og Akureyri en flestar
hafnir landsins eru reknar með tapi." Glsli segir það skýrt hafa komið
Gísli Gíslason, formaður
Flafnasambands Islands.
fram að hafnirnar gætu ekkert leitað til ríkis-
valdsins um peninga en hins vegar stæðu
menn á ákveðnum tímamótum eins og komi
fram I ályktun þessa þings núna um að unnið
verði að greiningu hafnanna og stefnumótun.
Athugað verði hvaða möguleika hafnirnar
hafa og hverjar þeirra geti spjarað sig. „Þá
komumst við að því líka hvaða hafnir verður
ekki hægt að reka í skilningi hafnarlaga og þá er óhjákvæmilegt annað
en að ríkið komi að framtíð þeirra með einhverjum hætti."
Hafnirnar eiga sóknarfæri
Gísli segir sóknarfæri til hjá höfnum landsins. Það séu jákvæðar fréttir
eins og af sjóstangaveiði, skemmtiferðaskipum, vatnsútflutningi og
fleiru. Hann segir að það muni um allt hjá höfnunum. „Hafnirnar
skipta miklu fyrir byggðina ( landinu. Við megum ekki láta hafnirnar
drabbast niður, því þá erum við að vega að búsetuskilyrðum um
leið."
Á hafnasambandsþinginu fjallaði Þór Jakobsson um Norður-
íshafssiglingaleiðina. Gísli segir forsvarsmenn hafnanna þegar vera
farna að hugsa til þeirra möguleika sem kunni að myndast opnist sú
siglingaleið. Hann segir líka athyglisverðar hugmyndir hafa komíð fram
í erindi sem Magnús B. Jónsson flutti um framtíðarsýn lítilla hafna.
Hann hefði horft til þess að hjá þeim væru jákvæð tækifæri. „Það eru
auðvitað skilaboðin til forsvarsmanna hafna að líta í kringum sig eftir
möguleikum. Það gerist ekkert ef menn sitja bara með hendur í
skauti," segir Gísli Gíslason.
Frá Hafnasambandsþinginu sem haldið var á Akureyri. Myndir: Haraldur Bjarnason.
Veik fjárhagsleg staða hafna landsins
Fjárhagsleg staða flestra hafna landsins er
veik og fátt bendir til að hún muni styrkjast á
næstu árum. Athugun á fjérhag 36 hafna og
hafnarsjóða sýnir að framlegð, þ.e. rekstrar-
tekjur að frádregnum rekstrargjöldum, var
neikvæð hjá 8 þeirra á árinu 2006 og hafði
dregist saman frá árinu 1990 hjá 16 höfnum.
Framlegð hafði aftur batnað hjá 19 höfnum
á sama tímabili. Á árinu 2006 voru 26 hafnir
reknar með tapi en 10 með afgangi.
Þetta kemur fram I niðurstöðum skýrslu
Hagfræðistofnunar Háskóla íslands um fjár-
hagslega stöðu hafna. Þar kemur líka fram
að I árslok 2006 námu skammtímaskuldir
Hafnirnar hafa löngum verið nefndar lífæðar
sjávarbyggðanna. Frá Ólafsvíkurhöfn (Snæfellsbæ.
Mynd: Haraldur Bjarnason.
þeirra tæplega 2,1 milljarði króna og lang-
tímaskuldir, að meðtöldum lífeyrisskuldbind-
ingum, 8,4 milljörðum króna. Ef þrjár stönd-
ugustu hafnirnar, Faxaflóahafnir, Fjarðabyggð
og Hafnarfjörður, eru undanskildar námu
skammtímaskuldir hafna samtals 1,3 milljörð-
um króna og langtímaskuldir 5,6 milljörðum
króna.
I niðurstöðum skýrslunnar kemur fram að
tekjur og framlög 12 hafna hrökkvi til fyrir
nettóskuldum þeirra miðað við árslok 2006.
Aftur á móti muni 24 hafnir ekki geta staðið
undir viðhaldi og lánum.
SFS
8
TÖLVUMIÐLUN
www.tolvumidlun.is