Morgunblaðið - 08.12.2011, Blaðsíða 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 8. DESEMBER 2011
Jólasöfnun Mæðrastyrksnefndar
Reykjavíkur er hafin
Það hefur sýnt sig að á erfiðum tímum stendur
íslenska þjóðin saman og sýnir stuðning,
hver og einn eftir bestu getu.
Hægt er að leggja framlög inn á reikning
nr. 0101-26-35021, kt. 470269-1119
Einnig er opið fyrir síma á skrifstofutíma
s. 551 4349, netfang: maedur@simnet.is
FRÉTTASKÝRING
Egill Ólafsson
egol@mbl.is
Orkuveita Reykjavíkur stefnir að því
að minnka skuldir sínar um 107 millj-
arða á næstu fimm árum. Skuldirnar
eru um 240 milljarðar í dag. Áætlanir
stjórnenda fyrirtækisins um fjárhags-
lega endurskipulagningu ganga út frá
því að félagið verði að fjármagna sig
sjálft fram til 2016 án þess að taka
nein lán. Til að þetta gangi upp þarf
fyrirtækið að auka tekjur sínar um 30
milljarða fram til 2016 og skera niður
kostnað um 20 milljarða.
Á síðustu tveimur árum hafa borist
fáar góðar fréttir af fjárhag Orkuveit-
unnar. Staða fyrirtækisins var orðin
það slæm á síðasta ári að stjórnendur
þess gripu til þess ráðs að segja upp
fólki, hækka gjaldskrá og eigendur
lögðu því til víkjandi lán.
Þurfa að bæta
stöðuna um 50 milljarða
Í mars í vetur lögðu stjórnendur
Orkuveitunnar fram fjárhagsáætlun
til ársins 2016 sem þeir kalla „Planið“.
Áætlunin gerir ráð fyrir að tekið verði
á öllum þáttum rekstrarins, eignir
verði seldar og dregið verði úr fjár-
festingum. Samkvæmt fyrri áætlun
ætlaði Orkuveitan að setja 31,4 millj-
arða í fjárfestingar á fráveitu fram til
2016. Ákveðið hefur verið að lækka
þessa upphæð um 15 milljarða. Bjarni
Bjarnason forstjóri sagði að ekki
hefðu allir verið trúaður á að hægt
væri að spara svona mikið, en náðst
hefði betri árangur það sem af væri
þessa árs en reiknað var með. Sparn-
aðurinn átti að vera 861 milljón á
fyrstu 9 mánuðunum, en er þegar orð-
inn 1.315 milljónir.
Þegar spurt er hvort það sé allt í
lagi að draga úr viðhaldi svarar Bjarni
með skýrum hætti: „Ef þú átt ekki til
peninga þá getur þú ekki málað húsið
þitt. Orkuveitan er í sömu stöðu og
verður því að fresta viðhaldi á veitu-
kerfunum.“
Bjarni sagði að lækkun fjárveitinga
til viðhalds á veitukerfunum gæti leitt
til meiri bilana, en þetta myndi þó ekki
bitna á neytendum.
Samkvæmt „Planinu“ settu stjórn-
endur OR sér það markmið að selja
eignir fyrir 10 milljarða fram til 2016.
Selja á fyrir milljarð í ár, tvo milljarða
á næsta ári, 5,1 milljarð árið 2013 og
1,9 milljarða árið 2014. Búið er að selja
fyrir 858 milljónir nú þegar og búið að
undirrita kauptilboð fyrir 255 milljón-
ir til viðbótar.
Á næsta ári stefnir Orkuveitan að
því að selja eignir fyrir tvo milljarða.
Bjarni sagði að þar væru menn fyrst
og fremst að horfa til sölu á Perlunni
og höfuðstöðvunum við Bæjarháls, að
hluta eða öllu leyti. Starfsemi Orku-
veitunnar er í þremur húsum og er bú-
ið að tæma svokallað Austurhús. Hús-
ið er til sölu eða leigu. Árið 2013 ætlar
Orkuveitan að selja eignir fyrir 5,1
milljarð og sagði Bjarni að þá væri
fyrst og fremst horft til sölu á Gagna-
veitunni.
Eftir að ljóst var að Orkuveitan ætti
ekki möguleika á meiri lánsfé og yrði
sjálf að fjármagna sig næstu árin sam-
þykktu eigendur hennar að lána henni
12 milljarða í víkjandi lán og þar af 8
milljarða á þessu ári. Þetta fé hefur
verið greitt nema hvað Borgarbyggð
hefur ekki getað greitt 75 milljónir
sem sveitarfélaginu bar að greiða.
Samkvæmt „Planinu“ skuldbinda
stjórnendur OR sig til að hækka
gjaldskrá til samræmis við verðlag.
Þetta er samkvæmt kröfu eigenda.
Stjórnendur fyrirtækisins segja þetta
stefnubreytingu frá fyrri meirihluta í
borginni sem bannaði OR að hækka
gjaldskrá.
Bjarni sagði að þegar gjaldskrár-
breytingar voru ákveðnar í fyrravetur
hefði verið miðað við að arðsemi af
hverjum miðli (þ.e. heitu og köldu
vatni, rafmagni og fráveitu) yrði ekki
undir 5%. Ætlast væri til að arðsemi
af samkeppnisrekstri eins og sölu á
rafmagni til stóriðju væri meiri. Arð-
semi til stóriðju hefði verið góð í fyrra-
vetur, en hefði minnkað vegna lækk-
unar á álverði.
Nýverið birti Orkuveitan uppgjör
sem sýndi 5,3 milljarða tap af rekstri,
en hagnaðurinn var 16,8 milljarðar í
fyrra. Þessar tölur segja lítið til um
raunverulega rekstrarstöðu fyrirtæk-
isins vegna þess að gengi krónunnar
og álverð hafa mjög mikil áhrif á af-
komuna.
Bjarni sagði að aðalatriðið væri að
tekist hefði á þessu ári að standa við
þá áætlun sem sett var fram í mars.
Rekstrarhagnaður á fyrstu þremur
ársfjórðungum hefði verið 9,3 millj-
arðar en var tæplega 4 milljarðar á
sama tíma í fyrra. Þetta sýndi þann
bata sem hefði orðið í rekstri fyrir-
tækisins.
Skuldir minnki um 107 milljarða
 Öll markmið sem stjórnendur Orkuveitu Reykjavíkur settu sér um reksturinn á þessu ári hafa náðst
 Spara átti 861 milljón í viðhaldi á veitukerfum fyrstu 9 mánuðina en sparnaðurinn er 1.315 milljónir
Morgunblaðið/Ómar
Orkuveituhúsið Starfsemi Orkuveitu Reykjavíkur er í þremur húsum við
Bæjarháls. Búið er að tæma Austurhúsið og er það til sölu eða leigu.
Orkuveitan setti sér í mars á
þessu ári það markmið að
fækka starfsmönnum um 90
fram til ársins 2016. Þegar er
búið að fækka um 52 og það
stefnir í að markmið um fækkun
starfsmanna náist fyrir árslok
2012. Þessi fækkun í ár hefur að
mestu gerst án uppsagna. Þess
ber þó að geta að 65 manns var
sagt upp á síðasta ári.
Allir starfsmenn sem eru
eldri en 63 ára fengu tilboð um
að hætta störfum gegn því að
vera á launum í eitt ár. 75
starfsmenn eru í þessum hópi
og hafa 38 þegar tekið þessu
tilboði. Launakostnaður OR hef-
ur lækkað um 200 milljónir það
sem af er ári þrátt fyrir hækkun
launa. Fækkun starfsmanna
fylgir margvíslegur annar
sparnaður. Símakostnaður og
bílakostnaður lækkar svo dæmi
sé tekið. Nú eru starfsmenn
Orkuveitunnar 469, en þeir voru
flestir 607 árið 2008. Árið 2001
voru starfsmenn OR 470. Síðan
þá hefur heil virkjun, Hellisheið-
arvirkjun, bæst við og OR hefur
sameinast Hitaveitu Akraness
og Borgarness. Þá er Gagna-
veitan hluti af OR í dag en hún
var ekki til árið 2001.
Mikil fækkun
starfsmanna
REKSTRARKOSTNAÐUR
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
„Við horfum á þetta sem staðreynd
og höfum verið að gíra starfsemina
niður,“ segir Páll Ingólfsson, fram-
kvæmdastjóri Fiskmarkaðar Ís-
lands. Hann segir að síðustu tvö ár
hafi verulega dregið úr því magni
sem fer á fiskmarkaði. Hans fyrir-
tæki hafi brugðist við með því að ráða
ekki fólk í stað allra starfsmanna sem
hafi hætt og þannig hafi fólki verið
fækkað um sex manns eða nálægt
10%, einkum í flokkun og slægingu.
Enn hafi ekki þurft að loka neinni af
níu starfsstöðvum fyrirtækisins.
Orð og aðgerðir ekki það sama
„Skerðing á aflaheimildum í ýsu
hefur mikil áhrif á framboðið,“ segir
Páll. „En fleira kemur til og ákvarð-
anir stjórnvalda um aukið magn í
sértækar aðgerðir og alla þessa
blessaða potta hafa leitt til þess að
fiskurinn er togaður út af mörkuðun-
um.
Ég nefni sérstaklega byggðakvót-
ann en þar hafa menn þurft að koma
með tonn á móti tonni og þessar litlu
og meðalstóru útgerðir sem hafa ver-
ið dyggir viðskiptavinuir markað-
anna sjá sér eðlilega hag í auknum
kvóta. Byggðakvótinn fer aðeins að
litlu leyti á markaðina og sömuleiðis
aflinn úr strandveiðinni. Ráðamenn
hafa talað um að allur fiskur eigi að
fara á markað, en eins og mál hafa
þróast er mönnum gert skylt að fara
aftur í bein viðskipti með afla. Í þessu
eins og svo mörgu öðru eru orð og að-
gerðir stjórnvalda ekki það sama.“
Páll segir að framboð á fiskmörk-
um á Íslandi hafi minnkað um rúm 13
þúsund tonn á þremur árum. Fyrstu
ellefu mánuðina 2009, sem var metár
í sölu á bolfiski á mörkuðunum, hafi
það verið 97 þúsund tonn. Árið 2010
var það um 91 þúsund tonn og um 86
þúsund tonn fyrstu ellefu mánuði
þessa árs.
Breyttar göngur
Páll segir það rétt að hjá Fisk-
markaði Íslands hafi samdrátturinn
verið meiri heldur en í heildina og
segir skýringuna einkum vera þá að
fyrirtækið hafi verið sterkt í ýsunni
og einnig hafi fiskur gengið í auknum
mæli með hlýnandi sjó norður með
Vestfjörðum og Norðurlandi. Það
hafi m.a. komið niður á starfseminni
á Snæfellsnesi. Hins vegar hafi veru-
lega dregið úr útflutningi á fiski í
gámum og hafi framboð á fiski á
markaðnum í Vestmannaeyjum til
dæmis aukist verulega.
„Fiskurinn er togaður
út af mörkuðunum“
 Mun minna selt á mörkuðum heldur en fyrir tveimur árum
Morgunblaðið/Ómar
Minna magn Skertar aflaheimildir í ýsu hafa dregið úr framboði.
Verð sem fæst fyrir fisk á mörk-
uðum hefur verið hátt undan-
farið. Margt spilar þar inn í að
sögn Páls Ingólfssonar og nefn-
ir hann minna framboð vegna
ótíðar í haust og skertar heim-
ildir, t.d. í ýsu. Á ellefu mán-
uðum árið 2009 hafi fengist 9,4
milljarðar fyrir tæp 45 þúsund
tonn hjá Fiskmarkaði Íslands.
Á ellefu mánuðum í ár feng-
ust hins vegar 10,2 milljarðar
fyrir 34.600 tonn. „Hátt verð
hefur bjargað miklu,“ segir Páll.
Hátt verð
bjargar miklu
MINNA FRAMBOÐ
„Það er einn á undan mér, einhver
Ítali sem þarf að fá einn fram-
handlegg. Hann fer á biðlista í jan-
úar og ég fer bara út um leið og hann
er búinn,“ segir Guðmundur Felix
Grétarsson sem stefnir að því að
fara til Frakklands í handaágræðslu
en hann missti báða handleggi sína í
vinnuslysi árið 1998.
Guðmundur hóf söfnun fyrir að-
gerðinni í september síðastliðnum
og hafa nú að hans sögn safnast um
33 milljónir króna og vantar þá sjö
milljónir upp á að hann geti fjár-
magnað aðgerðina að fullu.
„Það vantar kannski svona eitt
gott átak í viðbót til þess að klára
þetta og þá er ég bara reiðubúinn,“
segir Guðmundur. Hann segir að að-
gerðin sem Ítalinn þurfi að fara í sé
miklu minni en sú sem hann sjálfur
þurfi á að halda
og því verið
ákveðið að taka
hann fyrst. Að-
spurður segir
hann alls óvíst
hvenær hann
komist að. Það
fari allt eftir því
hvenær Ítalinn
komist í aðgerð
og hvenær ein-
hver látist sem vilji gefa handleggi
sem síðan þurfa að passa.
„Þetta verður vonandi bara sem
fyrst. Það gæti vel gerst að hann fari
í aðgerð viku eftir að hann fer á bið-
listann. Ég er búinn að selja íbúðina
mína og er að gera allt til þess að
vera tilbúinn og geta farið með
litlum fyrirvara.“ hjorturjg@mbl.is
„Verður vonandi
bara sem fyrst“
 Guðmundur brátt klár í aðgerðina
Guðmundur Felix
Grétarsson