Morgunblaðið - 08.12.2011, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 8. DESEMBER 2011
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Leiðtoga-fundurEvrópu-
sambandsins var
haldinn í frönsku
forsetahöllinni fyr-
ir fáeinum dögum.
Leiðtogafundurinn
heppnaðist vel og
fór ágætlega fram. Tveir af
leiðtogunum 27 voru mættir og
það er til marks um ein-
drægnina á fundinum að þeir
tóku ekki eftir því að allir litlu
leiðtogarnir voru hvergi sjáan-
legir.
En ákveðið hefur verið að
halda fund fyrir þá „til heima-
brúks,“ eins og Steingrímur J.
kallar svoleiðis. Þá var það til
hagræðis að niðurstöður þess
„leiðtogafundar“ sem fram fer
eftir fáeina daga voru
ákveðnar, prófarkalesnar og
færðar til bókar þarna í París.
Ef afgangsstærðin mætir á
aukafundinn til að vera með á
myndinni mun hún verða þakk-
lát og undirleit og minna á þá
ljúfu stund þegar dvergarnir 7
horfðu upp á Mjallhvít
skammta þeim í skálina.
Það styrkir málið mjög að nú
man ekki nokkur maður hver
fer með formennskuna í ESB,
en eins og utanríkisráðuneytið
okkar hefur svo oft bent á
skiptir formennskan miklu
máli vegna þess hve valdreif-
ingin og lýðræðið er þar mikið.
Það sýnir vel hve formennskan
leikur í höndunum á því ríki
sem nú fer með formennskuna,
að enginn maður skuli koma
því fyrir sig hvaða ríki það er.
Smáríkjadeild Háskólans,
sem er engin smáræðis deild,
hlýtur af þessu gefna tilefni að
minna á að Ísland muni hafa
rosaleg áhrif innan ESB eftir
að landið hefur skoðað í pakk-
ann sinn. Dæmið frá París
sannar þetta beinlínis. Þá hafði
Ísland nákvæmlega sömu áhrif
og sambandsríkin 25 sem voru
ekki mætt, af því að þau voru
ekki boðuð. Fyrst
Ísland hafði jafn-
mikil áhrif núna,
þótt landið sé því
miður enn þá utan
ESB, og hin ríkin
25, þá geta menn
rétt ímyndað sér
ógnaráhrifin sem
það hefði eftir inngönguna. Þá
hefði það verið nefnt með ríkj-
unum 25 sem voru ekki boðuð,
sem hefðu þá verið orðin 26,
sem allir sjá að hefði styrkt
stöðu þeirra allra.
Það veikir stöðu Íslands
mjög á alþjóðavettvangi að
vera ekki í hópi þeirra þjóða
sem er ekki boðið til svo mik-
ilvægs fundar. Þótt þetta sé
mikilvægt er þó hitt sem stend-
ur upp úr að væri Ísland full-
gildur meðlimur fengi það líka
að vera með á myndinni. Það er
auðvitað ekki víst að Ísland
myndi standa þar upp úr skar-
anum en það myndi hugs-
anlega sjást.
Og svo er leynivopnið. Fyrst
sá mæti maður Geir Jón er að
hætta í lögreglunni væri þá
ekki hægt að ráða hann til að
fara fyrir Íslands hönd á svona
fundi og vera á myndinni? Á
meðan ljósmyndarar væru að
stilla sér upp myndi Geir Jón
stilla sér upp við hliðina á Sar-
kozy eins og hann stillti sér
upp við hliðina á litlu óeirða-
seggjunum á Austurvelli. Hætt
er við að þá færu háhæluðu
skór forsetans fyrir lítið. Á
móti kæmi að hann væri vel
staðsettur fyrir þá naflaskoðun
sem hann sagði nýlega að
brýnt væri að færi fram.
Það er þó ekki alveg víst að
Sarkel einræðisherra ESB
fengi forystufiðringinn í mag-
an þegar sú mynd kæmi úr
framköllun. Ísland gæti með
þessari aðferð ekki aðeins kíkt
í pakkann og skoðað í skóinn,
heldur beinlínis verið inni í
myndinni. Hvað segja jámenn
um það?
Valddreifingin og
lýðræðisástin bein-
línis perlar af for-
ystumönnum ESB í
svitakófinu vegna
evrunnar}
Áhrifum Íslands engin
takmörk sett
Ríkisstjórn Ís-lands fékk
ekki komið lögum
um sjálft Stjórn-
arráðið í gegnum
Alþingi nema að samþykkja að
framvegis yrði allt hljóðritað
sem sagt væri á ríkisstjórn-
arfundum. Nú vill ríkisstjórnin
fresta gildistöku þessarar for-
sendu þingsins fyrir stjórn-
arráðslögunum. Mikið hefði
verið gaman að hlusta á hljóð-
upptöku af fundinum sem
ákvað að biðja þingið um þenn-
an frest.
Skýringarnar
sem fylgja beiðn-
inni eru á hinn bóg-
inn illskiljanlegar,
enda skrítnar og
sundurlausar. Á mannamáli
þýða þær sennilega að sam-
þykktin hafi verið endaleysa frá
upphafi og því rétt að skoða í
svo sem eitt ár hvort menn
komist út úr henni. Getur ekki
grínistinn Gnarr, sem þegar er
á framfæri Samfylkingarinnar,
tekið að sér að eyða málinu.
Hann hefur í fullu tré við ófull
tré og rífur þau upp með rótum.
Ríkisstjórnarruglið
samt við sig}Forsendan rifin upp með rótum
V
igdís Hauksdóttir, þingmaður
Framsóknarflokksins, er dugleg
við að hafa hátt á þingi. Sennilega
finnst henni að einmitt þannig
eigi fyrirmyndar-þingmaðurinn í
stjórnarandstöðu að vera. Hann eigi stöðugt
að sanna að hann sé vel vakandi og geri það
best með hávaðayfirlýsingum þar sem þessi
og hinn stjórnarliðinn sé blammeraður.
Á dögunum gagnrýndi Vigdís forseta Al-
þingis fyrir ómögulega fundarstjórn og bar
fyrir sig orð sem fyrrverandi þingmenn áttu
að hafa sagt við hana þess efnis að fundar-
stjórn forseta væri ástæða þess að oft liti út
fyrir að um ringulreið væri að ræða í þinginu.
Það er í sjálfu sér skiljanlegt að fyrrverandi
þingmenn líti með nokkurri sjálfumgleði til
gömlu góðu daganna þegar þeir voru skörulegir fulltrúar
þjóðar sinnar í stofnun sem var stjórnað vasklega af for-
seta Alþingis. Í huga þeirra er nú öldin önnur og þeir
telja óstjórn ríkja á gamla vinnustaðnum og að forseti
þingsins ráði engan veginn við djobbið.
Þetta viðhorf á ekki að koma svo mjög á óvart. Það er
einfaldlega alþekkt í nær hvaða atvinnugrein sem er að
fyrrverandi starfsmenn telji vinnustað sínum hafa hrak-
að jafnt og þétt frá þeim tíma sem þeir létu af starfi. Og
Vigdís Hauksdóttir hefði átt að sjá í gegnum þetta sjálf-
hverfa tal fyrrverandi þingmanna í stað þess að lepja það
upp og útvarpa úr ræðustól Alþingis.
Það var Siv Friðleifsdóttir, sem tók að sér að benda
flokkssystur sinni að þarna hefði hún verið
ansi fljót til að ana fram með skrýtna stað-
hæfingu. Þar með kom Siv forseta Alþingis til
varnar og var það drengilega gert. Siv benti
réttilega á að þingmenn eigi til að vera orð-
ljótir hver í annars garð og annarra, stundi
óþarfa frammíköll og séu furðu stælóttir við
forseta þingsins. Þeir sem fylgjast sæmilega
með störfum þingsins hafa ítrekað séð þetta
gerast og vita að Siv fer ekki með neinar ýkj-
ur.
Það er sjálfsagt og eðlilegt að gera þá
kröfu til þingmanna, eins og allra annarra
stétta, að þeir hagi sér sómsamlega í vinnu-
tímanum. Þetta er reyndar sérlega brýnt
þegar þingmenn eiga í hlut því myndavélin er
á þeim öllum stundum í þingsalnum. Og
myndavélin sýnir okkur hvað eftir annað að á þingi eru
menn sem deila hástöfum við þingforseta og sýna af sér
rækilegan dónaskap og hlæja svo upphátt að því sem
þeim finnst vera vel heppnuð eigin fyndni.
Forseti þingsins hefur haft nóg að iðja við að reyna að
siða þingmenn sem eiga í basli við að sýna vinnustað sín-
um og samstarfsmönnum virðingu. Það felst í starfi al-
þingismanna að takast á um mál og sjálfsagt er að þeir
deili og það jafnvel nokkuð harkalega, en það verða að
vera takmörk fyrir því hversu langt þeir geta gengið í
dónaskap. Það á að vera sjálfsagt mál að þingmenn sýni
forseta þingsins virðingu. Ef þeir geta það ekki þá eiga
þeir alls ekkert erindi á Alþingi. kolbrun@mbl.is
Kolbrún
Bergþórsdóttir
Pistill
Dónar á þingi
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
S
tefnt er að því að árlegum
fundi aðildarríkja lofts-
lagsamnings Sameinuðu
þjóðanna ljúki á morgun í
Durban í Suður-Afríku.
Þar er m.a. ætlunin að reyna að leggja
drög að framhaldi Kýótó-bókunar-
innar gegn losun koldíoxíðs. Núver-
andi bókun rennur út í lok næsta árs
en væntingarnar eru litlar. Fjögur
mikilvæg ríki, Bandaríkin, Rússland,
Japan og Kanada, höfðu þegar fyrir
ráðstefnuna sagt að þau myndu ekki
taka á sig skuldbindingar eftir 2012.
Og Kína og Indland vísa í reynd öllum
kröfum um minni losun á bug.
Bandaríkin staðfestu reyndar aldr-
ei Kýótó-bókunina sem skuldbindur
ríkin til að minnka losun gróðurhúsa-
lofttegunda niður fyrir það sem hún
var árið 1990. Ríki Evrópusambands-
ins hafa sett sér það markmið að
minnka losunina enn meira eða um
30% og hafa tekið upp kerfi sem
byggist á viðskiptum með losunar-
kvóta. Hugi Ólafsson, skrifstofustjóri
í umhverfisráðuneytinu, er í Durban
og segir hann Íslendinga fylgja stefnu
ESB vegna aðildarinnar að Evrópska
efnahagssvæðinu. Ástæðan er ekki
síst að íslensk fyrirtæki munu taka
þátt í viðskiptunum með losunar-
kvóta.
„Öll ríki setja ákveðin skilyrði fyrir
því að taka á sig frekari skuldbind-
ingar,“ segir Hugi. „Upphaflega átti
Kýótó að ná til meira en helmings
allrar heimslosunar. En hún hefur
aukist svo mikið í þróunarríkjunum að
án Bandaríkjanna og hinna stóru
ríkjanna sem ekki eru heldur með
losa þau ríki sem vilja skuldbinda sig
samanlagt ekki nema 15-16% af
heimslosuninni á næsta tímabili. Það
er því eðlilegt að menn vilji ekki taka
á sig lagalegar skuldbindingar fyrr en
það er klárt hvað önnur ríki ætla að
gera.“
Vísindamenn sem samningsaðilar
reiða sig á vara nú við því að hlýnun í
lofthjúpnum verði enn meiri en áður
var spáð, meðalhiti á jörðunni muni
hækka um 3,5 stig á celsius fyrir
næstu aldamót. En í ESB óttast
margir að fyrirtæki í aðildarlönduum
verði ekki samkeppnisfær ef þau verði
að greiða hátt gjald fyrir losun en
reykspúandi verksmiðjur, orkuver og
samgöngutæki annars staðar sleppi.
Vaxandi efnahagsvandi og atvinnu-
leysi draga enn úr áhuganum á því að
taka á sig „lagalega skuldbindandi
kvaðir“ fremur en að láta fögur fyr-
irheit duga.
Nýir risar gerbreyta stöðunni
Það sem hefur umbylt öllum við-
miðum síðustu áratugina er geysihröð
efnahagsþróun í Kína, Indflandi og
fleiri ríkjum sem enn eru kölluð þró-
unarlönd þótt þau sé að verða æ
stöndugri. Kínverjar losa nú meira en
nokkur önnur þjóð af áðurnefndum
lofttegundum. Þau rök Bandaríkja-
manna að merkingarlaust sé að semja
án þess að Kína taki á sig hluta byrð-
anna vega því þungt þótt ESB sé að
sögn Huga líklegra en Bandaríkin til
að koma meira til móts við þróun-
arríkin.
Fulltrúar margra þróunarlanda
segja að auðugu iðnveldin hafi í hátt í
tvær aldir dælt út koldíoxíði í gríð og
erg og nú muni afleiðingarnar lenda
þyngst á svæðum eins og Afríku. En
fram kemur í fréttum BBC að Ind-
verjar séu líka gagnrýndir hart fyrir
að hafna öllum tilslökunum og tryggja
þannig að engir samningar náist. Kín-
verjar eru sagðir reiðubúnir, amk. út
á við, að draga úr losun en setja ýmis
skilyrði sem virðast vera óljós.
„Ég er alveg reiðubúinn að trúa því
að þeir séu sveigjanlegir. En ég er
jafn reiðubúinn að trúa því að þeir séu
að blekkja til þess að þeim verði ekki
kennt um að viðræðurnar hafi farið út
um þúfur,“ hefur BBC eftir ónafn-
greindum fulltrúa í Durban.
Engin þjóð vill fórna
eigin hagsmunum
Reuters
Hiti Umhverfissinnar í Durban mómæla við fundarstað aðildarríkja Lofts-
lagssamnings SÞ. Á skiltinu stendur: „Sjóðið ekki Afríku“.
Áhugi bresks almennings á
loftslagsmálum hefur dvínað
mjög, að sögn Guardian í Bret-
landi. Stuðningur við svonefnda
græna skatta, sem hafa um-
hverfisvernd að markmiði, er
minni og efasemdir um hættuna
gagnvart náttúrunni aukast.
Stofnun sem fylgist með
skoðanaþróun segir að árið
2000 hafi 43% aðspurðra lýst
vilja til að borga miklu hærra
verð fyrir vörur til að vernda
umhverfið. Í fyrra var hlutfallið
aðeins 26% og lægst meðal
hinna efnalitlu. 37% álitu um-
hverfisvána „ýkta“, hlutfallið
var 24% árið 2000.
Efasemdir
um hættuna
ALMENNINGSÁLITIÐ
Mengun Kolaorkuverum fjölgar en
þau losa mikið af koldíoxíði.