Morgunblaðið - 30.01.2012, Qupperneq 15

FRÉTTIR 15Erlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 30. JANÚAR 2012
FRÉTTASKÝRING
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Helgi er langur tími þegar skulda-
kreppan í Evrópu er annars vegar. Á
föstudaginn var snerust fyrir-
sagnirnar um væntanlegar niður-
færslur lánardrottna á skuldum
gríska ríkisins. Síðar um daginn var
allt komið í háaloft eftir frétt Financi-
al Times þess efnis að þýsk stjórnvöld
hefðu lagt til að Grikkir afsöluðu sér
tímabundið sjálfræði í ríkisfjármál-
um, á meðan greitt yrði úr skulda-
vanda landsins. Í gær snerust fyrir-
sagnirnar um reiði Grikkja.
Á bak við stóryrði persóna og leik-
enda leynist grafalvarleg staða.
Grikkir geta ekki hjálparlaust endur-
fjármagnað skuldir ríkisins og verða
því annaðhvort að sigla í greiðsluþrot
eða leita á náðir lánardrottna.
Hafði ekki tekist að semja um skil-
yrði frekari neyðaraðstoðar til handa
grískum ríkissjóði þegar Morgun-
blaðið fór í prentun. Er tíðinda að
vænta frá fundi leiðtoga aðildarríkja
Evrópusambandsins í Brussel í dag.
Fylgir eftir fyrri skrefum
Miðað við atburði helgarinnar
verður sú aðstoð rökstudd með þörf-
inni fyrir aukna samhæfingu evru-
ríkjanna í efnahagsmálum.
Er með því fylgt eftir samningi
evruríkjanna í desember um skref til
samræmdrar stefnu í fjármálum og
nýjar valdheimildir til að refsa þeim
aðildarríkjum myntsamstarfsins sem
fara út af sporinu í ríkisfjármálum.
Skrefið þótti róttækt en gekk þó ekki
eins langt og tillögur þær sem Fin-
ancial Times sagðist hafa undir hönd-
um frá þýskum stjórnvöldum um
hvernig taka bæri á vanda Grikkja.
Kváðu þær meðal annars á um til-
sjónarmann ESB yfir ríkisfjármálum
skuldsettra ríkja sem hefði m.a. neit-
unarvald þegar útgjöld gríska ríkisins
og skattastefna eru annars vegar.
Philipp Rösler, ráðherra efnahags-
mála í þýsku stjórninni, sagði síðan að
erlendar stofnanir, t.d. á vegum ESB,
þyrftu að koma til ef Grikkir gætu
ekki brugðist við vandanum.
Ögrun við fullveldið
Pavlos Yeroulanos, menningar-
málaráðherra Grikklands, sagði „úti-
lokað“ að fá Grikki til að fallast á slíka
valdatilfærslu þegar breska útvarpið
leitaði álits hans. „Við höfum gefið dá-
lítið eftir. En ég held að fullveldið sé
rauð lína sem enginn þorir að stíga yf-
ir. Ég myndi heldur segja af mér en
að leyfa nokkrum að segja okkur fyrir
verkum við ráðstöfun fjármuna.“
Grikkir eru hins vegar í þröngri
stöðu. Helstu lánveitendur þeirra
gera kröfur um aukna miðstýringu
fjármála á evrusvæðinu, í átt frá sjálf-
stæðri peningastefnu 17 evruríkja.
Angela Merkel Þýskalandskanslari
er talsmaður aukinnar miðstýringar
og nýtur í því efni stuðnings Christine
Lagarde, forstjóra Alþjóðagjaldeyris-
sjóðsins, sem lýsti því yfir á fundinum
í Davos, sem fjallað er um hér fyrir
neðan, að þrennt þyrfti að koma til ef
leysa ætti skuldakreppuna á evru-
svæðinu. Í fyrsta lagi „burðugur eld-
veggur“, þ.e. neyðarsjóðir sem ríkis-
stjórnir geti gripið til í skuldavanda. Í
öðru lagi aukið aðgengi að lánsfé svo
lánalínur lokist ekki og í þriðja lagi
aukinn samruni í efnahagsmálum.
Skattastefnan samræmd?
„Það þriðja sem við álítum nauð-
synlegt fyrir Evrópu er skýrt og það
er meiri samruni,“ sagði Lagarde og
tiltók þannig eitt skilyrðanna fyrir
lánveitingum sjóðsins til skuldsettra
evruríkja. Batt hún vonir við að leið-
togar ESB staðfestu skref til frekari
samþættingar í ríkisfjármálum á leið-
togafundinum í Brussel í dag.
Slær dagblaðið Daily Telegraph
því upp að stefnan sé tekin á sam-
ræmda skattastefnu á evrusvæðinu.
Josef Ackermann, forstjóri stór-
bankans Deutsche Bank og einn
valdamesti fjármálamaður Evrópu,
varaði eindregið við greiðsluþroti í
Grikklandi. Horfa þyrfti á málið frá
„sögulegu og pólitísku sjónarhorni“
og koma í veg fyrir greiðsluþrot og
neikvæð áhrif þess á evrusvæðið.
Reuters
Örlagafundur Séð frá vinstri: Stjórnmálaleiðtogarnir George Karatzaferis og Antonis Samaras, Lucas Papademos forsætisráðherra og George Papan-
dreou, leiðtogi Sósíalistaflokksins, funda á skrifstofu forsætisráðherrans. Papademos reyndi að skapa einingu um næstu skref í skuldakreppunni.
Grikkland á hengifluginu
 Forystumenn í Aþenu neita að láta fjármálastjórnina af hendi til Brussel
 Aukinn samruni evrusvæðisins  Forstjóri AGS vill samræmda skattastefnu
Eins og rakið er hér til hliðar sam-
þykktu evruríkin sautján nýjan
samning um skatta- og fjármál
skömmu fyrir
áramót.
Fól samning-
urinn meðal ann-
ars í sér að ríki
sem ekki virtu að-
hald í fjármálum
ættu yfir höfði
sér sektir frá
Evrópudóm-
stólnum.
Þýska tímaritið
Spiegel segir
þann lagalega annmarka á samn-
ingnum, „gæluverkefni Merkel
kanslara“, að Bretar hafi ekki sam-
þykkt þær. Þær geti því ekki orðið
hluti af sáttmálum ESB heldur séu
örlög þeirra að verða milliríkja-
samningur. Þá geti framkvæmda-
stjórn ESB aðeins gengið fram fyrir
öll aðildarríkin 28 og er Bretland þar
ekki undanskilið. Framkvæmda-
stjórnin hafi því ekki heimildir til að
vísa meintum fjárlagabrotum til
Evrópudómstólsins.
Þarf staðfestingu allra ríkjanna
Spiegel ræðir við Matthias Ruff-
ert, sérfræðing í Evrópurétti við Há-
skólann í Jena, sem telur allar líkur
á að öll aðildarríki ESB þurfi að
staðfesta samninginn áður en hann
geti orðið lagalega bindandi við
Evrópudómstólinn.
Einnig er rætt við Ronan McCrea,
sérfræðing á sama sviði við Univers-
ity College í Lundúnum, sem segir
að vegna þess að skatta- og fjár-
málasamningurinn sé milliríkja-
samningur en ekki lög í sáttmálum
ESB hafi hann ekki sjálfkrafa for-
gang yfir landslög í aðildarríkjunum.
Er niðurstaða Spiegel að ólíklegt
sé að hægt verði að uppfylla þær
væntingar sem Merkel skapaði með
samþykkt samningsins í desember.
Nokkur atriði í honum hvíli á um-
deildum lagalegum stoðum.
Samhæfi efnahagsstefnuna
Má í þessu samhengi rifja upp að í
títtnefndum samningi stóð að vegna
aukinnar spennu á mörkuðum á
evrusvæðinu þyrfti að efla samhæf-
ingu í efnahagsstefnunni með nýjum
fjármálasamningi. Var vísað til
skrefa í þessa átt mánuðina 18 á
undan. Eru næstu skref undirbúin.
Umdeilt
„gælu-
verkefni“
Angela
Merkel
 Óskýrar lagaheim-
ildir til refsiákvæða
Skuldavandi Evrópu var mál málanna á árlega Alþjóða-
efnahagsþinginu í Davos í Sviss. Margir valdamestu
menn heims stigu á svið og lýstu sýn sinni á vandann.
Meðal þeirra var George Osborne, fjármálaráðherra
Bretlands, sem sagði evruríkin þurfa að koma sér upp
stærri neyðarsjóðum til að mæta skuldavanda ein-
stakra aðildarríkja myntsamstarfsins. Christine Lag-
arde, forstjóri Alþjóðagjaldeyrissjóðsins, tók í sama
streng og sagði slíka sjóði myndu senda nauðsynleg
skilaboð um að ríki Evrópu ynnu staðfastlega að lausn
vandans.
Timothy Geithner, fjármálaráðherra Bandaríkjanna,
sagði frekari aðstoð annarra heimshluta skilyrta frekari
skuldbindingum Evrópuríkjanna í skuldakreppunni, að
því er fréttavefur New York Times hafði eftir honum.
Motohisa Furukawa, fulltrúi Japansstjórnar í efna-
hagsmálum á þinginu, sagði Evrópuríkin þurfa að gera
meira, ella hefðu þróunarlöndin ekki áhuga á að leggja
meira fé í Alþjóðagjaldeyrissjóðinn. Túlkaði bandaríska
blaðið atburðarásina í Davos svo að þrýstingurinn á
evrópska leiðtoga um að efla neyðarsjóðina hefði aukist.
Evrópskir leiðtogar
beittir þrýstingi í Davos
 Digrari neyðarsjóðir forsenda frekari lánveitinga til evruríkja
Reuters
Fjárþurfi Lagarde vildi meira fé í skjóðuna.
Þegar tillögurnar sem Financial
Times sagði frá spurðust út stóð
ekki á viðbrögðum frá grískum
stjórnmálamönnum. Meðal þeirra
sem tóku til máls var Anna Diam-
antopoulou, menntamálaráðherra
Grikklands, sem kallaði hugmynd-
ina um sérstakan tilsjónarmann
ESB yfir fjármálum Grikkja „úr
smiðju fársjúks ímyndunarafls“,
svo það sé lauslega þýtt úr ensku.
Ummæli Diamantopoulou fóru
víða enda er hún
vel þekkt í Bruss-
el. Hún fór með
atvinnu- og fé-
lagsmál í fram-
kvæmdastjórn
ESB þegar Rom-
ano Prodi var for-
seti fram-
kvæmdastjórnar
sambandsins, á
árunum 1999 til 2004.
„Fársjúkt ímyndunarafl“
VIÐBRÖGÐ MENNTAMÁLARÁÐHERRANS
Anna
Diamantopoulou
Tímaritið Spiegel dregur saman af-
stöðu nokkurra þýskra leiðarahöf-
unda til skuldavanda Grikkja.
Haft er eftir Süddeutsche Zeit-
ung að margir Grikkir séu farnir að
velta því fyrir sér hvort ekki sé
betra að kreppan fái „hræðileg
málalok“ í stað „hryllings án enda“.
Enginn viti hins vegar hvað taki
við ef Grikkir yfirgefi evrusvæðið.
Á hitt beri að líta að björgunar-
vestið sem kastað var til Grikkja
hefur verið of lítið frá upphafi og of
rík áhersla verið lögð á niðurskurð
í ríkisfjármálum af hálfu erlendra
hagsmunaaðila. „Þetta hefur kæft
hagkerfið. Litið var á tekjur af
einkavæðingu sem mögulega líflínu
jafnvel eftir að ljóst varð að erfitt
gæti reynst að selja grísk fyrirtæki
í ríkiseigu,“ segir í leiðaranum.
Leiðaraskrif Frankfurter Allge-
meine Zeitung
eru einnig tekin
til umfjöllunar.
Segir þar m.a.:
„Almenningur
í Evrópu er far-
inn að venjast því
að vera aðeins
sagt lítið brot af
sannleikanum…
Jafnvel þótt slak-
að verði á
skuldakröfunni á hendur Grikk-
landi mun það ekki slökkva þorsta
landsins í lántökur. Slík tilslökun
myndi engu breyta þegar hin slá-
andi vangeta gríska hagkerfisins til
að keppa á alþjóðamörkuðum er
annars vegar. Samt er enginn
grundvöllur fyrir heilbrigð ríkis-
fjármál án hagvaxtar,“ sagði í leið-
aranum í lauslegri þýðingu.
Harmleikurinn
taki skjótan enda
Süddeutsche
Zeitung
 Þýsku blöðin rökræða kosti aðstoðar