Morgunblaðið - 20.04.2012, Blaðsíða 21

FRÉTTIR 21Viðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 20. APRÍL 2012
Skechers GOwalk
fisléttir og sveigjanlegir
um allar með mjög ítarlega mann-
réttindakafla. Þegar á hólminn er
komið er hins vegar allur gangur á
hversu mikil vernd borgurunum er
veitt og hversu vel þeir fá að nýta rétt
sinn. Rússar tóku t.d. upp banda-
ríska fyrirtækjalöggjöf eins og hún
lagði sig, en útkoman þar er allt önn-
ur en i Bandaríkjunum, og ræðst af
viðhorfum, aðgerðum og aðgerða-
leysi stjórnvalda og fólksins í land-
inu.“
Þráinn segir sérstaklega vert að
skoða þetta fyrirbæri í ljósi umræðu
um nýja stjórnarskrá. „Hugmyndin
að baki stjórnarskrártillögunni er
frekar barnaleg og virðist ganga að
því vísu að samfélaginu megi breyta
snarlega og rækilega með því að
breyta nafngildi laganna. Sigurður
Líndal orðaði þetta vel þegar hann
benti á að áður en við smíðum nýja
stjórnarskrá ættum við að reyna að
fara eftir þeirri gömlu.“
Árangur í atvinnulífinu segir Þrá-
inn kominn undir því hvernig það
réttarkerfi sem þjóðir koma sér upp
útdeilir kostnaði og ábata. „Hugtök
eins og séreignarréttur og þjóðar-
eign eru innihaldslaus nema við
könnum hvað býr bak við orðalepp-
ana. Hvar er hið raunverulega vald
til að ráðstafa verðmætum, hvert
rennur ábatinn, hver ber kostnað t.d.
af mistökum eða tjóni sem starfsemi
veldur?“
Þráinn veltir því t.d. fyrir sér hvað
það feli í sér ef við köllum auðlindir
sjávar þjóðareign. „Þýðir það að
stjórnmálamenn ákveða hver veiði,
hvar og hvað þeir veiða? Merkir
þjóðareign það að ríkið taki af veiði-
mönnum allar tekjur umfram út-
gjöld, og afli þannig peninga sem
stjórnmálamenn dreifa um sín kjör-
dæmi til að tryggja sér endurkjör?“
Loks segir Þráinn að hafa þurfi
varann á þegar þjóðir lenda í miklum
efnahagslegum ógöngum. „Þegar
það gerist að hagkerfið eða hluti þess
hrynur myndast eðlilega mikill
glundroði og óvissa. Í slíku umhverfi
koma úr skúmaskotum alls konar
hugmyndafræðilegar afturgöngur.
Einnig gerist það að ágætir og merk-
ir menn setja fram áhugaverðar til-
lögur til úrbóta. Það getur verið
þrautin þyngri að skilja á milli góðu
hugmyndanna og þeirra slæmu á
gullöld vitleysinganna sem glundroð-
inn skapar.“
Átök hugmynda
Þegnar samfélagsins þurfa að vera
á varðbergi, því mikil hætta er á að
slæmar hugmyndir verði ofan á. „Nú
berast t.d. þær fréttir frá Grikklandi
að stjórnmálamenn gömlu flokkanna
vogi sér ekki á opinbera fundi og haft
var eftir stjórnmálafræðingi að land-
ið sé að verða að gerjunarmiðstöð
fyrir nýnasista. Hér á Íslandi eru
birtingarmyndirnar aðrar, eins og
t.d. ráðherrann sem fyrir skömmu
lýsti því yfir að séreignarrétturinn
tilheyri fortíðinni.“
gullöld vitleysinganna
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Óvissa „Það getur verið þrautin þyngri að skilja á milli góðu hugmyndanna og þeirra slæmu á gullöld vitleysing-
anna sem glundroðinn skapar,“ segir Þráinn Eggertsson um ástand samfélagsins í dag, hérlendis sem erlendis.
Íslenskt samfélag hefur gengið í
gegnum nokkuð róttækar breyt-
ingar síðustu áratugi og Þráinn
segir ekki nema von að þjóðinni
virðist stundum ganga brösug-
lega að fóta sig. „Alveg fram
undir 2000 vorum við með næst-
um því austurþýskt hagkerfi þar
sem stjórnmálamenn úthlutuðu
öllu sem þeir gátu. Það var ekki
síst fyrir þrýsting frá Evrópu að
við stigum inn í markaðsvætt
kerfi, hagkerfi Evrópusamband-
ins. Það er kannski ekki von á
góðu þegar slík kúvending á sér
stað því aðlögunin tekur sinn
tíma. Á ýmsan hátt vorum við illa
undirbúin, bæði stjórnmálalega
og tilfinningalega, til að fara úr
handstýrðu kerfi í opið kerfi, og
það skýrir að miklu leyti hvers
vegna fór sem fór.“
Var eins og
Austur-
Þýskaland
FENGUM LÍTINN TÍMA
TIL AÐ AÐLAGAST