Morgunblaðið - 07.06.2012, Side 16

16 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 7. JÚNÍ 2012
SVIÐSLJÓS
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Fjúkandi gosaska frá Eyjafjalla-
jökli og Grímsvötnum hefur valdið
verulegu tjóni á mörgum bílaleigu-
bílum. Ökutækjatryggingar ná ekki
til slíkra tjóna og lendir kostnaður-
inn á leigutökum eða bílaleigunum.
Dæmi eru um að leigutakar hafi
verið rukkaðir um háar fjárhæðir
vegna slíkra tjóna en algengustu
tjónin eru upp á 400-800 þúsund
krónur. Bílaleigunefnd Samtaka
ferðaþjónustunnar (SAF) vill
bregðast við vandanum í samvinnu
við aðra í ferðaþjónustu. Bílaleigu-
nefndin hefur óskað eftir samstarfi
við Vegagerðina um að finna leiðir
til að vara fólk við öskufoki þar sem
hættan er mest.
Bergþór Karlsson, framkvæmda-
stjóri Bílaleigu Akureyrar/Hölds og
formaður bílaleigunefndar SAF,
óttast að öskuvandinn verði til stað-
ar næstu árin. Hann segir að trygg-
ingafélögin hafi sett almenna skil-
mála um ökutækjatryggingar.
Samkvæmt þeim bæta tryggingarn-
ar t.d. ekki tjón vegna aksturs utan
vega, í ám og vötnum eða vegna
eldgosa, jarðskjálfta og sandfoks.
Það á jafnt við um einkabíla og bíla-
leigubíla.
„Ef bíll verður fyrir tjóni við að
aka yfir á þá er það alfarið á
ábyrgð eiganda eða leigutaka bíla-
leigubíls. Tryggingarnar bæta þá
hvorki tjón á mótor né þurrkun á
bílnum,“ segir Bergþór. „Menn
geta valið að aka ekki yfir ár og
vötn en það er erfiðara að varast
tjón vegna sandfoks.“
Víða hætta á sand- og öskufoki
Hann sagði hættu á tjóni vegna
sandfoks vera víðar en í nágrenni
gosstöðvanna. Fjöldi bíla hefur
skemmst við flugvöllinn á Ísafirði
vegna sand- og grjótfoks og eins
getur þess orðið vart á Kili og
Sprengisandi. „Við höfum lent í
risatjónum á bílum sem stóðu og
biðu eftir viðskiptavinum við Ísa-
fjarðarflugvöll. Þar hefur komið
fyrir að grjótið hafi flogið í gegnum
bílana og brotið rúður báðum meg-
in,“ segir Bergþór.
Hann sagði ömurlegt fyrir ferða-
menn að sitja uppi með stórtjón
vegna öskufoks eftir Íslandsferðina.
Gosaskan þarf minni vind en sand-
ur til að fara að fjúka og valda
tjóni.
„Ferðamaðurinn lenti kannski í
strekkingsvindi og gerir sér ekki
grein fyrir því að eitthvað hafi
gerst. Bílar geta líka orðið fyrir
sandfoki þar sem þeim er lagt,“
segir Bergþór. Ekki er víst að fólk
taki strax eftir skemmdunum. Tjón-
ið er mikið hvort sem sér mikið eða
lítið á bílnum. „Yfirleitt þarf að
mála bílinn. Við byrjum alltaf á að
massa lakkið en það tekst sjaldnast
að laga það,“ segir Bergþór. Einnig
skemmast rúður, plastlistar og öku-
ljós.
Eftir að lakkskemmdir vegna
öskufoks urðu vandamál ákvað
Höldur að bjóða viðskiptavinum
upp á tryggingu gegn slíku tjóni.
Starfsmenn Hölds hafa fyrirmæli
um að kynna viðskiptavinum allar
tryggingar sem í boði eru, skil-
málana og hvað getur ógilt þær.
Bergþór segir öskufokstrygginguna
hafa mælst misjafnlega vel fyrir.
Þeir sem tóku hana og óku svo
hringinn í blíðu kvörtuðu yfir því að
verið væri að selja þeim óþarfa.
„Þetta er flóknasta mál sem ég
hef lent í,“ segir Bergþór. „Á árum
áður vorum við með þetta 5-8
foksandstjón á ári á okkar stóra
bílaflota. Nú gerum við ráð fyrir að
tjón vegna fjúkandi ösku geti orðið
vandamál næstu árin,“ segir Berg-
þór. Hann segir þungann af tjónum
vegna foksins lenda á bílaleigunum.
„Það er ekki hægt að rukka ferða-
mennina um allt tjónið. Tjónsupp-
hæðir eru metnar af þriðja aðila en
við gefum stóra afslætti af tjón-
unum.“
Um 100 bílaleigur á landinu
Bergþór segir vissulega dæmi um
að leigjendur bílaleigubíla hafi verið
ofrukkaðir vegna tjóna og slíkt sé
til skammar. „Það verður hvert fyr-
irtæki að svara fyrir sig um slíkt. Í
mínum huga skiptir mestu að menn
fari varlega og séu alltaf vissir um
að það halli frekar á þá heldur en
kúnnann þegar er verið að klára
svona leiðindamál,“ segir Bergþór.
Höldur er með 2.300-2.400 bíla
flota og um fjórðung allra bílaleigu-
bíla í landinu. Bergþór segir að í
fyrra hafi Höldur borið tjón vegna
skemmda á bílum upp á a.m.k. 20
milljónir króna. Hann telur víst að
bílaleigur landsins, sem eru um 100
talsins og með tæplega 10.000 bíla í
útleigu, þurfi samtals að axla tjón á
á bílum sem er bilinu 50-100 millj-
ónir króna á hverju ári.
Tryggingar borga ekki tjónið
 Öskufok hefur valdið skemmdum á mörgum bílum  Ferðamenn hafa fengið bakreikninga vegna
tjónanna  Algengustu tjónin nema 400-800 þúsund krónum  Bílaleigurnar vilja bregðast við
Morgunblaðið/Ernir
Öskufjúk Gosaska getur valdið tjóni á bílum, skemmt lakkið, rúðurnar og plastfleti. Tjónið bera bíleigendur, leigj-
endur bílaleigubíla og bílaleigurnar. Tryggingarnar borga ekki heldur tjón vegna sand- og grjótfoks.
Evrópsku neyt-
endaastoðinni
á Íslandi
(ena.is) berast
á hverju ári
10-20 kvart-
anir vegna við-
skipta íbúa á
Evrópska efna-
hagssvæðinu
við íslenskar bílaleigur. Hildi-
gunnur Hafsteinsdóttir, lög-
fræðingur Neytendasamtak-
anna og framkvæmdastjóri
ENA á Íslandi, sagði oftast
kvartað vegna tjónauppgjörs.
„Við höfum haft milligöngu
og fengið leiðréttingu í mörg-
um málum,“ sagði Hildigunnur.
Hún sagði nokkuð margar
kvartanir hafa borist vegna
uppgjörs tjóna af völdum eld-
fjallaösku. Einnig hafa leigutak-
ar verið óánægðir vegna rukk-
ana fyrir aðrar viðgerðir og
hefur ENA þá leitað eftir stað-
festingu á viðgerðarkostnaði
og beðið um að fá að sjá reikn-
inga. Hildigunnur sagði að oft
hefði fengist leiðrétting á
tjónakostnaðinum í kjölfarið.
Hún sagði mikilvægt að fólk
væri ekki látið borga meira en
raunverulegu tjóni nemur.
„Fólk sem keyrir utan vega
og fær stein upp í pönnu eða
ekur út í á og eyðileggur vélina
þarf því miður sjálft að bera
tjónið,“ sagði Hildigunnur. Hún
sagði þetta oft koma fólki á
óvart þegar tjónið er orðið því
það gefur sér yfirleitt ekki
tíma til að lesa „smáa letrið“
áður en lagt er af stað í ferða-
lagið.
Biðja um
reikninga
AÐSTOÐ VIÐ NEYTENDUR
Hildigunnur
Hafsteinsdóttir
Úrskurðarnefnd Samtaka ferðaþjón-
ustunnar og Neytendasamtakanna
kveður upp úrskurði í kærumálum
neytenda vegna ferðamála. Helena Þ.
Karlsdóttir, lögfræðingur Ferða-
málastofu og formaður nefndarinnar,
segir nokkur uppgjörsmál vegna
tjóns á bílum vegna gosösku hafa
borist skömmu eftir eldgosin í Eyja-
fjallajökli og Grímsvötnum. Málin
eru af mörgum toga. Hægt er að lesa
úrskurðina á heimasíðu Neytenda-
samtakanna (www.ns.is).
Nærri tveggja milljóna tjón
Bandaríkjamaður leigði hér bíl í
apríl 2010. Eftir að bílnum var skilað
komu í ljós umfangsmiklar skemmdir
á lakki, rúðum og ljósum vegna ösku-
foks. Bílnum hafði m.a. verið ekið um
öskusvæði. Í kjölfarið var leigutakinn
krafinn um 1.981.626 kr. vegna við-
gerðar á bílnum. Úrskurðarnefndin
fór yfir málið og ákvað að leigutakinn
skyldi borga bílaleigunni 660.542 kr.
vegna tjónsins.
Sænskur ferðamaður leigði sér bíl
9. júní 2009 og skilaði honum fimm
dögum síðar á Keflavíkurflugvelli.
Bílaleigan lét gjaldfæra 120.000 kr.
sjálfsábyrgð af greiðslukorti Svíans
vegna skemmda sem fundust á
bílnum. Svíinn mótmælti því að hafa
skemmt bílinn. Bílaleigan sagði að
skemmdir hefðu verið á afturstuðara
og framrúðu og lagði fram myndir
sem teknar voru á viðgerðar-
verkstæði. Í ljós kom að bílnum hafði
verið ekið yfir 200 km frá því honum
var skilað og þar til verkstæðið vann
samantektina. Úrskurðarnefndin
taldi ósannað að leigutakinn hefði
valdið tjóninu og var bílaleigunni gert
að endurgreiða sjálfsábyrgðina.
Af síðu ENA á Íslandi (ena.is)
Franskur ferðamaður leigði hér bíl
í ágúst í fyrra. Þegar hann skilaði
bílnum kom í ljós sprunga í afturljósi
og var maðurinn rukkaður um 57.000
kr. áætlaðan viðgerðarkostnað. Hann
leitaði til ENA og við eftirgrennslan
kom í ljós að viðgerðin kostaði 37.000
kr. Ferðamaðurinn fékk 20.000 kr. til
baka.
Sumarið 2010 leigði Ítali sér bíl.
Þegar hann skilaði bílnum var hann
rukkaður um sjálfsábyrgð á kaskó-
tryggingu upp á 162.000 kr. vegna
skemmda á afturstuðara bílsins.
Ítalanum þótti stuðarinn dýr og
leitaði til ENA. Eftir að krafist var
reikninga kom í ljós að viðgerðar-
kostnaðurinn var aðeins 116.000 kr.
og fékk Ítalinn mismuninn endur-
greiddan.
Reikningar fást
oft leiðréttir
 Óánægðir neytendur kvarta
Hlíðasmára 11 · 201 Kópavogur · Sími: 534 9600 · heyrn.is
Þú átt betri samskipti
Veglegur kaupauki að verð-
mæti 9.950 kr. fylgir öllum
seldum Alera heyrnartækjum
Þú verður virkur þáttakandi á mannamótum, getur sinnt vinnu og
námi betur og tekið þátt í félagslífinu með ReSound heyrnartækjum
því þau hjálpa þér að halda uppi samræðum í hvaða hljóðumhverfi
sem er.
Fáðu heyrnartæki til reynslu og heyrðu lífið hljóma eins og það er.