Morgunblaðið - 14.07.2012, Page 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. JÚLÍ 2012
FRÉTTASKÝRING
Skúli Hansen
skulih@mbl.is
„Ég hef alltaf reiknað með að hún
[þjóðaratkvæðagreiðslan] yrði 20.
október,“ segir Valgerður Bjarna-
dóttir, formaður stjórnskipunar- og
eftirlitsnefndar Alþingis, spurð um
þá ósk innanríkisráðuneytisins að Al-
þingi staðfesti endanlega dagsetn-
ingu fyrir kjördag þjóðar-
atkvæðagreiðslunnar um tillögur
stjórnlagaráðs. „Það þarf að vera
með þriggja mánaða fyrirvara og Al-
þingi situr ekki núna, þannig að ég
geri þá ráð fyrir að það verði 20.
október,“ bætir hún við.
Eins og Morgunblaðið greindi frá í
gær þá sendi innanríkisráðuneytið
nýlega bréf til forsætisnefndar Al-
þingis þar sem ráðuneytið óskaði
formlega eftir því að Alþingi staðfesti
hvort 20. október næstkomandi verði
kjördagur þjóðaratkvæðagreiðslu
um tillögur stjórnlagaráðs. Vísaði
ráðuneytið þar m.a. í 1. mgr. 5. gr.
laga um framkvæmd þjóðaratkvæða-
greiðslna en þar segir að Alþingi
ákveði kjördag þjóðaratkvæða-
greiðslu. Forsaga bréfsins er sú að í
þingsályktunartillögunni þar sem
ákvörðun var tekin um að halda ráð-
gefandi þjóðaratkvæðagreiðslu um
tillögur stjórnlagaráðs segir að sú at-
kvæðagreiðsla skuli fara fram eigi
síðar en 20. október 2012.
Ákvörðunin liggur hjá Alþingi
Í samtali við blaðamann Morgun-
blaðsins í gær sagði Ögmundur Jón-
asson innanríkisráðherra að ráðu-
neytið liti svo á að það væri hlutverk
Alþingis að ákveða hvenær kosningin
eigi að fara fram og að eina aðkoma
ráðuneytisins væri því að gera grein
fyrir því hvort sú ákvörðun þingsins
sé tæknilega framkvæmanleg eður
ei.
Aðspurður hvort fullnægjandi sé
að segja í þingsályktunartillögu að
kjördagur eigi að fara fram eigi síðar
en 20. október segir Sigurður Líndal,
prófessor emeritus, svo ekki vera.
„Það er alveg ljóst að Alþingi
ákveður þetta, það stendur skýrt í
lögunum,“ segir Sigurður og bætir
við að Alþingi eigi að taka ákvörðun
um kjördag innan þeirra marka sem
ákvæði laga um framkvæmd þjóð-
aratkvæðagreiðslna setja.
Alþingi að falla á tíma
Að sögn hans gæti Alþingi raunar
breytt lögunum eða afnumið loka-
frestinn úr þingsályktunartillögunni,
þá væri einnig mögulega hægt að
gefa út bráðabirgðalög. „Mér finnst
nú að það sé farið að ganga ansi
nærri stjórnskipan landsins ef menn
fara að gefa út bráðabirgðalög. Það
gæti staðist kannski lagalega en ekki
finnst mér það nú gott svona
siðferðislega,“ segir Sigurður.
Að sögn Sigurðar verða lögum
samkvæmt að líða þrír mánuðir frá
því að Alþingi ákveður kjördag og
þangað til þjóðaratkvæðagreiðslan
er haldin. „Alþingi hefur ekki ákveð-
ið kjördag, mér sýnist að það eigi að
líða þrír mánuðir frá því að Alþingi
ákveður kjördaginn en ekki einhvern
hugsanlegan frest, og ég sé ekki ann-
að en að ef þingið ætlar að koma
saman 11. september þá sé það fallið
á tíma,“ segir Sigurður og bætir við
að þingið verði að ákveða kjördaginn
í síðasta lagi 20. júlí næstkomandi ef
ætlunin er að halda atkvæðagreiðsl-
una eigi síðar en 20. október.
Sammála Ögmundi
„Ég fæ ekki betur séð en að það sé
hárrétt lögskýring hjá innanrík-
isráðuneytinu að það sé eftir að taka
ákvörðun um kjördag fyrir þjóð-
aratkvæðagreiðsluna,“ segir Birgir
Ármannsson, þingmaður Sjálfstæð-
isflokksins, spurður út í afstöðu sína
til málsins. Að sögn Birgis er það
ótvírætt Alþingi sem þarf að taka
ákvörðun um kjördag samkvæmt
lögum um framkvæmd þjóð-
aratkvæðagreiðslna. „Í því sambandi
finnst mér augljóst að það verði að
velja tiltekinn dag en ekki bara ein-
hvern dag á tilteknu tímabili eða í
síðasta lagi einhvern dag eins og
ákveðið var með þingsályktun-
artillögunni í vor,“ segir Birgir og
bætir við: „Ég fæ ekki betur séð en
að til þess að taka ákvörðun af þessu
tagi þurfi samþykki meirihluta Al-
þingis. Það dugar ekki að forseti
þingsins, forsætisnefnd eða einhver
annar innan þingsins taki þessa
ákvörðun.“
Þá segir Birgir að varðandi næstu
skref þá hljóti boltinn að liggja hjá
meirihluta Alþingis sem ákvað að
halda þessa þjóðaratkvæðagreiðslu
og að það standi nú upp á meirihlut-
ann að svara því hvernig við verður
brugðist.
Mánuður nægur frestur
Að sögn Freys Ófeigssonar, for-
manns landskjörstjórnar, væri það
ekki stórmál fyrir störf landskjör-
stjórnar þó svo að þingið ákvæði dag-
setningu kjördagsins fyrir þjóð-
aratkvæðagreiðsluna með einungis
rétt rúmlega eins mánaðar fyrirvara
eða þann 11. september næstkom-
andi, þegar þingið snýr aftur úr sum-
arfríi. „Það eru í sjálfu
sér ekki nein ákvæði
sem binda dagsetn-
ingu þannig séð.
Auðvitað er betra
að það sé svona
hæfilegur fyr-
irvari en ég held
að mánuður sé nú
alveg nóg fyrir
framkvæmd
kosning-
anna,“ segir
Freyr.
Deila um kjördag atkvæðagreiðslu
 Sigurður Líndal segir Alþingi þurfa að ákveða kjördag fyrir 20. júlí nk. ef ætlunin er að halda
þjóðaratkvæðagreiðsluna 20. október 2012  Eiga að ákveða kjördag en ekki hugsanlegan frest
Morgunblaðið/ÞÖK
Alþingi Ákveða þarf kjördag eigi síðar en 20. júlí, segir Sigurðar Líndal.
„Erindi þetta verður svo sem
eðlilegt er lagt fyrir nefndina
þegar hún kemur saman til
næsta fundar í ágúst.
Í tilefni bréfsins vill forseti
þó árétta að forsætisnefnd er
ekki bær til þess að staðfesta
vilja eða áform Alþingis eða
túlka ályktanir þess á annan
hátt.
Ef sérstök þörf er verður
ráðuneytið því að bregðast við
sjálfstætt. Forseti vill hinsvegar
benda á að fyrir liggur sú
ákvörðun samkvæmt ályktun
Alþingis að „þjóðaratkvæða-
greiðsla fari fram eigi síðar en
20. október 2012“,“ segir í
svarbréfi Ástu Ragnheiðar Jó-
hannesardóttur, forseta Alþing-
is, við bréfi innanríkisráðuneyt-
isins sem Morgunblaðið greindi
frá í gær en blaðið hefur undir
höndum afrit af svarbréfinu
sem er dagsett 13. júlí.
Enn fremur segir í svarbréfi
þingforseta til ráðuneytisins:
„Þá liggur enn fremur fyrir að
innanríkisráðuneytið skal aug-
lýsa atkvæðagreiðsluna sam-
kvæmt nánari fyrirmælum 2.
mgr. 5. gr. laga nr. 91/2010, um
framkvæmd þjóðaratkvæða-
greiðslna. Auk þessa fer um
tímafresti við atkvæðagreiðslu
utan kjörfundar skv. 57. gr. laga
nr. 24/2000, um kosn-
ingar til Alþingis, eins
og nánar greinir í bréfi
yðar.“ skulih@mbl.is
Bendir á
þingsályktun
FORSETI ALÞINGIS SVARAR
INNANRÍKISRÁÐUNEYTINU
Ásta Ragnheiður
Jóhannesdóttir
Kristjana Milla Thor-
steinsson, viðskipta-
fræðingur, er látin, 86
ára að aldri. Hún lést á
Hrafnistu í Hafnarfirði
fimmtudaginn 12. júlí.
Hún fæddist 26. maí ár-
ið 1926 í Reykjavík en
foreldrar hennar voru
þau Sigríður Hann-
esdóttir Hafstein og
Geir Þorsteinsson
Thorsteinsson, útgerð-
armaður.
Kristjana lauk versl-
unarprófi frá Versl-
unarskóla Íslands árið
1943 og stúdentsprófi frá Mennta-
skólanum við Hamrahlíð árið 1975.
Fjórum árum síðar lauk hún prófi í
viðskiptafræði frá Háskóla Íslands.
Þá stundaði hún háskólanám í hag-
fræði við Minneappolis-háskóla í
Minnesota og Nazareth College í
Rochester í New York í Bandaríkj-
unum árin 1944 til 1946.
Á ferli sínum stundaði Kristjana
ýmis skrifstofu störf á árunum 1943-
1946. Þá var hún framkvæmdastjóri
hjá Hárgreiðslumeistarafélagi Ís-
lands 1979-1991.
Hún sat í stjórnum ýmissa félaga-
samtaka og fyrirtækja. Hún var með-
al annars fyrsta konan sem tók sæti í
stjórn Flugleiða en þar sat hún frá
1981 til 1993. Hún sat í varastjórn
Verslunarmannafélags Íslands 1946-
1947 og í stjórn Park-
insonsfélagsins á Ís-
landi 1982-1994.
Kristjana var einnig
varaþingmaður Sjálf-
stæðisflokksins í
Reykjaneskjördæmi á
árunum 1983 til 1987.
Þá var hún einn af
stofnendum UNIFEM
á Íslandi og var síðar
heiðursfélagi þar. Var
hún fulltrúi félagsins
hjá Mannréttinda-
skrifstofu Íslands frá
stofnun 1994 til 1997 og
aftur frá 1999. Hún var
formaður Félags eldri borgara í
Garðabæ frá stofnun 1993 til 1995.
Þá stundaði hún sjálfboðaliðastörf
hjá Rauða krossi Íslands á árunum
1989-2010. Hún var einn stofnenda
málfreyjudeildarinnar Írasar í Hafn-
arfirði sem nú heitir ITC á Íslandi og
var síðar heiðursfélagi þar.
Einnig má geta þess að Kristjana
var fyrsta fjallkona Íslands við lýð-
veldisstofnunina á Þingvöllum árið
1944 en mikil rigning kom þó í veg
fyrir að hún stigi þar á svið.
Eiginmaður Kristjönu var Alfreð
Elíasson, fyrrverandi forstjóri Loft-
leiða og Flugleiða. Hann lést árið
1988. Börn þeirra eru Geir Alfreð (d.
1950), Áslaug Sigríður, Haukur,
Ragnheiður, Katrín Guðný, Geir-
þrúður og Elías Örn.
Andlát
Kristjana Milla
Thorsteinsson
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
„Fjárhagsstaða borgarsjóðs, þ.e. A-
hluta samstæðunnar, er sterk en
hefur verið að veikjast. Það er mjög
varhugaverð þróun ef skuldir halda
áfram að aukast í A- og B-hluta sam-
stæðunnar. Það þarf að róa að því
öllum árum að bæta rekstur borgar-
innar og hætta skuldasöfnun. Það
segir sig sjálft að eftir því sem fjár-
hagsstaða borgarinnar versnar, nýt-
ur hún lakari vaxtakjara,“ segir
Kjartan Magnússon, borgarfulltrúi
Sjálfstæðisflokksins, um aukna
skuldasöfnun í borginni.
Skuldahlutfallið nærri 300%
Tilefnið er að eftirlitsnefnd með
fjármálum sveitarfélaga, sem innan-
ríkisráðherra skipar, hefur sent
Reykjavíkurborg bréf þar sem segir
að fjármál sveitarfélagsins þarfnist
nánari skoðunar. Nefndin bendir á
að heildarskuldir og skuldbindingar
A- og B-hluta í reikningsskilum
mega ekki vera hærri en 150% af
reglulegum tekjum. „Með hliðsjón af
ársreikningi 2011 er niðurstaða
eftirlitsnefndarinnar að skuldahlut-
fall sveitarfélagsins sé 292%,“ segir í
umsögn nefndarinnar.
Kjartan telur einsýnt að bregðast
þurfi við þessari niðurstöðu með
markvissum aðgerðum til þess að
stöðva skuldasöfnunina.
„Það ber að taka þessa ábendingu
frá innanríkisráðuneytinu alvarlega
og auka aðhald í rekstri borgarinnar.
Við sjálfstæðismenn höfum ítrekað
bent á að auknar skuldir borgarinn-
ar séu áhyggjuefni. Í ljósi þess að lík-
legt er að borgin þurfi að aðstoða
Orkuveituna frekar er brýnt að A-
hlutinn sé í jafnvægi og gott betur.
Í fjárhagsáætlun síðasta árs átti
A- og B-hlutinn að skila jákvæðri af-
komu en hvorugur gerði það. Rekst-
urinn var samanlagt neikvæður um
rúma sjö milljarða króna.“
Hvorki náðist í Jón Gnarr borgar-
stjóra né Dag B. Eggertsson, for-
mann borgarráðs, vegna málsins.
Þá náðist ekki í S. Björn Blöndal,
aðstoðarmann borgarstjóra.
Reykjavíkurborg
nálgast hættusvæði
 Skuldahlutfallið stefnir í 300%
Morgunblaðið/Eggert
Ráðhús Reykjavíkur Skuldir
borgarinnar aukast ár frá ári.
Lífeyrissjóður
verzlunarmanna
hefur fest kaup
á fjórtán pró-
senta hlut í Eim-
skipafélagi Ís-
lands.
Kaupverðið
nemur samtals
tæpum 5,7 millj-
örðum króna.
Tilkynnt var um
þessi viðskipti í gær.
Alls keypti sjóðurinn 28 milljónir
bréfa en það voru Landsbanki Ís-
lands og bandaríska fjárfestingar-
félagið Yucaipa sem seldu 14 millj-
ónir hluta hvort.
Straumur fjárfestingarbanki hafði
milligöngu um viðskiptin sem fara
fram í undanfara að mögulegri
skráningu félagsins í kauphöll. Í til-
kynningu frá Eimskip segir að við-
skiptin falli vel að þeim áformum fé-
lagsins og með þeim breikki
hluthafahópur fyrirtækisins. Eftir
viðskiptin á Lífeyrissjóður verzl-
unarmanna samtals 14,6 prósenta
hlut og er þriðji stærsti hluthafi
Eimskips á eftir Yucaipa sem sam-
tals á 25,3 prósenta hlut og Lands-
banka Íslands sem á um 30,3 pró-
sent hlutafjár.
Kaupir
stóran hlut
í Eimskip
 Lífeyrissjóður VR
á nú 14,6% hlut
Eimskip er á leið á
hlutabréfamarkað.