Morgunblaðið - 14.07.2012, Blaðsíða 41

MENNING 41
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. JÚLÍ 2012
þeir einróma undir að Með allt á
hreinu komist ofarlega á þann lista.
Egill bætir þó við að auðvitað hafi
hljómsveitin breyst með árunum og
tíminn hafði slípað þann stein sem
hljómsveitin er orðin að. „Það voru
auðvitað hæðir og lægðir rétt eins
og gerist í lífi allra hljómsveita og
fólks. Ég held nú samt að hljóm-
sveitin hafi náð vissum hæðum,
hvað varðar gæði og annað,“ segir
Egill og vísar t.d. í tónleikana í Ro-
yal Albert Hall í London þar sem
hljómsveitin spilaði árið 2006.
„Halló og púkó en samt töff“
„Það er ákveðinn húmor sem
hefur alltaf loðað við hljómsveitina,
eða svokallaður menntaskóla-
húmor,“ segir Egill og vísar aftur í
þá tíma þegar hljómsveitin var rétt
að fæðast. „Við lékum okkur að því
að vera hallærisleg, rétt eins og við
gerðum svo í Með allt á hreinu. Við
erum í rauninni sjarmerandi hall-
ærisleg,“ segir Egill og vísar í lagið
Ástardúett. „Sterkur og stór, stinn-
ur eins og Sokki. Manni er lýst sem
íslenska hestinum. Er það ekki
halló? En samt svolítið sætt?“
En þótt það hafi aldrei verið
stutt í grín og glens hjá Stuðmönn-
um var ákveðinn boðskapur í tón-
listinni.
„Innihaldið er þessi þjóð, sem er
alltaf að berja sér á brjóst. Langt
frá öðrum þjóðum og viðmið þess
vegna svo skrýtið. Við erum útnári
á ballarhafi og eins og allir eyja-
skeggjar, þá horfum við alltaf út
fyrir okkur, berum okkur saman
við aðrar þjóðir sem við höfum ekki
ástæðu til því við erum svo langt
frá öðrum. Þetta er svipað og þeg-
ar tveir krakkar standa hvor sínum
megin við skurð og spyrja sig: Er
ég stærri en þú? Við erum í svo-
litlum svoleiðis vanda og höfum
alltaf verið,“ segir Egill.
Helstu smellir og faldar perlur
Myndinni Með allt á hreinu,
mætti lýsa með sama móti. „Þannig
var myndin lögð upp, með hallær-
issjarma, og með þeim húmor sem
hljómsveitin hafði fyrir sjálfri sér
og hann er ennþá til staðar,“ segir
Valgeir. „En nú eru liðin 30 ár frá
því að myndin kom út og þá er
spurningin hvort púkalegheitin hafi
varðveist í óbreyttri mynd?“ bætir
Valgeir við.
Hverju mega þeir sem ætla að
halda upp á 30 ára afmæli mynd-
arinnar búast við í Hörpu? „Auðvit-
að munum við leika okkur með
þemað, púkalegt en töff,“ segir Val-
geir.
„Við erum auðvitað fyrst og
fremst að koma saman og skemmta
okkur yfir því að við höfum búið til
þessa tónlist. Þetta er stór hluti af
okkar lífi og við erum að sýna því
ákveðna virðingu,“ segir Egill um
tónleikana. Jakob gerir dagskránni
sem Stuðmenn spila í haust í
Hörpu nánari skil. „Fyrri hlutann
ætlum við að hafa blandaðan, ný
lög í bland við þau þekkustu og
bestu frá fyrri tíð en eftir hlé verð-
ur seinni hlutinn alfarið tileinkaður
kvikmyndinni. Og svo eru nokkrar
faldar perlur þarna inn á milli sem
við teljum að hefði kannski mátt
spila oftar.“ Þá bætir Egill við að í
seinni helmingnum muni Stuðmenn
einnig sviðsetja kvikmyndina al-
ræmdu og „búa til smá leikrit úr
því“.
Samhliða tónleikunum gefa Stuð-
menn út endurhljóðblandaða plötu
með tónlistinni úr kvikmyndinni.
Listamenn sýna fjölbreytt verk í
Vinnslunni á
Norðurpólnum á Seltjarnarnesi í
kvöld. Húsið verður opnað kl. 19.30
en dagskrá hefst kl. 20 og stendur
til kl. 1 um nótt.
Tónlist, gjörningar, þátttökuleik-
hús, skúlptúr, innsetningar, uppi-
stand og ýmislegt fleira er á dag-
skránni. „Vinnslan er tilrauna-
vettvangur fyrir allar listgreinar,
listaupplifun fyrir öll skynfæri og
nauðsynleg fyrir framþróun lifandi
lista hérlendis,“ segir í tilkynningu
frá Vinnslunni. Þetta er í annað
skipti í sumar sem hún er sett upp
en þau María Kjartans og Vala Óm-
arsdóttir myndlistarkonur, Birgir
Hilmars tónlistarmaður og Guð-
mundur Ingi Þorvaldsson leik-
húslistamaður eru frumkvöðlar
verkefnisins. Síðast tóku um 30
listamenn þátt en búast má við svip-
uðum fjölda í kvöld. Aðgangseyrir
er 1.000 kr.
Listilegar tilraunir
Sumardjasstón-
leikaröð Jómfrú-
arinnar fer fram
í sjöunda skiptið
á Jómfrúartorg-
inu og tónleikar
hefjast kl. 15 og
standa til 17.
Leikarinn og
tónlistarmað-
urinn Þór Breiðfjörð flytur dag-
skrána Innileikar, þar sem hann
tekur „gömul en sígræn djasslög í
anda Bings Crosby og fleiri meist-
ara“. Með Þór spilar kvartett sem
Vignir Þór Stefánsson á píanó,
Snorri Sigurðarson á trompet,
Birgir Bragason á kontrabassa og
Erick Qvick á trommur skipa.
Margir kannast eflaust við Þór úr
Vesalingunum sem voru nýlega
sýndir í Þjóðleikhúsinu. Aðgangur
er ókeypis.
Djass á Jómfrúnni
Eigin leiðir Fiona Apple fetar eigin stigu að vanda á fjórðu breiðskífu sinni.
raunakenndara verk og algerlega án
málamiðlana. Virðing Apple jókst í
kjölfarið og fólk tók um leið andköf
yfir magnaðri sögu stúlkunnar.
Henni var nauðgað tólf ára gamalli,
stríddi við þunglyndi, átröskun
o.s.frv. When The Pawn … kom út
1999 en næsta plata ekki fyrr en sex
árum síðar. Extraordinary Machine
lenti í kröggum jakkafatanna ef svo
mætti segja, yfirmenn hjá Epic
þráuðust við að gefa plötuna út og
svo fór að lokum að henni var lekið á
netið. Platan vakti síðan mikla lukku
hjá tónlistaraðdáendum og Apple
ekki búin að taka tónlistarlegt feil-
spor hingað til þrátt fyrir að hafa fet-
að örðuga ævistigu að öðru leyti.
The Idler Wheel … kom út í síð-
asta mánuði og fór beint í þriðja sæti
Billboard-listans. Auk þess hafa
gagnrýnendur keppst við að ausa
hana lofi. Líkt og Eels og Beck sem
ég nefndi hér áður nær Apple að
samþætta tvo hluti, vinsældir og list-
ræna vigt, eitthvað sem er síst öllum
gefið. Apple tók heldur enga áhættu
gagnvart útgáfufyrirtækinu núna en
fulltrúar Epic vissu ekki af því að hún
væri búin með plötu fyrr en hún af-
henti þeim hana. Og í þetta sinnið
biðu menn ekki boðanna með að gefa
út …
» Apple var mjög svogreinilega að nýta
hæfileika sína til að við-
halda andlegu jafnvægi
og græða gömul – og í
raun óbætanleg – sár.
Í byrjun árs 1982 brugguðu
nokkrir meðlimir Stuðmanna
hugmyndir að kvikmynd. Þeir
fóru svo af stað með verkefnið
en tóku mikla áhættu við fram-
leiðslu þess, að sögn Egils Ólafs-
sonar og Valgeirs Guðjónssonar.
Í desember var verkinu svo lokið
og á stóra tjaldið kom myndin
Með allt á hreinu. Kvikmyndinni
leikstýrði Ágúst Guðmundsson. Í
henni léku Stuðmennirnir Egill
Ólafsson, Jakob Frímann Magn-
ússon, Tómas M. Tómasson, Val-
geir Guðjónsson, Þórður Árna-
son og Ásgeir Óskarsson. Í
kvikmyndinni fluttu Stuðmenn
lög sem urðu síðar þjóðþekktir
smellir. Í kvikmyndinni kom einn-
ig fram kvennahljómsveitin Grýl-
urnar sem nefndust Gærurnar í
myndinni en í þeirri hljómsveit
söng Ragnhildur Gísladóttir sem
seinna slóst í lið með Stuðmönn-
um. Í myndinni leika einnig Egg-
ert Þorleifsson og Flosi Ólafs-
son.
Myndin segir frá ástum og af-
brýðisemi Stuðmanna og Gær-
anna á ferðalagi þeirra um landið
þar sem þau lenda í óteljandi
uppákomum.
Stuðmenn
og Gærur
MEÐ ALLT Á HREINU