Morgunblaðið - 14.07.2012, Side 24

24 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. JÚLÍ 2012
Hvar er þrískipting
valdsins í löggjafar-
vald, framkvæmdar-
vald og dómsvald eins
og svo oft er vitnað í
að sé virkt hér á
landi. Inni á vef Al-
þingis, Skólaþingi,
stendur m.a.: „Dóms-
vald er í höndum
dómara og er að-
greining dómsvalds-
ins frá löggjafar- og framkvæmd-
arvaldi grundvallaratriði fyrir
réttaröryggi í landinu“.
Hvað getur venjulegur fjöl-
skyldufaðir gert þegar bankinn er
búinn að gera fjölskylduna gjald-
þrota og búinn að taka heimilið af
sex manna fjölskyldu hans á
grundvelli ólöglegra lána. Við hjón-
in höfum ákveðið að gefast ekki
upp.
Það sem ég rek hér á eftir er að
mínu mati skýrt brot á þeim lögum
og reglum sem um þrískiptingu
valds gilda og mun ég fara með
þetta mál eins langt og með þarf
til að fá leiðréttingu á þessu broti á
grundvallarreglum þjóðfélagsins.
Raunar sé ég ekki annað en þetta
mál geti ekki verið tekið fyrir af
dómstólum hérlendis vegna aðildar
héraðsdóms, Hæstaréttar og Al-
þingis að því. Kannski þarf því að
fara beint í t.d. Evrópudómstólinn
eða Mannréttindadómstól Evrópu.
Breytingatillögur til hagsbóta
fyrir heimilin teknar út
Sagan byrjar fyrir rúmum
tveimur árum hvað mig varðar, en
til að gera langa sögu stutta þá
fjalla ég hér bara um 18. og 19.
júní sl. Hinn 18. júní sl., næstsíð-
asta dag þingstarfa 140. löggjaf-
arþings fyrir sumarfrí, lagði Magn-
ús M. Norðdahl varaþingmaður
með fulltingi þingkvennanna Mar-
grétar Tryggvadóttur og Eyglóar
Harðardóttur fram breyting-
artillögu við aðra umræðu í þing-
skjali 1589 vegna þingmáls 716
sem fól m.a. í sér eftirfarandi rétt-
arbætur fyrir hundruð ef ekki þús-
undir fjölskyldna. Í 2.
grein sagði m.a.: „Án
tillits til þeirra fresta
sem greindir eru í 1.
mgr. 137. gr. laga nr.
91/1991 um meðferð
einkamála, getur
þrotamaður, þrátt fyr-
ir að útivist hafi verið
af hans hálfu, krafist
endurupptöku gjald-
þrotaúrskurðar í máli
þar sem skiptum á búi
hans er ekki lokið,
enda leiði hann líkur að því að
greiðsluerfiðleika hans sé að rekja
til gengistryggðra lána. Ákvæði
þetta gildir til loka árs 2013.
Ákvæði þetta á ekki við um lög-
aðila.“
Og í 3. grein sagði m.a.: „Þrota-
manni er heimilt að leita úrlausnar
héraðsdómara um gildi sölu fast-
eignar samkvæmt ákvörðun veð-
hafafundar til fullnustu kröfu sem
er umdeild í ljósi hæstaréttardóma
um lögmæti og endurreikning
gengistryggðra lána, enda hafi
kaupandi jafnframt verið eigandi
hinnar umdeildu kröfu og hann er
eigandi uppboðsandlags. Að kröfu
þrotamanns er sala til fullnustu
kröfu samkvæmt framansögðu
ógild. Ákvæði þetta gildir til loka
árs 2013.“
Í atkvæðagreiðslu um ofan-
greindar tvær breytingartillögur
voru þær samþykktar á seinasta
degi þingsins hinn 19. júní síðast-
liðinn klukkan 18.35 eins og sjá má
í þingskjali 1644. Þar með var lög-
gjafarvaldið og Alþingi búið að
samþykkja tillögurnar í atkvæða-
greiðslu á hinu háa Alþingi.
Í framhaldi af þessu var málið
sent aftur í Allsherjar- og mennta-
nefnd fyrir þriðju umræðu sem
fram fór seinna sama dag. Á þann
fund stormar inn starfandi hæsta-
réttardómari við Hæstarétt
Íslands, Benedikt Bogason, sem
jafnframt er starfsmaður réttar-
farsnefndar og krefst þess að þess-
ar breytingartillögur sem þing-
menn voru nýbúnir að samþykkja,
verði teknar út úr lagafrumvarpinu
og sagði þær valda óvissu. Málið
snérist samt auðvitað um að leið-
rétta þá óvissu og það réttar-
farslega slys sem komið var fram
og fól m.a. í sér að fjármálastofn-
anir gerðu fólk gjaldþrota og tóku
heimili fjölskyldu þess á ólöglegum
gjörningum. Meirihluti allsherjar-
og menntanefndar fer þá í það fyr-
ir hönd löggjafarvaldsins að hlýða
dómsvaldinu og semur nýja breyt-
ingartillögu í þingskjali 1651 sem
felur m.a. í sér að þessar tvær ný-
samþykktu réttarbætur fyrir þær
fjölmörgu fjölskyldur sem hefðu
getað nýtt sér þær eru felldar í
burtu að kröfu dómsvaldsins.
Þessi breytingartillaga í þing-
skjali 1651 er svo samþykkt á loka-
mínútu þingsins, klukkan 23.29
hinn 19. júní, og einni mínútu
seinna eru lögin svo samþykkt í
þingskjali 1664 og eru nú lög núm-
er 72/2012, án þessara réttarbóta
fyrir almenning! Gott ef þetta var
ekki síðasta málið sem þingmenn
tóku fyrir áður en þeir fóru heim í
sumarfrí. Vonandi eru þeir, sem
samþykktu að taka þetta út, stoltir
af þessu verki sínu. Ég vil taka
fram að ég er ekki að setja út á
þær réttarbætur sem þó fóru inn í
lögin og þakka varaþingmanninum
Magnúsi M. Norðdahl sérstaklega
fyrir hans baráttu ásamt Eygló
Harðardóttur og Margréti
Tryggvadóttur og Lilju Móses-
dóttur fyrir stuðninginn.
Ríkisstarfsmaður stjórnar
kjörnum fulltrúum almennings
Nú auglýsi ég hér með eftir lög-
fræðingi sem er tilbúinn að vinna
fyrir mig vegna almannahagsmuna,
eða „pro bono“ eins og það heitir
víst á lögmannamáli. Raunar sé ég
ekki betur en sá sem tæki þetta að
sér fái málskostnaðinn greiddan,
því að mínu mati er ég með unnið
mál. Ástæða þess að ég vil kæra
þetta sjálfur persónulega er sú að
þessar réttarbætur í formi endur-
upptökuheimilda, sem þó hefur
verið reynt að innleiða, fyrst í
ónothæfu tímabundnu endur-
upptökuheimildunum sem voru í
lögum 151/2010 og svo nú þær sem
hér um ræðir, hafa báðar komið til
fyrir mína tilstilli vegna sérkunn-
áttu minnar á málefninu. Fyrst
með umsögnum sem ég setti inn,
ásamt fleirum í Hagsmuna-
samtökum heimilanna í aðdraganda
laga 151/2010, og svo núna í að-
draganda samþykktar laga 72/2012
með umsögn minni frá 16. mars,
fundum með HH fyrir nefndum Al-
þingis, tölvupóstsendingum og
samtölum við þingmenn o.fl. Þessi
sérkunnátta mín kemur svo sem
ekki til af góðu en ef hún leiðir á
endanum til þess að sá stóri hópur
sem hér um ræðir fái sanngjarna
og nauðsynlega bót sinna mála og
heimili sín aftur þá er ég sáttur, þó
það hafi tekið alltof langan tíma og
alltof mörg tár hjá alltof mörgum
fjölskyldum.
Það sem ég tel að þurfi að kæra
er í raun málsmeðferðin öll. Fyrst
er að nefna Alþingi sem löggjafar-
valdið, að það skuli hafa leyft
dómsvaldinu í skötulíki réttar-
farsnefndar að hafa svona bein
áhrif á sig. Og líka að kæra
Hæstarétt sem dómsvaldið fyrir að
leyfa sér að taka fram fyrir hend-
urnar á löggjafarvaldinu. Að ég tali
nú ekki um að einum ríkisstarfs-
manni skyldi takast að láta þjóð-
kjörna fulltrúa almennings taka út
sjálfsagðar réttarbætur sem þeir
höfðu sjálfir samþykkt nokkrum
klukkustundum fyrr sama daginn
og hefðu orðið að lögum ef einn
ríkisstarfsmaður með réttarfars-
nefnd og dómsvaldið á bak við sig
hefði ekki heimtað að Alþingi og
þar með löggjafarvaldið tæki það
út aftur og dæmt það þar með úr
leik fyrirfram.
Það er meira að segja spurning
hvort framkvæmdarvaldið og jafn-
vel forsetinn séu ekki líka aðilar að
málinu. Framkvæmdarvaldið m.a.
vegna þess að réttarfarsnefnd
starfar og er á forræði innanrík-
isráðuneytisins, sem aftur starfar í
umboði forsætisráðherra, og svo
eru löggjafar-, framkvæmdar- og
dómsvaldið búin að blanda forset-
anum inn í málið með því að láta
hann skrifa undir lög sem fengin
eru fram á ólöglegan hátt að mínu
mati.
Ég átta mig á því að ég ræðst
ekki á garðinn þar sem hann er
lægstur en stundum þarf að gera
það og þá kannski sérstaklega þeg-
ar alltof lengi hefur verið reynt að
þagga niður í röddum réttlætisins.
Mér er spurn hverjum það sé svo
mikill akkur í því að henda þeim
fjölskyldum, sem þó eru ennþá í
eignum sínum og eignin ennþá í
eigu bankans, út af heimilum sín-
um áður en endanlegir dómar
liggja fyrir.
Engin óvissa – Engin rök
Það voru engin rök, sem þessi
eini ríkisstarfsmaður lagði fram
með kröfu sinni um að kjörnir
fulltrúar almennings tækju til baka
þær réttarbætur sem Alþingi var
nýbúið að samþykkja, önnur en
þau að tillagan skapaði óvissu.
Óvissu fyrir hvern, jú fjár-
málastofnanirnar sem voru búnar
að gera fólkið gjaldþrota og fá
heimili fjölskyldunnar skráð á sig á
grundvelli ólöglegra útreikninga
áður gengisbundinna ólöglegra
lána, en tillagan átti einmitt að
bæta stöðuna hjá þessu fólki og
fjölmörgum fjölskyldum þar á bak
við. Er það ekki einmitt hlutverk
dómsvaldsins að skera úr um
meinta óvissu í réttarsölum lands-
ins – sem ég tel að vísu enga
óvissu um – í stað þess að útiloka
að þessi svonefnda óvissa kæmi
nokkurn tímann fyrir héraðsdóm
eða hvað þá Hæstarétt, þann sama
og ríkisstarfsmaðurinn Benedikt
Bogason og fleiri hjá réttar-
farsnefnd starfa einnig fyrir.
Og svo má ekki gleyma því að á
meðan verið er að ræða þetta og
þingmenn og hæstaréttardómarar
eru í makindum heima í sumar-
fríinu sínu, þá er verið að henda
fjölskyldunum sem um ræðir út úr
eignum sínum, hverri á eftir ann-
arri. Og því lengri tími sem líður
áður en þetta verður leiðrétt, því
fleiri fjölskyldur verða heimilis-
lausar á meðan. Er það það sem
við þurfum og viljum?
Að lokum má velta fyrir sér
hvort héraðsdómar og Hæstiréttur
séu ekki búnir að gera sig vanhæfa
til að fjalla um mál, sem komið
hafa til þeirra kasta innan réttar-
farsnefndar, sem varða lög sem
þeir eru búnir að reyna að hafa
eða búnir að hafa áhrif á fyrir
lagasetninguna með aðild sinni að
réttarfarsnefnd.
Þrískipting hvað?
Eru alþingismenn skósveinar
hæstaréttardómara?
Eftir Vilhjálmur
Bjarnason
Vilhjálmur Bjarnason
»Dómsvaldið stjórnar
löggjafarvaldinu,
þrískipting ríkisvaldsins
er þverbrotin.
Höfundur er stjórnarmaður í
Hagsmunasamtökum heimilanna,
fjölskyldufaðir og ekki fjárfestir.
Í grein sem hag-
fræðingar Seðlabank-
ans, Bjarni Geir Ein-
arsson og Jósef
Sigurðsson, sendu til
birtingar í öllum helstu
fjölmiðlum saka þeir
mig um að reikna ekki
rétt kaupmátt launa
reiknaðan í erlendum
myntum. Útreikningar
þeirra eru hins vegar
rangir. Ástæðan er peningaglýja
sem ég hef áður sakað meðlimi pen-
ingastefnunefndar um að þjást af.
Því miður virðist því peningaglýja
vera orðin atvinnusjúkdómur í
Seðlabankanum, sem er vægast sagt
óheppilegt í banka sem á að hafa
stöðugt verðlag að markmiði. Þegar
reikna á kaupmátt launa á Íslandi yf-
ir í alþjóðlega mynt þarf að taka tillit
til verðbólgu í báðum löndum sem
verið er að bera saman. Það er gert
með því að umreikna, útfrá opinberu
gengi Seðlabanka Íslands, krónur
yfir í t.d. danskar krónur en taka síð-
an tillit til verðbólgu í dönsku krón-
unni yfir tíma. Gengisbreytingar
ráðast af mismun verðbólgu landa,
þannig að ef verðbólgan er að jafnaði
2% hærri á Íslandi en í Danmörku
ætti gengi íslensku krónunnar að
jafnaði að lækka um 2%
gagnvart þeirri dönsku.
Þessi umreikningur
tekur tillit til þeirrar
verðbólgu sem er á Ís-
landi umfram þá verð-
bólgu sem er í Dan-
mörku. Þá á eftir að
taka tillit til verðbólgu í
Danmörku, því kaup-
máttur einnar danskrar
krónu í dag er t.d. um
20% lægri en um síð-
ustu aldamót. Ef ekki er
tekið tillit til verðbólgu í hinni er-
lendu mynt, kemur fram pen-
ingaglýja, þ.e. að halda að verðlag
hafi haldist stöðugt í tiltekinni mynt
þrátt fyrir verðbólgu.
Ég skora á hagfræðinga Seðla-
bankans að framkvæma þessa út-
reikninga og skýra mál sitt betur ell-
egar að draga orð sín til baka.
Peningaglýja
Seðlabankans
Eftir Heiðar
Guðjónsson
Heiðar Guðjónsson
»Ég skora á hagfræð-
inga Seðlabankans
að framkvæma þessa út-
reikninga og skýra mál
sitt betur ellegar að
draga orð sín til baka.
Höfundur er hagfræðingur.
Grandagarði 8 | Sími: 862 9010 | kokkurinn@kokkurinn.is
veisluþjónusta hinna vandlátu
Kokkurinn hjálpar þér að halda
hina fullkomnu veislu
Árshátíðir
Brúðkaup
Erfidrykkjur
Fermingar
Fundir
Kynningar
Þema
kokkurinn.is
Ferskur fiskur öll
hádegi í Víkinni