SunnudagsMogginn - 15.07.2012, Page 47

15. júlí 2012 47
Stuttmynd um þróunar verslunarí miðborg Reykjavíkur hefurvakið mikla athygli á netinuundanfarið, en myndin ber heit-
ið „Hvað varð um allar búðirnar?“ Í
myndbandinu fer Björn Jón Bragason,
verslunarmaður og sagnfræðingur, um
miðborgina og kynnir fyrir áhorfendum
hvernig stórar verslanir eru horfnar úr
miðborginni og hverjar séu ástæður þess.
En myndbandið vann Björn Jón í sam-
starfi við Ingvar Hauk Guðmundsson
kvikmyndagerðarmann.
Í samtali við Sunnudagsblaðið segir
Björn Jón að kveikjan að
myndbandinu hafi verið
starf hans með hópi
kaupmanna við Lauga-
veginn sem hefðu viljað
vekja athygli á þeirri
eyðileggingu sem þeir
telja að ýmsar aðgerðir
borgaryfirvalda hefðu
haft á verslun í mið-
borginni, en kaupmenn
við Laugaveginn stofn-
uðu með sér samtök nú á vordögum.
„Austurstræti var hér á árum áður glæsi-
legasta verslunargata landsins og þar í
grennd voru fjölmargar af stærstu versl-
unum landsins, en Kvosin var þá mið-
punktur verslunar í Reykjavík. Lokun
Austurstrætis fyrir bílaumferð 1973 gerði
endanlega útaf við verslun á þessu svæði“
segir Björn Jón og bætir við: „Síðan þá
hefur hnignun miðborgarinnar haldið
áfram, stöðugur viðskiptaflótti er af
svæðinu, nánast öll stór fyrirtæki í versl-
un og þjónustu hafa horfið á braut síð-
ustu áratugi, en áður fyrr voru mörg af
stærstu fyrirtækjum landsins með höf-
uðstöðvar sínar í miðborginni.“
Öll verslun að hverfa af Hverfisgötu
Björn rekur í myndbandinu hvernig
hnignunin haldi stöðugt áfram, öll versl-
un sé horfin af Hverfisgötunni og Lauga-
vegurinn, aðalverslunargata borgarinnar
sé varla svipur hjá sjón – langflestar stór-
verslanir séu farnar af götunni. Þar er
engin húsgagnaverslun lengur, engin
hljómtækjaverslun, engin íþrótta-
vöruverslun og aðeins fáeinar tísku-
vöruverslanir eftir. Björn nefnir að fjöl-
margar verslanir séu komnar inn í
Kringlu og inn við Skeifu og Síðumúla
þar sem aðgengið sé betra og þá hafi fast-
eignaeigendum í miðborginni verið gert
erfitt fyrir að byggja myndarlegt versl-
unarhúsnæði, en á seinni árum hafi
húsafriðunarárátta gengið út í öfgar.
„Nú um stundir gætir líka mikils hat-
urs á fjölskyldubílnum í borgarkerfinu og
borgaryfirvöld gera flest til að amast við
bílum í miðborginni, loka götum, fækka
bílastæðum o.s.frv. Staðreyndin er samt
sú að mikill meirihluti borgarbúa kýs að
ferðast um í sínum bíl og ef hann kemst
ekki leiðar sinnar þá leitar hann annað
eftir verslun og þjónustu. Skert aðgengi
dregur óhjákvæmilega úr viðskiptum, en
kaupmenn við Laugaveg eiga í sam-
keppni við önnur verslunarsvæði á höf-
uðborgarsvæðinu, þar sem borgaryfir-
völd rukka ekki fyrir að lagt sé í stæði og
hægt er að aka upp að dyrum.“ Björn
nefnir í myndbandinu að lokun Lauga-
vegar fyrir bílaumferð geti hæglega orðið
banabiti verslunar við götuna.
Er ekki of djúpt í árinni tekið?
„Nei, við höfum horft upp á það í ná-
grannalöndum okkar, til að mynda í
Bretlandi að heilu miðborgirnar hafa dáið
drottni sínum og þá erum við að tala um
borgir mun fjölmennari en Reykjavík,
þar sem ekkert blasir við nema auðir
búðargluggar eða verslunarpláss þar sem
búið er að birgja fyrir glugga. Og þar í
landi leita menn leiða til að færa líf í mið-
borgirnar, en lykilþáttur í því er að bæta
aðgengi, til dæmis með því að fella niður
gjaldskyldu í útjöðrum miðborga, lækka
bílastæðagjöld eða afnema þau hreinlega
og hafa bílastæðaklukkur í staðinn.“
Björn nefnir líka að með lokun götunnar
sé vegið gróflega að ferðafrelsi aldraðra
og öryrkja, en margir viðskiptavinir
verslana við Laugaveg eru eldra fólk sem
hefur engin tök á að ganga hundruð
metra. Þá rúnturinn – hið gamla og sér-
staða menningarfyrirbæri Reykvíkinga –
eyðilagður með lokun Laugavegarins og
Austurstrætis. – „Öllu virðist mega fórna
til að svala duttlungum örfárra embætt-
ismanna og borgarfulltrúa“, segir Björn
Jón og bætir við:
„Reykjavík er frábær borg til að búa í.
Hér er gott samgöngukerfi, falleg og góð
íbúðarhús, gríðarlega góð útivistarsvæði,
sundlaugar, íþrottamannvirki og svo
framvegis og framvegis, en við eigum
einn laskaðan miðbæ, ef hann deyr end-
anlega verður borgin miklu fátækari. En
það eru sannarlega til leiðir til að hefja
verslun í miðborginni til vegs og virð-
ingar á nýjan leik, en til þess að svo megi
verða þurfa borgaryfirvöld að hlusta á
raddir þeirra kaupmanna sem hvað
mesta reynslu hafa í miðborginni og
hætta að tálma aðgengi borgararanna að
verslunum og hætta að amast við upp-
byggingu verslunar- og skrifstofu-
húsnæðis sem hæfir 21. öldinni.“
vilhjalmur@mbl.is
Tími verslunar úti
í miðborginni
Stærstu fyrirtæki landsins hafa flest flúið miðborgina og verslunin fylgir.
Fjöldi verslanna hefur flúið Laugaveginn í gegnum árin. Nú hefur stór hluti verslunareigenda við Laugaveginn stofnað með sér samtök í þeim tilgangi að snúa þróuninni við og efla verslun.
Morgunblaðið/Kristinn
Björn Jón
Bragason
Mannlíf á Laugaveginum snemma á 20.öld.
’
Nú um stundir gætir
líka mikils haturs á
fjölskyldubílnum í
borgarkerfinu og borgaryf-
irvöld gera flest til að amast
við bílum í miðborginni