Kjarninn - 18.09.2014, Qupperneq 5

02/03 lEiðari
verðsveiflur og áhætta
Ástæðan fyrir áhuga sjömenninganna á áburðarverksmiðjunni
er því aðallega bundin við það mat þeirra að um einstakt við-
skiptatækifæri sé að ræða. Ekki er þó annað hægt en að nefna að
þessi texti greinargerðarinnar í þingsályktunartillögunni sýnir
glögglega um hversu mikla áhættu er að ræða. Verðsveiflur
eru miklar og eftirspurnin hefur verið drifin áfram af ótrúlegu
hagvaxtarskeiði Indlands og Kína á undanförnum árum. Verðið
á áburði nú er það lægsta í átta ár og ómögulegt að segja til um
það með vissu hvernig verðið mun þróast. Til lengdar litið mun
fjölgun mannkyns vafalítið kalla á meiri áburðarnotkun, en
hugsanlega gæti einhverjum öðrum en sjömenn-
ingunum dottið í hug að byrja að framleiða hann
og þannig tekið til sín tekjur sem annars gætu
komið hingað.
Í þessum skrifum er ekki gengið út frá því að
íslenska ríkið eigi að fjármagna verksmiðjuna og
eiga hana en samkvæmt tillögunni er kostnaður
við hana um 120 milljarðar króna og um 150 til
200 störf verða við hana til framtíðar. Því verður
ekki trúað upp á sjömenningana að þeir vilji setja
skuldum vafinn ríkissjóð, sem borgar 85 milljarða á ári í vexti, í
þá stöðu að fjármagna 120 milljarða fífldjarfa áhættufjárfestingu,
eins og mál standa. Ég ætla í það minnsta að leyfa þeim að njóta
vafans, og geri ráð fyrir að þeir séu að hvetja ríkisstjórnina til
þess að leggja út í vinnu og kostnað við undirbúning fyrir mögu-
lega áburðarverksmiðju annarra. Reyndar hefur verið, af orðum
Þorsteins Sæmundssonar í viðtölum við fjölmiðla, að skilja að
honum sé alvara með því að ríkissjóður eigi að greiða 120 millj-
arða fyrir verksmiðjuna og eiga hana, en það er ekki útilokað að
það sé misskilningur. Áhuginn sem slíkur á verksmiðjunni er
nægt tilefni til þess að velta þessum málum fyrir sér.
Ef sjömenningarnir eru að koma fram með þessa tillögu
fyrir hönd einhverra einkafjárfesta, og þannig að láta ríkið
taka á sig kostnað við hagkvæmniathugun á þessu verkefni,
þá er lágmarkskrafa að koma fram með upplýsingar um slíkt
áður en lengra er haldið. Allt annað er óboðlegt.
„Í þessum
skrifum er ekki
gengið út frá því
að íslenska ríkið
eigi að fjármagna
verksmiðjuna
og eiga hana.“