Kjarninn - 18.09.2014, Side 41

02/04 Álit
En hvað með tekjulág heimili?
En hagkvæmni er ekki eina markmiðið þegar kemur að
hönnun skattkerfisins. Það skiptir einnig máli (að flestra
mati) að hugað sé að því hver borgar skattana. Mörgum er
sérstaklega umhugað um að skattkerfið sé notað til þess
að bæta hag lágtekjufólks. Þar sem matur vegur þyngra í
heildarútgjöldum lágtekjufólks en þeirra sem
hafa hærri tekjur telja sumir að skattar á mat
eigi að vera lágir. Vandinn er að lágur matar-
skattur er óhagkvæm leið til þess að bæta hag
þeirra sem verst eru settir. Hækkun persónu-
afsláttarins eða lækkun lægri þrepa tekju-
skattskerfisins eru hagkvæmari leiðir til þess að
ná sama markmiði.
Þegar virðisaukaskattur á mat er lækkaður
lækka vissulega skattar þeirra lægst launuðu.
Skattar þeirra sem eru með hærri tekjur lækka
hins vegar ennþá meira þar sem þeir eyða meira
fé í mat en láglaunafólk. Af þessum sökum er
lækkun virðisaukaskatts á mat dýr og óskilvirk
leið til þess að bæta hag lágtekjufólks. Mun ódýrari og skil-
virkari leið væri hækkun persónuafsláttarins.
Síðustu daga hafa margir sem bera hag lágtekjufólks
fyrir brjósti mótmælt tillögum Bjarna Benediktssonar um
hækkun matarskattsins. Þetta fólk er ef til vill með hjartað á
réttum stað en mótmæli þess eru illa ígrunduð. Í stað þess að
mótmæla grunnbreytingunni ættu þessir aðilar að þrýsta á
Bjarna að nota stærri hluta þess fjár sem aflað er með hærri
matarskatti til þess að hækka persónuafsláttinn. Með því
móti væri unnt að bæta hag lágtekjufólks mun meira fyrir
sama pening.
rétti mælikvarðinn?
Í umræðunni um þessar breytingar hafa ýmsir bent á að
sáralítill munur er á vægi matvæla í neyslu heimila með
lágar tekjur og heimila með háar tekjur. Árin 2010-2012 var
vægi matvæla í neyslu þess fjórðungs heimila sem var með
„...ættu þessir
aðilar að þrýsta
á Bjarna að nota
stærri hluta
þess fjár sem
aflað er með
hærri matar-
skatti til þess að
hækka persónu-
afsláttinn.“