Morgunblaðið - 22.02.2013, Qupperneq 46

46 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 22. FEBRÚAR 2013
Silja Björk Huldudóttir
silja@mbl.is
„Sumar manneskjur virðast vera
nauðsynlegar fyrir samfélagið okk-
ar, en á sama tíma viljum við helst
tortíma þeim af því að þær vilja ekki
virða og fara eftir þeim reglum sem
við höfum samþykkt að lifa eftir.
Johnny Byron er gott dæmi um slík-
an einstakling sem samfélagið vill
útrýma,“ segir Guðjón Pedersen
sem leikstýrir Fyrirheitna landinu –
Jerúsalem eftir Jez Butterworth
sem frumsýnt verður á stóra sviði
Þjóðleikhússins annað kvöld, laug-
ardag, kl. 19.30.
„Verkið gerist úti í skógi í útjaðri
bæjarins. Þar hefur Johnny komið
fyrir gamalli rútu sem hann hefur
komist yfir og býr í. Hann lifir utan
laga og réttar, svolítið eins og menn
hafa gert í Kristjaníu og á fleiri stöð-
um þar sem menn koma sér fyrir og
fara eftir öðrum lögmálum en gilda í
samfélaginu annars. Það á að mal-
bika þetta svæði og gera það íbúð-
arhæft eða fjölskylduvænt. Verkið
fjallar þannig um síðustu stundirnar
í þessu skógarrjóðri,“ segir Guðjón
og tekur fram að sér finnist verkið
tala sterkt til samtímans.
Hilmir Snær fetar nýjar slóðir
„Höfundur verksins dregur upp
litríkar persónur sem hafa sitt hvað
til málanna að leggja. Auk þess held
ég að við séum öll svolítið skotin í
fólki sem er eins og Johnny, vegna
þess að hann er svolítið á mörk-
unum. Við erum hrædd við hann en
dáumst samtímis að honum,“ segir
Guðjón, en Hilmar Snær Guðnason
fer með hlutverk Johnnys. Að-
spurður segir Guðjón ekkert laun-
ungarmál að það mæði talsvert á
Hilmi Snæ í sýningunni, því persóna
hans er inni á sviðinu næstum alla
sýninguna og með leiktexta á öllum
síðum leikritsins nema fjórum. Að
sögn Guðjóns sá hann Hilmi Snæ
strax fyrir sér í hlutverki Johnnys.
„Hann er náttúrlega afbragðs leik-
ari og mér sýnist hann með þessu
hlutverki vera að feta nýjar slóðir og
sýna á sér nýjan flöt sem leikari,“
segir Guðjón og tekur fram að hann
geri ráð fyrir að áhorfendur muni
sveiflast mjög í afstöðu sinni til Jo-
hnnys, ýmist elska hann eða hata.
Hugsar lítið um verðlaun
Síðast þegar við ræddum saman
varst þú að fara að frumsýna Afmæl-
isveisluna eftir Harold Pinter í Þjóð-
leikhúsinu. Sú sýning hlaut af-
bragðsgóðar viðtökur áhorfenda og
fína gagnrýni, auk þess sem upp-
færslan landaði þrennum Grímu-
verðlaunum. Þú varst valinn besti
leikstjóri ársins og tveir leikarar
sýningarinnar voru verðlaunaðir.
Setur fyrri velgengni einhverja
pressu á þig þegar kemur að næsta
verkefni?
„Nei, alls ekki. Ég hugsa óskap-
lega lítið um gagnrýni og verðlaun.
Það er ekki það sem drífur mig
áfram sem listamann. Ég hef gaman
af því að lesa gagnrýni hvort sem
hún er slæm eða góð, en ég tek þetta
hvorki hátíðlega né alvarlega eins og
margir. Þetta er skoðun eins manns
og mjög oft hafa gagnrýnendur rétt
fyrir sér um margt sem maður sjálf-
ur hefur verið að gera.“
Nú var leikritið Fyrirheitna land-
ið – Jerúsalem frumsýnt hjá Royal
Court-leikhúsinu í London árið 2009
meðan Afmælisveislan var frumsýnd
í Lyric Hammersmith-leikhúsinu í
London árið 1958. Finnst þér spenn-
andi að vinna með verk sem eru nær
okkur í tíma?
„Já, tvímælalaust. Raunar er leik-
húsið oft mjög íhaldssamt eða gam-
aldags í sjálfu sér. Þannig er Pinter
stundum nútímalegri en nútímaleg-
ustu verkin. En það er gaman að
kljást við samtímaverk vegna þess
að heimurinn er svo ráðvilltur í dag
og veit í raun ekkert hvert hann
langar að stefna, hvað þá hvert hann
ætlar að stefna. Maður finnur það
oft í samtímaverkum hvað heim-
urinn er týndur.“
Í hvað vísar titill verksins?
„Verkið heitir upprunalega Jerú-
salem og vísar í samnefnt ljóð eftir
William Blake um fyrirheitna landið.
Við erum alltaf að reyna að fanga
Jerúsalem. Á þúsund ára fresti út-
rýmum við trúarbrögðum og búum
til nýja siðmenningu til þess að nálg-
ast Jerúsalem, fyrirheitna landið,
þar sem allt á að vera svo gott. Og
hvar erum við stödd í dag í heim-
inum í dag?“ segir Guðjón að lokum
og bætir við hann telji raunar að
hugmyndir manna um fyrirheitna
landið séu áþekktar. „Ég held að
draumaheimurinn sé ekkert svo
ólíkur milli manna. Ég held að í
grunninn sé mjög margt sem við
gætum verið sammála um.“
Ljósmynd/Eddi Jónsson
Átök Mikið mæðir á Hilmi Snæ Guðnasyni í aðalhlutverkinu. Hér er hann í átökum við Snorra Engilbertsson.
„Heimurinn er svo
ráðvilltur í dag“
 Þjóðleikhúsið frumsýnir Fyrirheitna landið – Jerúsalem
Nú er ég að sýna málverkið mitt
sem ég hef verið að dunda mér við
síðustu árin, að þroska og gera
betra,“ segir Kristján Eldjárn um
sýningu sem hann opnar í Galleríi
Fold í dag, föstudag, klukkan 17.
Kristján stundaði verkfræðinám í
Bandaríkjunum og samhliða því
ljósmyndanám. Allt frá því hann var
í Menntaskólanum á Akureyri hefur
hann unnið að myndlist, meðal ann-
ars undir leiðsögn Guðmundar Ár-
manns, listmálara og myndlist-
arkennara, auk fleiri þekktra
íslenskra myndlistarmanna. Síðustu
árin hefur málverkið verið honum æ
hugleiknara og segir hann fjórtán
ný verk vera á þessari sýningu.
„Þetta eru abstraktverk með smá
útúrdúrum. Svolítið fíguratíf á köfl-
um en aðallega abstrakt,“ segir
hann.
„Ég er að hellast meira og meira
út í þetta með aldrinum. Ég er
lærður verkfræðingur og hef unnið
við það lengst af, en svo hefur mál-
verkið tekið meira og meira yfir
með tímanum. Í dag á það hug minn
allan og drífur mig áfram.“
Hvað er það í þessari glímu við
abstraktið sem heillar?
„Ég hef heillast af málverki síðan
ég fyrst man eftir mér. Ég hef hrif-
ist af þessum gömlu meisturum og
alltaf átt fallegar myndir. Mér
finnst að í góðu abstraktverki eigi
menn alltaf að vera að sjá eitthvað
nýtt, þó að það hafi verið fyrir aug-
unum á þeim í mörg ár. Það á alltaf
að koma með eitthvað nýtt til
manns. Mér hefur þótt það vera
galdurinn í góðu verki að reyna að
ná góðri uppbyggingu, byggja
myndina upp eins og reglur segja til
um, og reyna síðan að fá dýpt og
þrívídd. Svo er spilað með formin
og allir miðlar notaðir sem eru í
boði.“
Kristján býr fyrir norðan og seg-
ir þetta sína fyrstu sýningu í Fold.
Hann hefur sýnt á helstu sýning-
arstöðum á Akureyri og víðar, með-
al annars í Kaupmannahöfn og í
Moskvu.
„Ég var heppinn í fyrra þegar
mér var boðið að sýna í Mars-
galleríinu í Moskvu, sem er mjög
fínt. Það var mikil upplifun. Þar var
ég með rúmlega tuttugu verk og
sýndi með listakonu sem tekur ljós-
myndir. Verk okkar voru tvinnuð
saman á sýningunni og það kom
mjög skemmtilega út.“
Sýning Kristjáns í Gallerí Fold
stendur til 3. mars og er opin virka
daga frá klukkan 10 til 18, laug-
ardaga 11 til 16 og sunnudaga 14 til
16. efi@mbl.is
Ljósmynd/Aníta Eldjárn
Listamaðurinn „Ég hef heillast af málverki síðan ég fyrst man eftir mér,“
segir Kristján Eldjárn myndlistarmaður sem er hér á sýningu sinni.
Alltaf að vera að
sjá eitthvað nýtt
 Kristján Eldjárn sýnir í Galleríi Fold
Tríó Sunnu Gunnlaugs leikur á há-
degistónleikum í Háteigskirkju í dag
milli kl. 12:00 og 12:30. Tríóið skipa
þau Sunna Gunnlaugsdóttir píanó-
leikari, Scott McLemore trommu-
leikari og Þorgrímur Jónsson
kontrabassaleikari. Á efnisskrá tón-
leikanna er efni af plötu tríósins sem
nefnist Long Pair Bond auk nýrra
tónsmíða.
„Tríóið var á miklu flandri á síð-
asta ári í kjölfar frábærrar umfjöll-
unar gagnrýnenda um víða veröld
um diskinn þeirra Long Pair Bond.
Tríóið lék meðal annars á stórhátíð-
um í Þýskalandi, Bandaríkjunum og
Noregi. Í mars mun tríóið koma
fram sem einn af fulltrúum Íslands á
norrænni menningarhátíð í Ken-
nedy Center í Bandaríkjunum,“ seg-
ir m.a. í tilkynningu frá tónleika-
höldurum.
Samstillt Scott McLemore, Sunna Gunnlaugsdóttir og Þorgrímur Jónsson.
Tríó Sunnu Gunnlaugs
leikur í Háteigskirkju
Von er á nýrri
James Bond-
skáldsögu í sept-
ember. „Við get-
um upplýst að
skáldsagan mun
marka end-
urhvarf til hins
klassíska Bond-
tíma, þar sem
söguhetjan 007
verður 45 ára ár-
ið 1969,“ segir m.a. í tilkynningu
frá dánarbúi Ians Flemming.
Flemming skrifaði alls fjórtán
Bond-bækur á árunum 1953-1964,
er hann féll frá. Meðal þeirra sem
skrifað hafa bækur í Bond-seríuna
eru Sebastian Faulks og Jeffery
Deaver, en nýja bókin er eftir
breska rithöfundinn William Boyd.
Ný bók um Bond
Bond Njósnari
hennar hátignar.
Forvitnilegt málverk af mynd-
höggvaranum dansk-íslenska, Ber-
tel Thorvaldsen (1770-1844), verð-
ur boðið upp hjá Bruun-Rasmussen-
uppboðshúsinu í Kaupmannahöfn í
næstu viku. Thorvaldsen var virt-
asti og vinsælasti listamaður sinnar
samtíðar í Kaupmannahöfn og mál-
verkin, þar sem hann sat fyrir eru
vel kunn, utan þetta eftir norska
málarann I.C. Dahl og prins frá
Jövu, Raden Saleh. Þeir máluðu
saman mynd af Thorvaldsen árið
1841, þar sem þeir voru allir stadd-
ir í Maxen-kastalanum í Þýska-
landi. Myndin hefur ekki sést op-
inberlega í meira en eina öld.
Fágætt málverk af Bertel
Thorvaldsen á uppboð
Myndhöggvarinn Málverkið af Bertel
Thorvaldsen verður selt á uppboði.