Morgunblaðið - Sunnudagur - 17.02.2013, Side 37

markaðnum bílar sem bakka í
stæði án aðstoðar og víst er að
sumir eru fegnir að vera lausir
við að gera það sjálfir. Mörgum
kann þó að þykja það fremur
óhugnanleg tilhugsun að sitja í bíl
sem ferðast um þjóðvegina án
þess að mannshöndin komi þar að,
enda hættan talsvert meiri þar en
þegar bakkað er í stæði. Kostirnir
við þessa tækni eru þó umtals-
verðir ef vel tekst til (sjá töflu).
Ef við tökum verkfræðinga Google
á orðinu, og gefum okkur að
tæknilega verði ökumannslausir
bílar orðnir valhæfur kostur eftir
fimm ár, hvað er það þá sem
stendur í vegi fyrir því að við tök-
um þessa tækni upp þegar hún
verður fullþróuð?
Lagaleg álitamál
Enn sem komið er eru það fyrst
og fremst lögfræðileg og heim-
spekileg álitamál sem þarfnast úr-
lausnar áður en við getum látið
Google um aksturinn. Öll umferð-
arlöggjöf í dag miðar við að öku-
tæki sé stjórnað af ökumanni og í
augum laganna er það ökumað-
urinn sem er ábyrgur fyrir því
sem gerist meðan á akstri stend-
ur. Þetta þyrfti að breytast og þá
vaknar spurningin: Hver er
ábyrgur í ökumannslausum bíl?
Ef upplýsingar tölvunnar um há-
markshraða eru ekki réttar, hver
á þá að greiða hraðasektina? Far-
þeginn? Google (eða annar fram-
leiðandi sjálfökutækninnar)? Fyr-
irtækið sem átti að sjá um að
upplýsingarnar væru réttar? Hver
er ábyrgur ef slys verður? Og
hvaða tryggingafélag á að greiða
bætur vegna slysa sem hljótast af
ökumannslausum bílum? Þetta eru
dæmi um lögfræðileg vandamál
sem ekki eru enn til nein svör við
og hugsanlegt að ekki fáist svar
við þeim nema í gegnum dóm-
stóla.
Getur tölva tekið siðferðileg-
ar ákvarðanir?
Þá er ennfremur ósvarað heim-
spekilegum spurningum sem óvíst
er að tölvur ráði við. Ef dýr
hleypur í veg fyrir ökumanns-
lausan bíl, hvort ber tölvunni að
aka niður dýrið eða keyra bílinn
út af veginum? Breytist svarið
eftir því hvort það er lítið dýr eða
stórt sem stefnir farþegum í
hættu? Hvað ef það er skógur við
veginn? Eins má þá spyrja hvað
er rétt ákvörðun ef hjólreiðamað-
ur hjólar skyndilega í veg fyrir
bílinn við aðstæður þar sem ekki
er hægt að stoppa í tæka tíð. Er
réttlætanlegt að keyra á hann?
Hvað ef það eru gangandi vegfar-
endur sitthvorumegin við bílinn?
Breytist svarið ef það er barn á
hjólinu frekar en gamall maður?
Skiptir farþegafjöldi í bílnum máli
við svona hugleiðingar? Hversu
hættulegir sem mannlegir öku-
menn eru í umferðinni (og þeir
eru áreiðanlega hættulegri en
ökutölvur), þá eru þeir ábyrgir
gjörða sinna. Og þótt tækninni
fleygi enn frekar fram á komandi
árum á hún enn langt í land með
að öðlast siðferðisvitund.
17.2. 2013 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 37
* Færri umferð-arslys – flest umferð-
aróhöpp eru til-
komin vegna
mannlegra mistaka
* Betri viðbragðs-tími – tölva er mun
fljótari að bregðast
við óvæntum að-
stæðum en manns-
hugurinn
* Bætt umferðarflæði– tölva gleymir sér ekki á
rauðu ljósi og getur ekið
nær næsta bíl
* Blindir og fatlaðirgeta ferðast án aðstoðar
– jafnvel ungbörn og
drukkið fólk líka
* Bílastæðavandamál úrsögunni – bíllinn getur skilið
þig eftir á áfangastað og lagt
sér sjálfur og sótt þig aftur
þegar þú ert tilbúinn að fara
aftur
* Minna pláss undir bíla-stæði – tölvustýrðir bílar
gætu lagt mun þéttar
* Minni umferð-arlöggæsla. Tölvustýrðir
bílar fara ekki yfir á rauðu
ljósi og virða reglur um há-
markshraða
* Hærri hámarkshraði –aukið öryggi af tölvustjórnun
myndi væntanlega gefa kost
á hærri hámarkshraða
Hverjir eru kostir sjálfkeyrandi bíla?
Smáralind | Sími 512 1330
Laugavegi 182 | Sími 512 1300
Tryggðu þér
eintak
iMac