Morgunblaðið - Sunnudagur - 10.03.2013, Blaðsíða 12

12 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 10.3. 2013
L
eynd hvílir yfir bolla-
leggingum kardinála
katólsku kirkjunnar,
sem hófu undirbúning
páfakjörs í Páfagarði í
vikunni eftir afsögn Benedikts XVI.
Bandarískir kardinálar afboðuðu
blaðamannafundi með stuttum fyr-
irvara á miðvikudag út af áhyggjum
vegna „leka í ítölskum dagblöðum
um ferli, sem á að vera bundið trún-
aði“, að því er kom fram í frétta-
tilkynningu.
Fyrr um daginn höfðu birst
fregnir í ítölskum fjölmiðlum um að
„neistar“ hefðu flogið milli annars
vegar bandarískra og þýskra kard-
inála, sem vildu rækilegar umræður
áður en kjörfundur þeirra, conclave,
hæfist, og hins vegar ítalskra, sem
vildu kjósa nýjan páfa eins fljótt og
auðið er. Páfagarður neitaði að hafa
haft afskipti af kardinálunum, sem
kjósa páfa, en þeir eru hins vegar
bundnir trúnaði um allt sem snertir
páfakjör og varðar bannfæringu að
rjúfa hann. Hvað sem því líður hafa
kjörmennirnir tjáð sig opinskátt um
vanda kirkjunnar og framtíð hennar
undanfarna daga.
Þurfum nýja nálgun
„Við þurfum nýja nálgun við stjórn
kirkjunnar,“ sagði þýski kardinálinn
Walter Kasper í viðtali við ítalska
blaðið La Repubblica og talaði um
umbætur og gagnsæi. „Stjórnvaldið
þarf að dreifast meira lárétt. Það
þarf að umbylta páfaráðinu.“
Í páfaráðinu, curia, sitja æðstu
embættismenn rómversk-katólsku
kirkjunnar og þeir eru ráðgjafar
páfa við stjórn hennar. Ráðið hefur
verið vettvangur deilna, þræta og
baktjaldamakks, sem kom í ljós í
fyrra þegar bryti páfa, Paolo Gabr-
iele, lak leynilegum skjölum páfa-
stóls. Fékk málið viðurnefnið „Vatil-
eaks“. Vonast margir til að nýr páfi
taki á spillingunni og flokkadrátt-
unum í innsta hring í Páfagarði.
Umtöluð leyniskýrsla
Gerð hefur verið innanhússkýrsla
um lekana og hafa komið fram kröf-
ur um að birtar verði upplýsingar
úr henni. Ástæðan fyrir því að sum-
ir kardinálarnir, sem taka eiga þátt
í kjörinu, vilja flýta sér hægt mun
vera sú að þeir vilji ekki ganga til
atkvæða fyrr en þeir fá að vita allar
staðreyndir málsins.
„Þennan kjörfund þarf að undir-
búa með yfirvegun,“ sagði Kasper.
„Það liggur ekkert á.“
Sean O’Malley, kardináli frá
Bandaríkjunum, kvaðst ekki vilja
ganga svo langt að segja að leka-
málið réði úrslitum, en hann vildi fá
að vita lykilatriði málsins.
Þögn bandarísku kardinálanna
dugði skammt. Á fimmtudags-
morgun birtist viðtal við nafnlausan
heimildamann í Páfagarði í La Re-
pubblica, sem sagði að uppljóstrarar
þar vildu afhjúpa spillingu.
Gabriele var dæmdur í fyrra fyrir
að leka trúnaðarskjölunum, að sögn
til að hjálpa páfa að taka til í Páfa-
garði. Hann kvaðst hafa verið einn
að verki, en grunur hefur leikið á að
fleiri hafi átt hlut í máli.
Viðmælandi blaðsins sagði að lek-
arnir væru „aðgerð í þágu gagnsæ-
is“ og frekari afhjúpanir væri að
finna í innanhússkýrslunni, sem þrír
kardinálar, sem sestir eru í helgan
stein, gerðu um starfsemi páfaráðs.
Hermt er að þegar hún var lögð
fram um miðjan desember hafi
Benedikt XVI. tekið endanlega
ákvörðun um afsögn sína. Í síðustu
viku komu nafnlausir heimildamenn
fram í La Repubblica og vikulega
ítalska sjónvarpsþættinum Pano-
rama og sögðu að kardinálarnir
þrír, sem hlotið hafa viðurnefnið
„007“, hefðu fundið dæmi um spill-
ingu í stjórnkerfi Páfagarðs og til-
raunir til að beita samkynhneigða
presta þrýstingi.
Páfagarður vísaði þessum fullyrð-
ingum á bug og sagði að fréttaflutn-
ingurinn væri tilraun til að hafa
áhrif á niðurstöðu páfakjörs í gegn-
um fjölmiðla. Var þeim líkt við til-
felli úr sögunni þegar kóngar og
drottningar reyndu að sveigja vilja
kardinálanna.
Fjármál Páfagarðs voru einnig til
umræðu hjá kardinálunum í vikunni.
Á fimmtudag ræddu þeir við þrjá
helstu yfirmenn fjármála þess fyrir
luktum dyrum. Ekki kom fram
hvort banki Páfagarðs var ræddur.
Hann er nú til rannsóknar fyrir að
fara ekki að ítölskum lögum gegn
peningaþvætti. Katólska vikublaðið
Famiglia Cristiana sagði að kirkjan
væri farin að „missa trúverðugleika“
vegna fjármála sinna og hvatti til
þess að „siðlegir bankar“ kæmu í
stað banka Páfagarðs.
Samtök fólks, sem prestar hafa
misnotað, SNAP, gáfu á miðvikudag
út svartan lista yfir kardinála, sem
þau telja að eigi ekki að fá að taka
þátt í kjörinu vegna þess að þeir
hafi brugðist þegar taka þurfti á
Væringar og
valdabarátta
í Páfagarði
AFSÖGN BENEDIKTS XVI. PÁFA KOM HEIMSBYGGÐINNI
Í OPNA SKJÖLDU. NÚ UNDIRBÚA 115 KARDINÁLAR
KJÖR NÝS PÁFA Á ERFIÐUM TÍMA Í SÖGU KATÓLSKU
KIRKJUNNAR, SEM NÝTUR ÞVERRANDI HYLLI OG ER
HRJÁÐ AF SPILLINGU OG KYNFERÐISGLÆPUM.
Karl Blöndal kbl@mbl.is
Ákvörðun Benedikts XVI. um að setjast í helgan
stein vegna þess að hann hefði ekki lengur styrk,
hvorki í líkama né anda, til að gegna starfi páfa á
sér örfá fordæmi og þarf að leita aftur til miðalda
til að finna dæmi um páfa, sem ekki sat til dauða-
dags. „Það er enginn staður fyrir páfa í helgum
steini,“ sagði Jóhannes Páll páfi II. 1994. Hann mun
einnig hafa sagt að ekki sé hægt að stíga niður af
krossinum. Páll VI. páfi sagði að páfadómur væri
eins og foreldrahlutverkið, það væri ekki hægt að
afsala sér því. Hið hefðbundna viðhorf til embætt-
isins hefur verið að ekki sé hægt að skilja að emb-
ættið og þann, sem gegnir því. Það er því engin
furða að ákvörðun Benedikts XVI. sé umdeild.
Sumir eru á því að hann hafi sýnt hugrekki, aðrir
telja hana veikleikamerki og jafnvel bera hugleysi
vitni.
Sumir líta svo á að með ákvörðun sinni hafi
Benedikt frá Bæjaralandi afhelgað embætti páfa.
Ítalski heimspekingurinn og blaðamaðurinn Paolo
Flores d’Arcais skrifar í The New York Review
of Books að hann hafi í „hugum hinna trúuðu
smækkað páfastól í embætti trúarleiðtoga og ekk-
ert umfram það … Páfinn er – eða var – alvaldur
leiðtogi sem einnig hafði í augum þeirra sem á
hann trúa einstakt yfirbragð prests Krists á jörðu,
fulltrúi heilags anda í hinni heilögu þrenningu –
með öðrum orðum aðstoðarguð. En það er
merkingarlaust að vera fyrrverandi aðstoðarguð.“
Langt þykir síðan jafn mikil eining hefur ríkt inn-
an kirkjunnar um kenninguna og í tíð Benedikts
XVI. og hann hefur einnig náð til leikra þrátt fyrir
að vera íhaldssamur. Boðskapur hans um að hinir
trúlausu ættu að lifa eins og Guð væri til vegna
þess að án Guðs og siðferðislegra grunngilda trú-
arinnar blasi hrun við vestrænu samfélagi hefur
náð hljómgrunni. Meira að segja heimspekingurinn
Jürgen Habermas hefur hrósað honum sem kenni-
manni, en kannski lét honum illa að stjórna.
ER BENEDIKT XVI. HETJA EÐA HUGLEYSINGI?
Benedikt XVI. blessar fólk fyrir utan sinn nýja bústað,
Gandolfo-kastala, nokkrum stundum fyrir afsögn sína.
AFP