Morgunblaðið - Sunnudagur - 14.04.2013, Síða 56

Morgunblaðið - Sunnudagur - 14.04.2013, Síða 56
BÓK VIKUNNAR Meistarinn eftir Hjorth og Rosenfeldt er spennandi bók um réttarsálfræðinginn Sebastian Bergman sem rannsakar hrottaleg morð á konum. Bækur KOLBRÚN BERGÞÓRSDÓTTIR kolbrun@mbl.is Stundum leynast í bókasafninu bæk-ur um hin sértækustu efni. Égfann eina slíka á dögunum, Líf í listum eftir Konstantín Stanislavskí í tveimur bindum. Þýðinguna gerði Ás- geir Bl. Magnússon og verkið kom út árið 1956. Bókin er skiljanlega orðin nokkuð snjáð enda áratugir síðan hún kom út. Á þessi bók ennþá erindi við mig? sagði ég við sjálfa mig og hóf lest- urinn. Og ekki leið á löngu þar til ég fór að muna. Ég hafði lesið þessa bók í gamla daga og þá hafði hún hrifið mig á alveg sérstakan hátt. Ég var bara búin með nokkra kafla þegar ég vissi að hún myndi hrífa mig á ný. Konstantín Stanislavskí, rússneskur leikari og leikstjóri sem lést árið 1938, rekur í bókunum tveimur minningar sínar tengdar leikhúsi og leiksýningum og ræðir ítarlega uppsetningar á einstaka leikritum og leikaðferðir. Samkvæmt þessu ætti verk hans nær eingöngu að heilla leikhúsunn- endur. En það sem Stanislavskí gerir – og verður til þess að verk hans hlýtur að heilla svo miklu stærri hóp – er að draga upp lifandi myndir af sam- ferðamönnum. Þarna birtist Leo Tol- stoj í öllu sínu veldi, nánast heilagur maður, lýst er persónutöfrum Maxims Gorkí og hið afar feimna tónskáld Tsjaikovskí rekur svo einstaka sinnum inn nefið en lætur sig svo fljótlega hverfa því hann er alls ekki mannblend- inn. Leikskáldið Anton Tsjekof fær meiri umfjöllun en flestar aðrar persón- ur og er það ómetanlegt fyrir hina fjöl- mörgu aðdáendur snillingsins. Þeir fá að kynnast honum sjálfum og við- horfum hans til eigin verka. Þar kemur ýmislegt á óvart. Stanislavskí var þeim gáfum gæddur að átta sig á því að í lífi hans voru stór- brotnar persónur sem auðguðu hann og aðra í kringum sig með verkum sínum. Þessar persónur, nú löngu látnar, lifna á síðunum í dásamlega læsilegum endurminningum. Mikið er gott að eiga þessar góðu æviminningar Stan- islavskís í bókaskápnum. En það er líka dálítið skrýtið til þess að hugsa að bók eins og þessi, sem mikil perla, yrði aldr- ei þýdd á íslensku í dag. Hún yrði ein- faldlega ekki talin söluvæn. Orðanna hljóðan STÓR- BROTNAR PERSÓNUR Líf í listum eftir Stanislavskí er bók sem má alls ekki gleymast. Anton Tsjekof Gilitrutt og hrafninn er einstaklegafalleg bók sem byggist á brúðusýn-ingu eftir Bernd Ogrodnik sem val- in var besta barnasýningin á Grímuverð- launahátíðinni 2011. Kristín María Ingimarsdóttir sá um myndvinnslu og bók- arhönnun og Silja Aðalsteinsdóttir bjó ís- lenska textann til prentunar en bókin kemur einnig út á ensku. Brúðuleiksýningar um Gilitrutt og hrafninn eru svo nýlega hafnar í Þjóðleikhúsinu. Flestir þekkja söguna um Gilitrutt. Jón og Freyja eru hjón en Freyja er löt og verður himinsæl þegar gömul kona býðst til að vinna fyrir hana ull í vaðmál. Í staðinn þarf Freyja að nefna nafn kerlingar, en það er hægara sagt en gert. Þetta er önnur bókin sem Bernd Ogrodnik og Kristín María vinna saman, sú fyrri er Pétur og úlfurinn sem hefur notið mikilla vinsælda. „Það má segja að hugmyndin að þessari bók byggist á fyrri bókinni, Pétri og úlfinum,“ segir Kristín María. „Ég sá þá brúðusýningu Bernds og þá vaknaði hjá mér sú hugmynd að upplagt væri að gera fallega bók út frá sýningunni. Sú bók varð að raun- veruleika og síðan varð þessi bók til í fram- haldi. Minn bakgrunnur er í hreyfimyndagerð. Galdurinn í hreyfimyndagerð og brúðleikhúsi er að láta hlutina lifna við. Með brúðusýning- unni lifnar allt við hjá Bernd og mitt hlutverk er að láta ljósmyndirnar lifna á síðum bók- arinnar en þær mega ekki verða eins og leik- sýningin. Ég þurfti að fara með myndavélina inn á leiksviðið, nánast eins og myndavélin væri ein af leikurunum og draga fram mis- munandi sjónarhorn. Um leið er ég að draga lesandandann inn í bókina og heim hennar.“ Leikmynd Bernd Ogrodnikað að brúðuleik- húsinu um Gilitrutt er aðallega gerð úr ull og er 4 metrar á breidd og 3 metrar á hæð. Brúðurnar eru svo tálgaðar úr íslensku birki. Bernd segir: „Einhver myndi kannski spyrja: Geta spýtukarlar snert fólk? Já, af því að fólk tengir sig við brothættar alvörubrúður frem- ur en fullkomna tölvugerða eftirlíkingu af manneskju. Fólki finnst brúðan vera alvöru og hefur trú á henni.“ Bernd er uppalinn í Þýskalandi en starfar hér á landi og hefur einnig sterk tengsl við Bandaríkin og Kanada. „Af hverju valdi hann að vinna á Íslandi. „Á Íslandi er menningarlíf mjög blómlegt og gæðin eru mikil,“ segir hann. „Mér líður ótrúlega vel á Íslandi og náttúran er mér stöðugur innblástur. Það eru forréttindi að vera hér.“ Kristín segir samvinnu þeirra Bernd hafa verið afar góða: „Mér finnst gaman að vinna með honum. Þegar kemur að brúðuleikhús- sýningunum ber hann mikla virðingu fyrir áhorfendum sínum, hvort sem þeir eru fimm ára eða fimmtugir. Hann leggur sig alltaf 100 prósent fram í öllu og á milli okkar er full- komið traust.“ Bernd bætir við: „Við höfum unnið þessa bók í góðri samvinnu og síðan taka foreldrar og afi og amma við og bæta við sinni eigin rödd þegar þau lesa söguna fyrir börnin og fara með þeim í ævintýraferð.“ Kristín María segir: „Brúðleikhús og hreyfimyndagerð er ekki síður fyrir fullorðna en börn. Þannig er bókin alls ekki eingöngu ætluð börnum. Hún er líka gefin út á ensku. Hugmyndin með ensku útgáfunni er að sagan höfði til útlendinga. Þetta er alþekkt íslensk þjóðsaga sem útlendingar hefðu örugglega gaman af að kynnast og bók sem margir vilja mjög líklega gefa.“ BRÚÐUSÝNING ER ORÐIN AÐ BÓK Ævintýraferð inn í bók um Gilitrutt Kristín María og Bernd „Brúðleikhús og hreyfimyndagerð er ekki síður fyrir fullorðna en börn. Þannig er bókin alls ekki eingöngu ætluð börnum.“ Morgunblaðið/Ómar BERND OGRODNIK OG KRISTÍN MARÍA INGIMARSDÓTTIR UNNU SAMAN AÐ BÓK UM GILITRUTT. Eðli málsins vegna eiga ferðabækur oft hug minn allan, bæði bækur sem segja frá ferðum annarra, sem og ferðahandbækur sem leyfa mér að láta mig dreyma um framtíðina. Af þeim fyrrnefndu er raunar ein mér alltaf ofarlega í huga, en það er Last Chance to See eftir Douglas Adams og Íslandsvininn Mark Carwardine (sem raunar skrifaði á sínum tíma ágæta ferðabók um Ísland, séð með augum dýra- fræðings). Þar fara þeir um heiminn og leita að dýrum í útrýmingarhættu, nokkuð sem á sínum tíma kitlaði bæði náttúrufræðinginn mig og ferða- langinn. Af þeim síðarnefndu hef ég undanfarin misseri verið ginnkeyptust fyrir bókum um gönguleiðir, hér heima og er- lendis, og mæli með bókunum sem gefnar eru út af Cicerone þegar kemur að langferðum á erlendri grundu. Ég hef að undanförnu verið að gæða mér á afurðum jóla- bókaflóðsins og er eins og aðrir afar hrifin af Ósjálfrátt eftir Auði Jónsdóttur (sem að sínu leyti er líka saga um ferðalag). Annars er ég alæta á bækur; val mitt fer oft á tíðum frekar eftir því í hvaða skapi ég er en fagurfræði bókmenntanna sjálfra. Þess vegna á ég erfitt með að gera upp á milli bóka og er yfirleitt með nokkrar bækur í lestri hverju sinni. Ef ég lít yfir náttborðið núna samanstendur skammturinn til dæmis af sænskum krimma eftir Håkan Nesser, ævisögu Bjargar C. Þorláksson, Íslend- ingablokk Péturs Gunnarssonar, krimma eftir Donnu Leon og Ástinni á tímum kólerunnar, sem ég bara varð að lesa að nýju. Í UPPÁHALDI ÓLÖF ÝRR ATLADÓTTIR FERÐAMÁLASTJÓRI Ólöf Ýrr Atladóttir ferðamálastjóri segist vera alæta á bækur, en ferða- bækur eru vitanlega í sérstöku uppáhaldi. Morgunblaðið/Frikki Auður Jónsdóttir 56 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 14.4. 2013

x

Morgunblaðið - Sunnudagur

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið - Sunnudagur
https://timarit.is/publication/1078

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.