Morgunblaðið - 27.06.2013, Blaðsíða 12

SVIÐSLJÓS
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Vinna við stækkun friðlands Þjórs-
árvera grundvallast á gildandi nátt-
úruverndaráætlun og þingsályktun
um vernd og orkunýtingu landsvæða.
Í friðlýsingarskilmálum sem ekki
hafa verið undirritaðir er einnig vísað
til samþykkis sveitarfélaganna átta
sem fara með skipulagsvald á svæð-
inu og forsætisráðherra sem fulltrúa
ríkisins en það er eini landeigandinn.
Umhverfisráðherra frestaði undir-
ritun friðlýsingarskilmálanna vegna
alvarlegra athugasemda Landsvirkj-
unar sem taldi málsmeðferðina and-
stæða lögum. Einnig var vísað til at-
hugasemda sveitarfélaga sem fram
komu daginn fyrir fyrirhugaða
undirritun friðlýsingarskilmála.
Samþykktu friðun
Kristín Linda Árnadóttir, forstjóri
Umhverfisstofnunar, segir að leitað
hafi verið eftir
formlegu sam-
þykki landeig-
anda og sveitarfé-
laganna sem fara
með skipulags-
valdið. Síðan hafi
málið verið í al-
mennu samráðs-
ferli með öðrum
hagsmunaaðilum,
meðal annars
Landsvirkjun.
Umhverfisstofnun er nú að skoða
þær athugasemdir Landsvirkjunar
og sveitarfélaganna sem bárust
skömmu fyrir fyrirhugaða undirritun
friðlýsingarskilmála, meðal annars
um það hvort leita hefði átt eftir
formlegu samþykki Landsvirkjunar
fyrir friðlýsingunni.
Spurð um aðfinnslur sveitarfélag-
anna segir Kristín Linda að allar at-
hugasemdir hafi verið lagðar fram í
starfshópi fulltrúa sveitarfélaga og
landeiganda sem undirbjó friðlýs-
inguna. Fulltrúarnir hafi síðan tekið
málið upp við sínar sveitarstjórnir.
„Við töldum mikilvægt að fulltrúar
sveitarfélaganna tækju beinan þátt í
öllu ferlinu og gætu miðlað upplýs-
ingum milliliðalaust,“ segir Kristín.
Hún tekur fram að frestur til að veita
umsagnir um friðlýsingarskilmála
hafi runnið út 3. apríl. Bréf með at-
hugasemdum Landsvirkjunar hafi
borist fimm dögum síðar, sama dag
og lokafundur starfshópsins var
haldinn. Því hafi verið dreift á fund-
inum og tekið þar fyrir eins og aðrar
athugasemdir sem hefðu áður verið
sendar fulltrúunum rafrænt með
fundarboði.
Umhverfisráðuneytið hefur óskað
eftir því að stofnunin ljúki athugun
sinni fyrir 2. júlí.
Rústamýrum bætt við
Í greinargerð með tillögu að nátt-
úruverndaráætlun 2009-2013 kemur
fram að stækkun friðlands í Þjórs-
árverum sé gerð til að það nái yfir allt
votlendi veranna. Með því mundu
bætast við nokkur rústamýrasvæði
sem eru utan friðlandsins. Því er
bætt við að einnig sé verið að upp-
fylla ákvæði stjórnarsáttmála þáver-
andi ríkisstjórnar um verndun hins
sérstæða votlendis veranna. Jafn-
framt yrðu friðlýsingarskilmálar
styrktir og bann lagt við röskun inn-
an svæðisins. Útfærsla á mörkum
friðlandsins til suðurs og strangari
skilmálar útiloka endanlega miðlun
vatns úr efsta hluta Þjórsár til eldri
virkjana á svæðinu, svonefnda Norð-
lingaölduveitu sem Landsvirkjun
hefur undirbúið með hléum í áratugi
og hefur leyfi flestra stjórnvalda fyr-
ir.
Í korti sem fylgdi náttúruverndar-
áætlun sést að miðað var við friðun
austurhluta Hofsjökuls, ekki alls jök-
ulsins eins og nú er unnið að. Lands-
virkjun vakti athygli á þessu í um-
sögn um skilmála friðlýsingarinnar.
Fyrirtækið taldi að ekki hefðu verið
sett fram skýr rök fyrir stækkun
friðlands Þjórsárvera langt suður
fyrir mörk veranna, inn á Fjórð-
ungssand, en á því svæði finnist varla
vottur af rústamýravist. Áformin
gangi þvert á þau sjónarmið sem
fram komi í greinargerð með tillögu
að náttúruverndaráætlun, það er að
óskir um friðlýsingu eigi að byggjast
á þörf fyrir vernd svæðis vegna fá-
gætis eða sérstöðu á lands- eða
heimsvísu.
Allt votlendi Þjórsárvera friðað
 Umhverfisstofnun metur hvort leita hefði átt eftir samþykki Landsvirkjunar fyrir stækkun frið-
lands  Landsvirkjun telur að ekki hafi verið sett fram skýr rök fyrir stækkun suður fyrir verin
Morgunblaðið/RAX
Úr Þjórsárverum Friðlandið verður fjórfaldað yfir votlendið og jökulinn, samkvæmt áformum stjórnvalda.
Rústamýravist
» Rústamýravist er vel gróin
votlendissvæði til fjalla með
fjölbreyttum gróðri. Þau er
meðal annars að finna í Þjórs-
árverum og Guðlaugstungum.
» Rústirnar eru sérkennilegar
bungur sem lyfst hafa upp úr
votlendi og þornað.
Kristín Linda
Árnadóttir
12 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 27. JÚNÍ 2013
AEG DAGAR
AEG þvottavélar, þurrkarar,
uppþvottavélar, ofnar, háfar,
helluborð, kæliskápar, frystiskápar
ryksugur, kaffivélar o.m.fl.
Á EINSTÖKUM KJÖRUM!
LÁGMÚLA 8 · REYKJAVÍK · SÍMI 530 2800 · ORMSSON.IS
Verslanir og umboðsmenn um land allt
Meirihluti sveitarstjórnar
Skagafjarðar og sveitarstjóri
Rangárþings eystra gerðu at-
hugasemdir við að ekki hefðu
öll gögn sem málið varða bor-
ist sveitarstjórnunum. Átt er
við athugasemdir Landsvirkj-
unar sem lagðar voru fram í
starfshópi sem undirbjó
stækkun friðlandsins. Áður
höfðu sveitarstjórnirnar sam-
þykkt friðlýsinguna, eins og
aðrar hlutaðeigandi sveit-
arstjórnir.
Meirihluti sveitarstjórn-
arfulltrúa í Skagafirði lét jafn-
framt bóka við afgreiðslu
málsins að samþykkið fæli
ekki í sér stuðning við að fall-
ið yrði frá framkvæmdum við
Norðlingaölduveitu. Það mál
væri á forræði sveitarfélaga
sunnan jökuls.
Í athugasemd sveitarstjóra
Rangárþings ytra kemur fram
að sveitarstjórn hafði ekki
fengið bréf Landsvirkjunar.
Sveitarstjórinn segir nauð-
synlegt að halda því til haga
hvaða staða hafi verið uppi
þegar sveitarstjórn Rang-
árþings ytra afgreiddi málið.
Sveitarstjórn Skeiða- og
Gnúpverjahrepps hafi verið
búin að samþykka tillögu um-
hverfisráðherra um mörk frið-
landsins, þar með talið til
suðurs. Þar með hafi Norð-
lingaölduveita verið úr sög-
unni þótt sveitarfélögin sem
standa að Holtamannaafrétti,
Rangárþing ytra og Ásahrepp-
ur, héldu til haga sínum kröf-
um um mörkin að aust-
anverðu við Þjórsá.
Bréfið ekki
lagt fram
TVÖ SVEITARFÉLÖG
Sunna Sæmundsdóttir
Jón Pétur Jónsson
Frekari upplýsingar þarf til að unnt
sé að fullyrða um þjóðhagslega hag-
kvæmni þess að leggja sæstreng milli
Íslands og Bret-
lands samkvæmt
skýrslu sem ráð-
gjafahópur um
lagningu sæ-
raforkustrengs
skilaði í gær.
Lagt er til að
haldið verði
áfram að kort-
leggja alla þætti
verkefnisins inn-
anlands um leið og leitað verði svara
um möguleg rekstrar- og eignar-
haldsmódel hjá viðsemjendum í Bret-
landi.
Hörður Arnarson, forstjóri Lands-
virkjunar, segist mjög ánægður með
niðurstöðuna. „Næsta skref er að
skoða bæði tæknilega og rekstrar-
lega hlið verkefnisins.“
Hann segir vinnuna vera á byrj-
unarstigi og að nauðsynlegt sé að
halda áfram athugun málsins til þess
að eyða allri óvissu. Þá segir hann að
alltaf sé gott að setja einhvern tíma-
ramma, en telur að ef allt gengi eftir
yrðu fyrstu skrefin ekki tekin fyrr en
eftir nokkur ár í fyrsta lagi. Heildar-
tími verkefnisins verði kannski átta
ár ef haldið verði áfram af fulluum
krafti. „Það var ekki sérálit um nokk-
urt atriði og góð samstaða er því um
skýrsluna.“
Hópurinn leggur til tvær leiðir til
að óvissu verði eytt um mikilvæg
atriði. Annars vegar að íslensk
stjórnvöld hefji viðræður við Breta
um það með hvaða hætti íslensk orka
verði seld við hinn enda strengsins, á
hvaða kjörum og til hversu langs
tíma. Í öðru lagi að Landsneti og
Landsvirkjun verði heimilað að hefja
viðræður við samstarfsaðila um eign-
arhald og rekstur strengsins.
Vísbendingar eru um að verkefnið
sé þjóðhagslega arðbært, en forsend-
ur eru of veikar til að fullyrða um það.
Þá er ekki víst hvort strengurinn
muni hækka raforkuverð á Íslandi og
ekki er ljóst hve mikið þyrfti að virkja
sérstaklega fyrir sæstrenginn.
Strengurinn yrði um 1200 km, en
takmörkuð reynsla er af fram-
kvæmdum af slíkri stærðargráðu og
ekki er því hægt að áætla umhverfis-
áhrif af mikilli nákvæmni. Talið er að
leita þurfi leiða til að draga úr óvissu
um áhrifin áður en ákvarðanir um
lagningu eru teknar.
„Mikil samstaða
um niðurstöðuna“
 Hagkvæmni sæstrengs áfram athuguð
Hörður Arnarson