Morgunblaðið - 27.06.2013, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 27. JÚNÍ 2013
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Útgáfa Þjóð-mála, semfjalla um
stjórnmál og menn-
ingu, hefur sér-
stöðu á Íslandi.
Sumarhefti þess er
komið út með frísklegu og for-
vitnilegu efni. Jakob F. Ásgeirs-
son ritstjóri fylgir blaði sínu úr
hlaði með spalli og segir m.a.:
„Feginsandvarp fór um allar Ís-
landsbyggðir þegar ofríkis-
stjórn Jóhönnu Sigurðardóttur
og Steingríms J.Sigfússonar var
loks hrundið. Aldrei frá því að
Jónas frá Hriflu var upp á sitt
versta hafa aðrir eins ójafn-
aðarmenn haldið um valda-
tauma á Íslandi. Verst var þó að
ráðherrar þessarar ríkis-
stjórnar kunnu lítt eða ekkert til
verka, svo sem makalausar
ógöngur ríkisstjórnarinnar í
nánast hverju málinu af öðru
voru til vitnis um.
Fólk tekur því nýrri ríkis-
stjórn Framsóknarflokks og
Sjálfstæðisflokks fagnandi enda
þótt það viti ekki almennilega
við hverju megi búast af því
unga og reynslulitla fólki sem
sest hefur í valdastóla. Allt er
betra en það sem fyrir var,
hugsa væntanlega flestir með
sjálfum sér, og mun hin nýja rík-
isstjórn trúlega njóta þess langt
fram á kjörtímabilið að hafa tek-
ið við af verst þokkuðu ríkis-
stjórn í manna minnum.
Margt er merkilegt við úrslit
síðustu alþingiskosninga. Aldrei
hefur sitjandi rík-
isstjórn beðið ann-
að eins afhroð í
kosningum. Nýju
flokkarnir, sem
þóttust tala í nafni
þjóðarinnar, fengu
háðulega útreið. Endalausu
rausi svokallaðra „álitsgjafa“
um nauðsyn stjórnarskrár-
breytinga vísuðu kjósendur á
haf út. Ennfremur kom í ljós að
linnulaus áróður Ríkisútvarps-
ins í þágu ríkisstjórnarflokk-
anna allt kjörtímabilið hafði,
þegar upp er staðið, lítil sem
engin áhrif.“
Þessi orð ritstjóra Þjóðmála
lýsa vitaskuld viðhorfum
margra um þessar mundir.
Kosningaúrslitin eru sterkasta
vísbendingin um það. En mörg-
um umhugsunarefnum um þessa
ólánsríkisstjórn er þó enn ósvar-
að. Hvers vegna misskildi hún
svo gjörsamlega umboð sitt?
Hvað gekk henni til? Hvers
vegna hélt hún að hleypa bæri
sem flestu í uppnám í þjóðfélag-
inu aðeins hálfu ári eftir að
bankar höfðu fallið og farið var
að glitta í batamerkin svo víða?
Og svo ótrúlega fljótt. Var það
kannski þess vegna? Rík-
isstjórnin hafði fleytt sér til
valda á öldu óeirða og haturs.
Mat hún það svo að forsenda
langs valdaskeiðs slíkrar rík-
isstjórnar yrði aðeins tryggt í
eitruðu andrúmslofti tortryggni
og haturs? Sú skýring virðist sí-
fellt sennilegri.
Skýringin á und-
arlegri framgöngu
síðustu ríkisstjórnar
birtist smám saman}
Myndin skýrist
VilhjálmurÁrnason, einn
af nýjum þing-
mönnum Sjálfstæð-
isflokksins, vakti
athygli á umfjöllun
um málefni sjómanna undir
liðnum störf þingsins í fyrra-
dag. Vilhjálmur fann að því
hvernig talað væri um sjávar-
útveg á þingi og sagði: „Nú höf-
um við í þessum ræðustól gert
heila stétt að glæpamönnum og
hefur það verið stundað hér síð-
ustu ár. Þetta finnst mér ekki
vera bjóðandi þeirri stétt sem
hefur byggt þetta land svo
lengi sem við munum. Það er
mjög mikilvægt að þessi um-
ræða taki aðeins málefnalegri
vinkil og að við berum virðingu
fyrir þessari stétt.
Það er mjög mikið af fólki í
þessu landi, um allar dreifðar
byggðir, sem á mjög mikið und-
ir því að sjávarútvegurinn
gangi hér vel. Við tökum þessa
einu stétt og ræðum hana sér-
staklega, í umræðu um auð-
lindagjöldin, og gerum hana
tortryggilega, að mínu mati.
Þetta finnst mér ekki rétt.“
Og Vilhjálmur hélt áfram:
„Ég kalla eftir því
að horft sé til þess
hvað þeir sem
starfa í sjávar-
útvegi eru búnir að
gera mikið fyrir
þetta land og að þetta sé virt
við þá. Einu sinni var sjávar-
útvegurinn hérna allur rekinn
með tapi. Nú er farið að reka
hann með hagnaði sem er gott.
En á það að vera ávísun á að
ráðist sé á þá sem atvinnu-
greinina stunda? Við þurfum að
taka þetta svolítið skynsamlega
og taka þessa auðlindaumræðu
í allri sinni heild með virðingu
fyrir þeim sem í þessu vinna, en
ekki að þeir þurfi að búa við
óstöðugleika og ávirðingar.“
Þetta er hárrétt ábending og
full ástæða fyrir ýmsa þing-
menn til að taka þessi orð til sín
og endurskoða hvernig þeir
fjalla um sjávarútveginn. Sum-
um þingmönnum hefur reynst
erfitt að fjalla um sjávarútveg-
inn án þess að ráðast á hann og
þeir láta sem hann sé afæta en
ekki undirstaða efnahagslífsins
hér á landi. Brýnt er að þetta
breytist, einkum þegar þing-
menn eiga í hlut.
Óeðlilegt er að tala
um undirstöðuna
sem afætu }
Réttmæt ábending
N
ýir þingmenn Pírata og Bjartr-
ar framtíðar hafa allnokkra trú
á sjálfum sér, án þess þó að búa
yfir því yfirþyrmandi yfirlæti
sem einkennir suma stjórn-
málamenn og verður svo auðveldlega þreyt-
andi. Þetta eru um flest ágætlega geðugir
þingmenn sem vonandi munu halda persónu-
leika sínum óskertum og ekki verða jafn-
vélrænir og of margir alþingismenn verða
með árunum. Stundum veltir maður því fyrir
sér hvað það sé í umhverfi stjórnmálanna sem
gerir að verkum að of margir þingmenn tapa
með tímanum persónutöfrum og einstaklings-
eðli, verða sterílir og fara allir að tala eins.
Þingmenn þessara nýju flokka hafa ótrauð-
ir boðað ný og betri stjórnmál og sagt að þeir
sjái hvorki tilgang né vit í því að leggjast sjálf-
krafa gegn málum ríkisstjórnarflokkanna heldur muni
þeir taka afstöðu til hvers máls fyrir sig. Þetta er góð af-
staða og verði henni fylgt af staðfestu er ljóst að þing-
menn Samfylkingar og Vinstri-grænna verða einir um að
stunda upphrópunarstjórnmál á Alþingi Íslendinga.
Fyrir vikið eru þeir flokkar líklegir til að einangrast og
smám saman gera sig marklausa í huga stórs hluta þjóð-
arinnar.
Það er ekki annað að heyra á nýjum þingmönnum Pír-
ata og Bjartrar framtíðar en að þeim sé full alvara í því
að taka mótaða afstöðu til mála. Ansi verður það góð til-
breyting fyrir þjóðina að eignast þingmenn í stjórn-
arandstöðu sem halda ró sinni og yfirvegun
en eru ekki á stöðugum bömmer vegna þess
að flokkur þeirra er ekki við völd. Reyndar
verður ekki betur séð en að Píratar séu him-
insælir yfir því að vera í stjórnarandstöðu og
er það óneitanlega skemmtileg nýjung í ís-
lenskri pólitík.
Þjóðin hefur þörf fyrir marktæka stjórnar-
andstöðu og hefur ekkert gagn af gjammandi
hópi þingmanna sem bruna af stað upp í
ræðupúlt Alþingis í hvert sinn sem ráðherra
ríkisstjórnarinnar opnar munninn. Þjóðin
hefur semsagt litla þörf fyrir þá þingmenn
sem urðu sér til nýlega skammar þegar þeir
héldu því fram að ráðherra ríkisstjórnarinnar
væri að beita valdníðslu þegar tölvupóstur úr
ráðuneyti hans var fyrir misskilning sendur
til yfirmanns einstaklings sem ráðherrann
hafði boðað á sinn fund. Viðbrögðum ákveðinna þing-
manna í því máli svipaði helst til paranoju, en líklegra er
samt að þeir séu einfaldlega ákveðnir í að nota öll mögu-
leg brögð til að berja á ríkisstjórninni. Það virðist ekki
trufla samvisku þeirra þótt þeir fari þar yfir öll mörk.
Ekki eru þessi vinnubrögð til þess fallin að auka veg
stjórnarandstöðu sem getur ekki sætt sig við að hafa eitt
sinn haft völd en misst þau. Og varla teljast slíkir þing-
menn góðar fyrirmyndir þeim nýju þingmönnum sem nú
hafa sest á þing. Vonandi fer ekki svo illa að nýir þing-
menn smitist af þeim ofsa sem einkennir of marga ein-
staklinga á þingi. kolbrun@mbl.is
Kolbrún
Bergþórsdóttir
Pistill
Nýir þingmenn boða nýja tíma
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Björn Már Ólafsson
bmo@mbl.is
Nýjustu rannsóknir jarð-vísindamanna benda tilþess að fara þurfi framnýtt mat á jarð-
skjálftahættu á Norðurlandi. Á ráð-
stefnu sem fram fór á Húsavík í
byrjun júní hittust fræðimenn og
báru saman bækur sínar og kynntu
nýjar rannsóknarniðurstöður um
flekahreyfingar á Norðurlandi.
Góðar og slæmar fréttir
Að sögn Páls Einarssonar, pró-
fessors í jarðeðlisfræði við Háskóla
Íslands er tvo þriðju af flekahreyf-
ingunum að finna á Grímseyjarbelt-
inu, sem er að mestu leyti undir
sjávarmáli. Það eru góðar fréttir,
enda sé mesta hættan af jarð-
skjálftum ofan sjávar. Hins vegar er
um þriðjung flekahreyfinganna að
finna á hinu svokallaða Húsavíkur-
misgengi. Þar hefur spenna verið að
hlaðast upp alveg frá því að stór
skjálfti var þar síðast árið 1872.
„Við teljum að flekahreyfingin
á svæðinu sé um 6-7 mm á ári og sú
spenna mun losna fyrr eða síðar í
stórum skjálfta,“ segir Páll. Hann
segir enn fremur að með nýjustu út-
reikningum telji menn að skjálftinn
sem kunni að losna geti náð styrkn-
um 6,8 á Richter.
Möguleg áhrif á mannvirki
Haustið 2012 urðu nokkrir
jarðskjálftar á Norðurlandi og má
segja að þeir hafi verið kveikjan að
ráðstefnunni. Á henni komu meðal
annars fram sérfræðingar frá sjö
löndum sem allir eiga það sameig-
inlegt að hafa stundað rannsóknir
sem tengdust jarðhreyfingum á
Norðurlandi. Talið er að jarð-
skjálftahrina eins og sú sem gekk
yfir síðasta haust geti verið und-
anfari stóra skjálftans sem búist er
við.
Páll segir menn verða að taka
tillit til þess sem kom fram á ráð-
stefnunni við framkvæmdir á svæð-
inu, en fyrirhuguð er bygging kís-
ilmálmverksmiðju á Bakka. „Þegar
endurnýja þarf spítalann er líka
sjálfsagt að þetta breytta hættumat
sé tekið með í reikninginn. Spítalinn
stendur í raun eins nálægt sprung-
unni og hægt er,“ segir Páll.
Hann segir þetta líka geta kall-
að á úttekt á byggingum og undir-
stöðum húsa. „Þótt stór skjálfti á
svæðinu hafi sennilega ekki afleið-
ingar fyrir venjuleg íbúðarhús
skiptir miklu máli á hvers konar
undirlagi húsin standa. Fyrr eða
síðar kemur skjálfti og þá er mik-
ilvægt að úttekt hafi verið gerð.“
Páll segir vinnu vera hafna við
það að gefa út safn af upplýsingum
sem unnar eru úr því sem fram kom
á ráðstefnunni.
Engar nýjar upplýsingar
„Þetta eru í raun engar nýjar
fréttir,“ segir Bergur Elías Ágústs-
son, bæjarstjóri Norðurþings. Hann
segir það koma á óvart að þessi um-
ræða sé að skjóta upp kollinum
núna „Við höfum verið fyllilega
meðvituð um það verulega lengi að á
svæðinu er skjálftahætta og við höf-
um alltaf gert viðeigandi ráðstaf-
anir í okkar starfi, hvort sem
það er hjá bæjarfélaginu eða
í iðnaði.“ Hann segir ítarleg-
ar rannsóknir hafa farið
fram á fyrirhuguðu iðnaðar-
svæði á Bakka og að þær
rannsóknir sýni að ekki hafi
orðið jarðskorpuhreyfingar á
iðnaðarsvæðinu í alllangan
tíma. Þessar upplýsingar
muni því ekki hafa nein
áhrif á uppbygg-
ingu á iðnaðar-
svæðinu.
Nýjar rannsóknir á
jarðskjálftahættu
Morgunblaðið/Eggert
Norðurland Nýjar rannsóknir hafa verið gerðar á flekahreyfingum fyrir
norðan. Haldin var stór ráðstefna um efnið í byrjun mánaðarins.
„Nýjar jarðskorpumælingar
sýna okkur á hvaða hraða
spennan í Húsavíkurmisgeng-
inu myndast,“ segir Páll Ein-
arsson, prófessor við jarðvís-
indastofnun Háskóla Íslands.
„Auk þess sýna nýjar hafs-
botnsrannsóknir okkur hvernig
misgengin liggja og halda
áfram út í sjóinn. Okkur hefur
tekist að kortleggja hvernig
hreyfingin skiptist á milli
hinna mismunandi greina á
flekaskilunum.“ Hann
segir rannsóknirnar
sýna að misgengi
sem kennt er við
Skjólbrekku sé virk-
asta misgengið og
beri að fylgjast vel
með því. Það er
breyting frá því sem
áður var talið, að öll
hreyfingin á svæðinu
ætti sér stað í
Húsavíkur-
misgenginu.
Spenna í
misgengjum
NÝJAR RANNSÓKNIR
Páll Einarsson