Morgunblaðið - 27.06.2013, Blaðsíða 18

BAKSVIÐ
Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
Hann hefur legið undir ámæli margra
vonsvikinna stuðningsmanna sinna
fyrir að hafa ekki staðið við kosninga-
loforðin. Eitt þeirra var að gera bar-
áttu gegn loftslagsbreytingum að
helsta máli stjórnar sinnar. Núna lof-
ar Barack Obama Bandaríkjaforseti
að láta hendur standa fram úr erm-
um.
Obama flutti ræðu á þriðjudag og
sagðist ætla að finna leið fram hjá
þinginu, láta alríkisstjórnina hafa
frumkvæði að því að minnka útblást-
ur koldíoxíðs frá raforkuverum.
Tryggja verði að losunin minnki um
17% (miðað við 2005) fyrir 2010 eins
og stefnt sé að. Farin verður í fyrsta
sinn sú leið í útblástursmálunum að
senda Umhverfisstofnuninni, EPA,
forsetatilskipun um að gera áætlun
um takmarkanir á losun, fyrstu drög
eiga að liggja fyrir á þessu ári. Fram
kemur þó í New York Times að sér-
 Obama dustar rykið af baráttu gegn loftslagsbreytingum
Biður stuðningsfólk
um betra veður
fræðingar á þessu sviði álíti Obama
vera heppinn ef endanleg áætlun liggi
fyrir í janúar 2017 þegar hann lætur
af embætti.
Bandaríkjamenn hafa eitt í bak-
höndinni. Það er stóraukin gasvinnsla
úr tjörusandi sem er þessi árin að
gera landið að nettó-útflytjanda á
gasi og einnig á olíu fyrir 2030 ef spár
ganga eftir. Verði gas notað í stað
kola til að framleiða raforku merkir
það mun minni útblástur. En skilyrð-
ið er að lausn finnist á deilum um gas-
vinnsluna sem sumir vilja banna. Þeir
álíta vinnsluaðferðirnar of skaðlegar
fyrir umhverfið.
„Orkuver geta enn sent frá sér
endalaust magn af kolefnismengun út
í andrúmsloftið án þess að það kosti
þau nokkuð,“ sagði Obama. „Þetta er
ekki réttmætt, ekki öruggt og þetta
verður að stöðva.“
Flest orkuver nota kol
Þess má geta að hæstiréttur hefur
sagt að nota megi lög sem sett voru að
frumkvæði Richards Nixons forseta
1970, Lög um hreint loft, til að tak-
marka losun gróðurhúsalofttegunda.
En talið er að það verði lagatæknilega
afar flókið og þingið mun þybbast við.
Flest bandarísk raforkuver nota
jarðefnaeldsneyti, gjarnan kol. Rúm
30% alls koldíoxíðútblásturs í landinu
koma frá þeim, aðrir skaðvaldar eru
einkum samgöngutæki og verksmiðj-
ur. Forsetinn boðar miklar áætlanir
um endurnýjanlega orku, reistar
verða vindmyllur og sólarorkuver á
svæðum í eigu alríkisstjórnarinnar.
Alls eiga þau að útvega raforku handa
sex milljónum heimila árið 2020. Og
hann vill beita sér fyrir alþjóðlegum
samningi um baráttu gegn loftslags-
breytingum.
Rétt að vera raunsær
Hvernig voru viðtökurnar, fær for-
setinn pólitísku veðurblíðuna sem
hann biður um? „Það er mjög gott að
ráðast gegn kolefnismengun og löngu
tímabært en það tekur tvö ár að setja
reglurnar og síðan líklega fimm ár að
festa þær í lög svo að þarna er um
langan tíma að ræða,“ sagði Van Jon-
es, fyrrverandi ráðgjafi Obama varð-
18 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 27. JÚNÍ 2013
Liðsmaður sérsveita brasilísku lögreglunnar við veggspjald í fátækra-
hverfi í Rio de Janeiro á þriðjudag. Á mánudag kom til blóðugra byssubar-
daga í hverfinu og féllu sjö menn, þ.á m. einn lögreglumaður. Brasilíska
þingið felldi á þriðjudag með þorra atkvæða tillögu um stjórnarskrár-
breytingu sem sagt er að hefði gert torveldara að berjast gegn spillingu.
Stúlka á veggspjaldi biður um miskunn
AFP
Mannskæð átök í Ríó
Hæstiréttur Bandaríkjanna felldi í gær úr gildi lög frá 1996
sem hafa komið í veg fyrir að samkynhneigð hjón gætu not-
fært sér bótakerfi alríkisins. Fimm dómarar studdu bannið
gegn slíkri mismunun en fjórir voru á móti. Niðurstaðan er
mikill sigur fyrir þá sem berjast fyrir rétti samkynhneigðra
til að ganga í hjónaband. Barack Obama varð í fyrra fyrst-
ur forseta í embætti til að lýsa yfir stuðningi við slíkan rétt.
Meðal þeirra réttinda sem hafa verið skert má nefna
skattafrádrátt við erfðir og réttindi maka samkynhneigðra
hermanna. Hæstiréttur tók ekki afstöðu í öðru máli sem
höfðað var vegna laga í Kaliforníu er leggja bann við hjóna-
böndum samkynhneigðra. Fjórir dómarar sögðu að rétturinn hefði fyrst átt að
takast á við þann stjórnarskrárvanda sem lögin í Kaliforníu hefðu valdið. En
meirihlutinn áleit að hæstiréttur og áfrýjunardómstólar alríkisins hefðu ekki
vald til að takast á við málið.
Þetta merkir að niðurstaða annars dómstóls, sem á sínum tíma felldi það
bann úr gildi, er áfram við lýði. Gæti það orðið til þess að tryggja rétt samkyn-
hneigðra til hjónabands í Kaliforníu. Hæstaréttur taldi að þeir sem studdu
bannið hefðu ekki sýnt fram á að þeir yrðu fyrir miska ef mismununin yrði af-
numin. kjon@mbl.is
SAMKYNHNEIGÐ HJÓN UNNU SIGUR Í HÆSTARÉTTI Í WASHINGTON
Fá alríkisbætur eins og önnur hjón
Mjög sáttar.
Rannsóknir sýna að tíðni dauðsfalla vegna hjarta- og
æðasjúkdóma í Evrópusambandslöndum hefur minnkað
um meira en helming í nær öllum aðildarríkjunum á
þrem áratugum, segir í frétt BBC. Víðast hvar hefur
tíðnin lækkað hjá körlum og konum á öllum aldri þrátt
fyrir aukna tíðni sykursýki og offitu. Hjarta- og æða-
sjúkdómar verða fleiri Bretum að bana en nokkur önnur
tegund sjúkdóma, einum af hverjum fimm körlum og
áttundu hverri konu.
Skýrt var frá niðurstöðum rannsóknarinnar í ritinu
European Heart Journal en hana gerðu vísindamenn hjá
Oxford-háskóla. Þeir benda á að mikill munur sé á nið-
urstöðunum milli landa. Sums staðar fari tíðni offitu og sykursýki hækk-
andi og einnig séu dæmi um auknar reykingar, allt gæti þetta haft nei-
kvæðar afleiðingar og ýtt aftur undir dauðsföll á komandi árum. Í fáeinum
löndum hefur tíðni hjarta- og æðasjúkdóma aukist talsvert á síðari árum
eða áratugum í afmörkuðum hópum ungs fólks, að sögn dr. Melanie Nich-
ols sem stýrði rannsókninni. Halda verði áfram forvarnastarfi, berjast
gegn reykingum, bæta mataræði og efla hreyfingu. kjon@mbl.is
RANNSÓKN Á DÁNARTÍÐNI Í EVRÓPU SÍÐUSTU ÞRJÁ ÁRATUGI
Mun færri deyja úr hjartasjúkdómum
Hjartað skiptir
öllu.
HÚSGAGNAHÖLLIN • B í l d s h ö f ð a 2 0 • R e y k j a v í k • OP I Ð V i r k a d a g a 1 0 - 1 8 , l a u g a r d . 1 1 - 1 7 o g s u n n u d . 1 3 - 1 7
OG D a l s b r a u t 1 • A k u r e y r i OP I Ð V i r k a d a g a k l 1 0 – 1 8 o g l a u g a r d a g a 1 1 - 1 6 E I T T S Í M ANÚME R 5 5 8 1 1 0 0
ÚTSALA
SUMAR-
SÓFAR | SVEFNSÓFAR | H
EILSUDÝNUR | HEILSURÚM
| HÆGINDASTÓLAR | ELDH
ÚSSTÓLAR | ELDHÚSBOR
Ð | BORÐSTOFUSTÓLAR
BORÐSTOFUBORÐ | SÓFA
BORÐ | LAMPAR | PÚÐAR
GLERVARAOG FALLEG SMÁ
VARA
UREYRI | REYKJAVÍK | AKU
REYRI | REYKJAVÍK | AKUR
EYRI |
– fyrir lifandi heimili –
AFSLÁTTUR
%50
ALLTAÐ