Morgunblaðið - 03.05.2014, Page 46

46 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. MAÍ 2014
Börnum á öllum aldri er boðið að
hlusta á álfasögur í „silfurhelli“
sýningarinnar Silfur Íslands á
morgun, sunnudag, kl. 14. „Börnin
fá síðan höfuðljós og slökkt verður
á ljósum í Bogasal þar sem dýr-
gripir silfurhellisins verða skoðaðir
undir leiðsögn safnkennara.Við-
burðurinn er liður í Barnamenning-
arhátíð,“ segir í tilkynningu. Þrem-
ur sýningum barna í safninu lýkur
á morgun. Þjóðminjasafnið býður
ókeypis barnaleiðsögn fyrsta
sunnudag í mánuði yfir vetrarmán-
uðina en þetta er síðasta barnaleið-
sögnin þar til í haust.
Morgunblaðið/Kristinn
Leiðsögn Börn með höfuðljós í Þjóð-
minjasafninu þar sem leiðsögn verður.
Álfasögur í Þjóðminjasafninu
Natalie Merchant er uppáhalds-
söngkonan mín. Engin söngkona
hefur komist jafn langt inn í kvikuna
í mér og hún. Það er eitthvað við
þessa rödd hennar sem á í mér hvert
bein. Dimm og nokk djúp (eins og
þær voru margar er Merchant steig
fyrst fram á níunda áratugnum;
Tracy Chapman, Tanita Tikaram
o.fl.) og oft teygir Merchant drama-
tískt á henni, lætur hana titra á
áhrifaríkan hátt og fer jafn létt með
að syngja háar, tilfinningaþrungnar
nótur og dýpri, íhugulli parta, þar
sem hún virðist meira tala en
syngja. Röddin er í grunninn löng-
unarfull og sorgbundin (kannski er
það sá eiginleiki sem er að ná svona
til mín) en þó er það viss þverstæða
sem sveipar hana mestu göldrunum.
Röddin er nefnilega tær og saklaus,
barnsleg á stundum en um leið er
eins og hún komi frá konu sem er
hokin af reynslu. Í þessari litlu
hnátu var greinilega gömul sál.
Brjálæðingur
Eftir helgina kemur sjötta sóló-
plata Merchant út. Það er hið virta
útgáfufyrirtæki Nonesuch Records
sem gefur út en það stóð einnig að
síðustu plötu, hinni metnaðarfullu
Leave Your Sleep (2010). Áður við
höldum til móts við plötuna nýju er
þó nauðsynlegt að varpa nokkru
ljósi á feril Merchant. Hún kom
fyrst fyrir sjónir (og eyru) okkar
sem meðlimur háskólarokkssveit-
arinnar 10.000 Maniacs sem var á
meðal forvígissveita gáfumanna-
poppsins svokallaða. Smiths, Lloyd
Cole og Housemartins sáu um slíkt í
Bretlandi á meðan R.E.M., Suzanne
Vega, Indigo Girls og 10,000 Mani-
acs sáu um að vera alvarleg hinum
megin við hafið. „Brjálæðingarnir“
náðu hæstu hæðum með plötunni In
my Tribe (1987) og voru áberandi í
áðurnefndum fræðum nokkuð fram
á tíunda áratuginn (einhver fjölmið-
illinn kallaði Merchant „Madonnu
hins hugsandi manns“). Merchant
sagði hins vegar skilið við sveitina
árið 1993 og hóf sólóferil. Fyrsta
plata hennar af því taginu, Tigerlily,
kom út 1995 og seldist vonum fram-
ar. Þessi árangur var þó að mestu
bundinn við Bandaríkin. Fleiri plöt-
ur fylgdu en síðasta plata hennar
með frumsömdu efni eingöngu kom
út árið 2001 (Motherland). Í kjölfar-
ið sagði hún skilið við útgáfuna sína,
Elektra Records, og poppheiminn
um leið. Hún fór þess í stað að rækta
garðinn sinn í Hudson-dalnum þar
sem hún býr (í New York fylki) og
tónlistinni hefur hún veitt í jað-
arbundin verkefni eins og heyra má
m.a. á þjóðlagatónlistarplötunni The
House Carpenter’s Daughter (2003)
og áðurnefndri Leave your Sleep
sem inniheldur tónlist við ljóð
þekktra og óþekktra skálda.
Eigin rödd
Merchant segir í kynning-
armyndbandi sem hangir uppi á
Nonesuch síðunni að hún hafi verið
farin að finna hjá sér þörf til að
koma eigin tónlist og textum út. Að
platan heiti eftir henni sjálfri sé
engin tilviljun þar sem hún finni í
fyrsta skipti fyrir raunverulegu ör-
yggi í garð þess sem hún er og get-
ur.
„Hér áður fyrr var togað í mann
úr öllum áttum og ég hafði litla til-
finningu fyrir því, þannig lagað,
hver ég raunverulega var,“ segir
hún. „En ríkari skilningur á slíku
kemur óhjákvæmilega með aldr-
inum, reynslunni. Það er fyrst þá
sem maður getur þekkt „eigin
rödd“. Virginia Woolf sagði að Mrs.
Dalloway væri fyrsta bókin sem hún
hefði skrifað með þessari rödd og þá
var hún 43 ára.“ Merchant segir þá
að ævikvöld manneskjunnar sé og til
umfjöllunar.
„Ég var hugsi yfir því hvernig
manneskja eins og ég eldist í þess-
um bransa. Ég er að starfa í heimi
sem hefur lítið rúm fyrir eldri konur
en það er ekkert sem segir að það sé
ekki hægt að gera hlutina af reisn og
heiðarleika. Ég hef ekki áhuga á
öðru í dag, með tónlistinni, en að
reyna að vera sönn. Það er það eina
sem ég hef vald yfir þegar allt kem-
ur til alls.“
Hrein Natalie Merchant er „fögur með frjóvgun hreina“. Í dag segist hún aðeins hafa áhuga á því að vera sönn.
Allt eins og blómstrið eina
 Natalie Merchant, fyrrum söngkona 10,000 Maniacs, gef-
ur út plötu  Sú fyrsta með frumsömdu efni í þrettán ár
TÓNLIST
Arnar Eggert Thoroddsen arnareggert@arnareggert.is
»Röddin er nefnilegatær og saklaus,
barnsleg á stundum en
um leið er eins og hún
komi frá konu sem er
hokin af reynslu.
einstakt
eitthvað alveg
STOFNAÐ1987
| S k i p h o l t 5 0 S í m i 5 8 1 4 0 2 0 | w w w . g a l l e r i l i s t . i s
VA
XTALAUS
M
ál
ve
rk
:
A
u
ð
u
r
Ó
la
fs
d
ó
tt
ir
Ú r v a l e i n s t a k r a m á l v e r k a o g l i s t m u n a e f t i r í s l e n s k a l i s t a m e n n
Söfn • Setur • Sýningar
LISTASAFN ÍSLANDS
Sunnudagur 4. maí kl. 14:
Barnaleiðsögn, álfasögur og silfurhellir
Síðasta barnaleiðsögn vorannar
Silfur Íslands í Bogasal
Silfursmiður í hjáverkum í Horni
Betur sjá augu – Ljósmyndun íslenskra kvenna 1872-2013 í Myndasal
Þjóð verður til – Menning og samfélag í 1200 ár - grunnsýning
Skemmtilegir ratleikir
Safnbúð og kaffihús
Þjóðminjasafn Íslands, Suðurgötu 41, s. 530 2200,
www.thodminjasafn.is • www.facebook.com/thjodminjasafn
Opið daglega frá kl. 10-17.
Shop Show
Samtíma hönnun
Hnallþóra í sólinni
Dieter Roth
Sunnudag 4. maí kl. 15
Sýningarstjóraspjall
Björn Roth
Þriðjudag 6. maí kl. 12
Hádegistónleikar
Rósalind Gísladóttir mezzósópran
Opið 12-17, fim. 12-21, lokað þri.
www.hafnarborg.is, sími 585 5790
Aðgangur ókeypis
ÞJÓÐMINJASAFN ÍSLANDS
Leiðsagnir föstudaga kl. 12.10
Fríkirkjuvegi 7, 101 Reykjavík, sími 515 9600, www.listasafn.is
Opið daglega kl. 11-17, lokað mánudaga.
FORM, LITUR, LÍKAMI: HÁSPENNA / LÍFSHÆTTA
Magnús Kjartansson 7.3.-11.5. 2014
SUNNUDAGSLEIÐSÖGN kl. 14:00 í fylgd Dagnýjar Heiðdal
GERSEMAR - DÝR Í BÚRI 8.11. - 11.5. 2013
PULL YOURSELF TOGETHER
Sýning á videóverki hollensku listakonunnar, Ninu Lassilu, á kaffistofu safnsins.
SAFNBÚÐ - Listrænar gjafavörur • KAFFISTOFA - Ljúffengar veitingar
SAFN ÁSGRÍMS JÓNSSONAR Bergstaðastræti 74, sími 561 9616
Sýningin, HÚSAFELL ÁSGRÍMS. Opið sunnudaga kl. 14-17. www.listasafn.is
LISTASAFN SIGURJÓNS ÓLAFSSONAR Laugarnestanga 70, sími 553 2906
Sýningin, BÖRN AÐ LEIK - Sunnudagsleiðsögn kl. 4:30
í fylgd Birgittu Spur. Síðasta sýningarhelgi!
Opið laugardaga og sunnudaga kl. 14-17. www.lso.is
Opið kl. 12-17. Lokað mánud.
Verslunin Kraum í anddyri
Garðatorg 1, Garðabær
www.honnunarsafn.is