Morgunblaðið - Sunnudagur - 18.05.2014, Blaðsíða 36

Græjur
og tækni *Vísindamenn við Iowa-háskóla í Bandaríkjunumhafa lagt til að kjúklingar framtíðarinnar fái sýnd-argleraugu sem geri þeim kleift að upplifa sig ímeira rými en þeir eru raunverulega í. Tilraunirmeð framleiðslu slíkra gleraugna hafa þegar veriðgerðar, þó mun ekki vera mikil alvara að baki verk-efninu sem nefnist The Second Livestock.
Sýndarveruleiki fyrir kjúklinga
Þó að umræða um hljóm fari ekki háttalla jafna, velta allmargir slíku fyrirsér, spá í magnara, spilara og hátalara
og kýta gjarnan um hvort betra sé að nota
lampa- eða smáramagnara og ekki síður á
hvaða formi best sé að hafa músíkina – á
bandi, vínyl eða geisladiski. Deiluna um það
hvort betra sé að hlusta á músík af vínyl eða
geisladisk þekkja eflaust margir, en málið er
að þessi form bæði standa höllum fæti gagn-
vart stafrænni
tækni – víst bygg-
ist geisladiskurinn
á stafrænni tækni,
en það sem marg-
ir horfa til í dag
er að sleppa því
að sleppa diskum
og plötum og
nota þess í stað
músíkina ómeng-
aða, ef svo má segja, notast við stafrænar
skrár frá upptöku til afspilunar.
Eðli málsins samkvæmt glatast alltaf eitt-
hvað þegar tónlist er tekin upp – það er
tvennt ólíkt að hafa hljómsveit inni í stofu
eða að hlusta á tónlist hennar í hljóm-
tækjum. Framfarir í upptökutækni og hljóm-
tækjum hafa einmitt byggst á því að reyna
að minnka þann mun, eða reyna að gera
upplifunina heima í stofu sem líkasta þeirri
sem fæst í hljóðveri eða tón-
leikasal. Í þeim anda beita menn
allskyns brögðum í mótun á tón-
listinni, sníða hana til eftir því
hvort tekið er upp fyrir 45 snún-
inga vínylplötu í ferðaspilara í
unglingapartí eða SACD geisla-
disk í tónlistarherbergi græju-
geggjara. Ekki er ástæða til að
kafa of djúpt í fræðilega grein-
ingu á því sem fram fer þegar
menn eru að sýsla með tíðnisvið
og bitafjölda í upptökufræðum,
en nóg að nefna að ekkert hljómkerfi til
heimabrúks nær að endurskapa fullkomlega
það sem á sér stað í upptökuferli fullkomins
hljóðvers, niðurstaðan er alltaf málamiðlun,
en miðar þó í rétta átt eins og heyra má á
nýlegri græju frá Sony, HAP-Z1ES.
Eins og sjá má á meðfylgjandi mynd virð-
ist Sony HAP-Z1ES vera eins og hver annar
magnari, en því fer fjarri – þetta er í raun
tónlistarspilari, spilastokkur, með terabætis
harðan disk innbyggðan. Ólíkt áþekkum
apparötum afritar hann tónlistarskrár inn á
sig og snýr þeim á DSD-snið, Direct-Stream
Digital, sem er sama gagnasnið og Sony og
Philips notuðu, og Sony notar enn, fyrir Su-
per Audio-geisladiskakefið (SACD). Þegar
hann er búinn að snúa tónlistinni á viðeig-
andi gagnasnið er síðan hægt að streyma
henni yfir þráðlaust net eða netsnúru eða
tengja magnara beint við tækið og láta hana
hljóma í gegnum hljóðkerfi heimilisins. Ekki
er hægt að nota hann til að streyma efni
beint í gegnum hann, til að mynda úr síma
eða af vefsíðu, en það er hægt að tengja
fleiri harða diska við hann ef maður á mikið
af músík (200.000-300.000 lög komast fyrir á
terabætis diski – eitt terabæti er 1.024 gíga-
bæti).
Stóra spurningin er náttúrlega hvort það
sé til markaður fyrir tónlist í svo miklum
gæðum, er þorri fólks ekki bara sáttur við
MP3-þjappaða
tónlist? Sony-bændur telja að það sé mark-
aður fyrir meira og þegar græjan var kynnt
sl. haust kom fram að samkvæmt könnum
sem Sony lét gera voru 60% tilbúin til að
greiða meira fyrir meiri gæði, svo fram-
arlega sem það væri ekki á kostnað þæg-
inda.
Í sömu könnun kom reyndar líka fram að
fólk kann almennt ekki skil á þeim grúa
gagnasniða sem eru í notkun í dag og getur
þar af leiðandi illa greint á milli FLAC eða
MP3 eða DSD – munurinn er augljós um
leið og maður hlustar, en þarf þekkingu til
að skilja tæknilegan mun.
Tónlist í iTunes verslun Apple er á AAC-
sniði 256 kílóbita á sek., en hjá Tónlist.is er
gagnasnið á íslenskri tónlist 320 kb/sek
MP3, en erlend tónlist sem þar er til sölu
192 til 320 kb/sek MP3. Á síðustu mánuðum
hafa sprottið upp netverslanir sem selja tón-
list í meiri gæðum, til að mynda http://
store.acousticsounds.com/ sem selur tónlist á
DSD-snið en líka þrennskonar FLAC-skrár,
192 kHz/24 bita, 176 kHz/24 bita, 96 kHz/24
bita og 88 kHz/24 bita. Í þessu sambandi er
gott að hafa í huga að iTunes og Tónlist.is
nota gagnasnið sem þjappa meðal annars
með því að og henda út upplýsingum (tíðni-
sviðum), en FLAC og DSD ekki.
Í LEIT AÐ FULLKOMNUN
* Snoy HAP-Z1ES kostar sitt, lista-verð er 475.000, og aðeins hefur einn
slíkur spilari borist hingað til lands, sér-
pantaður. Einnig er hægt að fá áþekkan
spilara með innbyggðum magnara, Sony
HAP-S1/S, sem er með 500 GB disk og
hentar kannski betur til heimabrúks -
nema menn vilji það besta.
* Eins og getið er um hér til hliðarvarpar Sony HAP-Z1ES spilarinn hljoð-
skrán á DSD-gagnasnið, en lest flest
önnur gagnasnið; tætir til að mynda í
sig í sig grúa gagnasniða til að mynda
DSD (DSF, DSDIFF), DSF, MP3, PCM,
WAV, WMA, AAC, FLAC, ALAC, AT-
RAC og AIFF svo nokkur algeng snið
fyrir tónlist séu talin.
* Þó HAP-Z1ES sé nettengdur í bakog fyrir er ekki hægt að nota hann til
að streyma tónlist beint af netinu eða
úr síma/spjaldtölvu. Á baki spilarans eru
tengi fyrir útgang, en líka fyrir netsnúru
og USB tengi til að bæta við diskum ef
terabæti er ekki nóg. Með fylgir fjar-
stýring en líka er hægt að stýra spil-
ararnum úr farsíma (Android eða iOS).
Græjan
ÁRNI
MATTHÍASSON
EF HLJÓMURINN SKIPTIR MÁLI Á ANNAÐ BORÐ ER SKILJANLEGT AÐ MENN LEITI LEIÐA TIL AÐ NÁ HONUM SEM BESTUM. EIN LEIÐ TIL ÞESS ER
AÐ YFIRGEFA EFNIÐ, HÆTTA AÐ SPILA MÚSÍK AF BÖNDUM, PLÖTUM EÐA DISKUM, OG NOTA BARA STAFRÆNAR SKRÁR OG ÞÁ STAFRÆNAR
SKRÁR SEM EKKI HEFUR VERIÐ ÞJAPPAÐ SAMAN EÐA SPILLT – HREINLEIKINN SKIPTIR HÖFUÐMÁLI.
Eins og getið er um hér til hliðar er einn
Sony HAP-Z1ES spilari til hér á landi.
Honum er fyrir komið í tónlistarherbergi
áhugamanns um hljómgæði.
Straumur í kerfið kemur um sérstaka
lögn inn í húsið og á sér öryggi. Hann er
leiddur í tæki sem breytir honum í jafn-
straum og síðan í aftur í riðstraum, stöð-
ugan 230 volta straum. Að sögn eiganda
tækjanna skiptir þetta gríðarmiklu og hef-
ur hann nokkuð til síns máls því þar sem
við stöndum og virðum tækin fyrir okkur
sést að straumbjögun inn í húsið er 2,1, og
getur aukist fyrirvaralaust, en útúr tækinu
ekki nema 0,6.
Formagnari í kerfinu er Pass Labs Aleph
P og kraftmagnari tveir 300 W Aleph 2
monoblock magnarar. Formagnari er Sony
Esprit, en einnig eru í stæðunum geislaspil-
ari frá Maranz og fyrsta flokks plötuspilari.
Glæsilegar græjur en ekkert eins glæsilegt
þó og hátalararnir, Quad ESL 2905 rafstö-
ðuhátalarar, sem verður að telja lykilinn
að kerfinu, með fullri virðingu fyrir öðrum
hlutum þess.
Til að tryggja hljóminn enn betur eru
tækin á sértökum borðum til að tryggja að
enginn hristingur berist í þau og hann segir
að hafi gríðarlega mikið að segja. Því til
viðbótar er hann síðan með sérstaklega
smíðaða fætur undir tækin, sem einnig eru
hannaðir til að tryggja að ekkert hafi áhrif
á tækin.
Allt kostar þetta sitt, einhverjar millj-
ónir giska ég á, en get vottað það að
hljómurinn er ævintýralega góður, svo
góður að ég hef ekki heyrt betri hljóm í
heimatækjum, hvort sem það er klassík
eða djass eða rokk. Bestur er hljómurinn
þegar spilaðar eru DSD-skrár í HAP-Z1ES
– hver nóta færa að njóta sín og engar
hvassar brúnir.
EINI SONY HAP-Z1ES SPILARINN HÉR Á LANDI
Ævintýralegur hljómur
Hluti græjustæðunnar í tónlistarherberginu sem getið er í greininni. Sony HAP-Z1ES spilarinn er neðan
við plötuspilarann. Næst sést annar Aleph 2 kraftmagnarinn.
Morgunblaðið/Þórður