Morgunblaðið - 07.06.2014, Síða 18

18 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. JÚNÍ 2014
Stýrivextir
Seðlabankans
munu haldast
óbreyttir út árið,
gangi spá Grein-
ingar Íslands-
banka eftir. Spá-
ir bankinn því að
peninga-
stefnunefnd
muni hækka
stýrivexti bank-
ans snemma á
næsta ári og hækka þá í þrígang yf-
ir árið um samtals 0,75 prósentur.
Verða stýrivextir bankans þá
komnir upp í 6,75% í árslok 2015.
Byggir spáin á því að mikill hag-
vöxtur á næstu misserum muni
leiða til framleiðsluspennu og auk-
innar verðbólgu þegar kemur fram
á næsta ár. Greining Íslandsbanka
gerir því samkvæmt þessu ráð fyrir
óbreyttum stýrivöxtum á næsta
vaxtaákvörðunarfundi peninga-
stefnunefndar 11. júní.
Spá óbreytt-
um vöxtum
Vextir Íslands-
banki spáir vöxtum
óbreyttum.
Landsframleiðsla dróst saman um
0,1% á fyrsta ársfjórðungi borið
saman við sama tímabil árið áður.
Einkaneyslan jókst hins vegar um
3,9% á tímabilinu. Þetta kemur fram
í nýjum tölum frá Hagstofu Íslands.
Á það er bent í greiningu Hag-
fræðideildar Landsbankans að sam-
dráttur á fyrsta fjórðungi skýrist
fyrst og fremst af neikvæðu fram-
lagi utanríkisviðskipta. Ástæður
þessa séu verri aflabrögð í loðnu-
veiðum og minnkandi útflutningur
álafurða. Innflutningur jókst um
tvöfalt meira en útflutningur, eða
11,9%.
Greinendur Landsbankans segja
að samdráttur í útflutningi á áli - um
tæplega 10 milljarða króna - megi
að nokkru leyti rekja til raforku-
skerðingar til álveranna.
Mikill vöxtur var í einkaneyslu á
fjórðungnum og þarf að leita allt aft-
ur til annars ársfjórðungs 2011 til að
finna meiri aukningu á milli ára.
Hagfræðideildin telur þó að vöxtur-
inn sé í samræmi við þær hagspár
sem birst hafa undanfarið. Í nýjustu
spá bankans er gert ráð fyrir að
vöxtur einkaneyslu á árinu 2014
verði um 3,7%. Sú spá er talsvert
bjartsýnni en gert var ráð fyrir í
nóvember 2013 og skýrist af hraðari
lækkun atvinnuleysis, meiri hækkun
kaupmáttar launa og áhrifum í
tengslum við niðurgreiðslu ríkis-
sjóðs á verðtryggðum fasteignalán-
um.
Í tölum Hagstofunnar kom einnig
fram að samneysla hefði aukist um
2% á milli ára og fjárfesting um
17,6%.
Hagfræðideild Landsbankans
segir að þrátt fyrir samdrátt í lands-
framleiðslu þá sé ekkert í tölum
Hagstofunnar sem eigi að koma á
óvart. Viðbúið hafi verið að minni
loðnuveiðar og álútflutningur
myndu draga hagvöxtinn töluvert
niður. Greinendur eru flestir hverjir
bjartsýnir á hagþróun þessa árs og
spá 2,7-3,2% hagvexti.
Hagvöxtur
dregst saman
 Einkaneysla jókst um 3,9% milli ára
Framkvæmdir Þrátt fyrir aukna fjárfestingu og einkaneyslu dróst lands-
framleiðsla saman um 0,1% á fyrsta fjórðungi samkvæmt Hagstofunni.
Morgunblaðið/Ómar
Kostnaðarhlutföll íslensku bank-
anna eru há í alþjóðlegum saman-
burði, sem má meðal annars rekja
til kostnaðar vegna endurútreikn-
inga lána og endurskipulagningar
útlána. Virðisbreyting útlána hefur
þó hækkað tekjurnar og þar með
lækkað kostnaðarhlutföllin, segir í
umfjöllun IFS Greiningar á ís-
lensku bönkunum, þar sem rekstur
þeirra er meðal annars borinn sam-
an við nokkra norræna banka.
Lág arðsemi íslensku bankanna
stafar annars vegar af gríðarlega
háu eigin fé í alþjóðlegum sam-
anburði og hins vegar af háum
kostnaði tengdum afleiðingum fjár-
málakreppunnar. Að mati IFS þarf
arðsemi eigin fjár að aukast á
næstu árum, meðal annars með
lækkun eiginfjárhlutfalla bankanna,
enda sé óhagkvæmni í svo háum
eiginfjárhlutföllum. Auk þess þurfi
að auka hagræðingu og minnka
þannig kostnað.
Samsetning eigna bankanna er
nokkuð mismunandi og er hlutfall
einstaklingslána hæst hjá Arion
banka, eða 48,4%, en hlutfallið er
einungis 30% hjá Landsbankanum.
Hjá Íslandsbanka og Arion banka
er stærsti atvinnugreinaflokkurinn
lán til fasteignaviðskipta og bygg-
ingarstarfsemi, en hjá Landsbank-
anum eru lán til fiskveiða og
-vinnslu stærsti fyrirtækjaflokk-
urinn.
Á næstu árum þurfa bankarnir
að auka gæði útlánasafnsins, draga
úr kostnaði og bæta aðgengi að er-
lendum lánamörkuðum, segir í um-
fjöllun IFS Greiningar.
Samsett mynd/Eggert
Bankarnir IFS segir arðsemi ís-
lensku bankanna þurfa að aukast.
Of mikill
kostnaður
bankanna
 IFS segir eigin-
fjárhlutföll of há
Laugavegi 29 - sími 552 4320
www.brynja.is - brynja@brynja.is
Áratuga þekking og reynsla
Lykilverslun við Laugaveg síðan 1919
VICTORINOX HNÍFAR 995 kr
11.100 kr
22 cm
9.290 kr
VERÐ
4.750 kr
VERÐ
27.210 kr.
Það gefur ekki fullnægjandi mynd
af tryggingafræðilegri stöðu lífeyr-
issjóðanna að blanda saman almenn-
um lífeyrissjóðum og sjóðum með
bakábyrgð ríkis og sveitarfélaga
eins og gert er í ársskýrslu FME,
að mati framkvæmdastjóra Lands-
sambands lífeyrissjóða (LL).
Eins og greint var frá í Morg-
unblaðinu í vikunni er í árskýrslu
FME vakin athygli á miklum halla á
samtryggingardeildum lífeyrissjóða.
Fram kemur að skuldbindingar í
þeim hluta kerfisins eru mun hærri
en eignir.
Tvö ólík kerfi
„Það eru tvö kerfi í landinu sem
starfa hlið við hlið og eru byggð upp
með ólíkum hætti,“ segir Þórey S.
Þórðardóttir, framkvæmdastjóri
LL. „Annars vegar kerfi almennu
lífeyrissjóðanna með fullri sjóðs-
þeim hætti að full sjóðssöfnun sé á
bak við þá, heldur eru réttindi skil-
greind fyrirfram og launagreiðandi
ber ábyrgð á fjármögnuninni ef
eignir hans duga ekki til. Þeir eru
því að hluta til fjármagnaðir með
eignum en ekki að fullu,“ segir Þór-
ey.
Stóru hallatölurnar byggja á op-
inberu sjóðunum að sögn Þóreyjar.
„Ef við skoðum almennu lífeyris-
sjóðina sem þurfa að fjármagna líf-
eyrisgreiðslur með þeim eignum
sem eru til staðar á hverjum tíma,
þá er óverulegur halli af þeim,“ seg-
ir Þórey.
söfnun, þar sem greitt er út í sam-
ræmi við eignir á hverjum tíma. Á
þeim sjóðum liggur lögbundin
skylda að hækka réttindi eða skerða
þau ef misræmi eigna og skuldbind-
inga fara út fyrir ákveðin vikmörk.“
Verði halli á sjóðnum yfir 10% ber
honum að skerða réttindi og að
sama skapi ber að auka réttindi ef
eignir fara 10% yfir skuldbindingar.
Til sveiflujöfnunar má vera allt að
5% halli í 5 ár, en ef hann fer útfyrir
það er skylt að grípa inn í. Þannig
er komið í veg fyrir að það myndist
varanlegur halli, að sögn Þóreyjar.
Réttindi í opinberum sjóðum
ekki háð eignum
„Hitt kerfið er með bakábyrgð
launagreiðanda og þar er lífeyris-
sjóður starfsmanna ríkisins lang-
stærstur, auk minni sjóða sveitarfé-
laga. Þeir eru ekki hugsaðir með
Opinberu lífeyrissjóðirnir
skekkja heildarmyndina
Tryggingafræðileg staða í árslok 2012
milljarðar króna
Áfallin staða
Heildastaða
Sjóðir með ábyrgð launageiðenda Sjóðir án ábyrgðar
39% af áunnum
skuldbdindingum
4% af áunnum
skuldbdindingum
0
-100
-200
-300
-400
-500
-600
-469
-575
-74 -99
Heimild: Landssamband lífeyrissjóða,
FME, ársreikningar lífeyrissjóða 2012
 Landssamband lífeyrssjóða segir
ársskýrslu FME gefa brenglaða mynd