Morgunblaðið - Sunnudagur - 15.06.2014, Blaðsíða 58

58 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15.6. 2014
BÓK VIKUNNAR Sálfræðitryllirinn Öngstræti eftir Louise
Doughty er ofarlega á metsölulista Eymundsson, en þar er sagt
frá ástarsambandi sem hefur örlagaríkar afleiðingar.
Bækur
KOLBRÚN BERGÞÓRSDÓTTIR
kolbrun@mbl.is
Venjulega eru ljóðskáld komin ávirðulegan aldur þegar veglegtljóðasafn þeirra er gefið út. Hin
rosknu skáld hafa þá haft áratugi til að
sanna og sýna að verk þeirra séu þess
verð að rata í safnbók. Ekki er þetta þó
algilt eins og nýlegt dæmi sýnir. Skáld-
konan Gerður Kristný hlýtur að teljast
nokkuð langt frá því að vera komin á
virðulegan aldur, fædd 1970 og örugg-
lega í hópi yngri ljóðskálda sem hlotnast
sá heiður hér á landi að virt bókaforlag
gefi út heildarljóðasafn þeirra.
Ljóðasafn Gerðar Kristnýjar sem
geymir allar fimm ljóðabækur hennar er
einstaklega fallegt, áberandi mikið hefur
verið lagt í útlit og hönnun og ljóst er að
þeir sem stóðu að
útgáfunni hafa
mikla trú á skáld-
konunni. Sem kem-
ur alls ekki á óvart
því Gerður Kristný
er í hópi bestu nú-
lifandi skálda okkar
og ljóð hennar hafa
sannarlega ratað til
sinna. Venjulega
þarf ekki að tala
lengi við unnendur
ljóðlistar um ís-
lenska nútímaljóðlist án þess að þeir
nefni nafn skáldkonunnar og tali um ljóð
hennar af áberandi hlýju og virðingu.
Það er ekki mikið um að ljóðabóka sé
beðið með óþreyju en víst er að það á við
um verk Gerðar Kristnýjar, nýrrar ljóða-
bókar eftir hana hefur síðustu ár ætíð
verið beðið með eftirvæntingu.
Hér er skáldkona sem býr til öguð og
meitluð ljóð sem eru sérlega áhrifarík,
enda einkennast efnistökin ætíð af miklu
öryggi. Hún skapar glæsilegar náttúru-
myndir þar sem oft ríkir nístandi kuldi.
Hún yrkir ljóð um fólk úr fortíð, oft eru á
sviðinu sterkar konur sem verða að þola
mótlæti og bregðast við á misjafnan hátt.
Hún yrkir um dauðann á áhrifamikinn
hátt, eins og í ljóðinu um áhöfn Pour-
quoi-pas í flæðarmálinu og um Þórð
litla Kárason, verndara barna, í Ljóði
um börn. Sem ljóðskáldi tekst Gerði
Kristnýju á einstakan hátt að snerta
strengi í brjósti lesandans og vekja sterk
hughrif.
Ljóðasafn Gerðar Kristnýjar er inni-
haldsríkt verk og gleðileg tíðindi á dauf-
legu bókasumri. Svo er bara að bíða eftir
næstu ljóðabók skáldkonunnar, sem
væntanleg er í haust.
Orðanna hljóðan
SKÁLD
SNERTIR
STRENGI
Gerður Kristný. Skáldkona sem heillar
með ljóðum sínum.
Ljóðasafnið fallega
og vinsæla.
Þ
essi týpa er önnur skáldsaga
Bjargar Magnúsdóttur og sjálf-
stætt framhald af bók hennar
Ekki þessi týpa sem kom út í
fyrra og hlaut góðar viðtökur.
Aðalpersónur nýju bókarinnar eru þær sömu
og í fyrri bókinni, ásamt nokkrum viðbótum í
galleríið, fjórar vinkonur sem upplifa bæði
gleði og sorgir. „Þessi bók er aðeins öðruvísi
en sú fyrri og fjallar að hluta til um dekkri
hliðar mannlífsins, eins og kynferðisofbeldi,
en þarna er líka fjör og gleði eins og í fyrri
bókinni. Ég vildi ekki vera að gera alveg það
sama í þessari bók heldur prófa eitthvað ann-
að og takast á við nýja hluti og áskoranir.
Það er ekkert gaman að gera alltaf það sama
og síðast,“ segir Björg. Spurð hvort þriðja
bókin um vinkonurnar muni líta dagsins ljós
neitar hún því og segir sögu vinkvennanna
lokið.
Þú hefur skrifað tvær bækur um þessar
ungu konur. Hafa þær ekki verið næstum því
eins og vinkonur þínar þann tíma sem þú
varst að skrifa um þær?
„Jú, mér fannst ég vera með aðalpersón-
urnar ljóslifandi fyrir framan mig allan tím-
ann. Mér fór að þykja vænt um þær og
ímyndaði mér þær í alls kyns aðstæðum sem
ég sjálf var stödd í. Þær voru með mér,
næstum eins og fylgjur. Ég mun sakna
þeirra.“
Finnst þér þú hafa lært mikið af því að
skrifa tvær bækur sem komu út með árs
millibili?
„Mér líður eiginlega eins og ég hafi elst
um mörg ár á síðasta rúma árinu. Það er
mjög þroskandi að skrifa tvær bækur með
harðan ritstjóra á bakinu sem er stöðugt að
ýta manni áfram; það reynir á eigin þolmörk.
Það er líka lærdómsríkt að takast á við gagn-
rýni, bæði frá eigin haus og utanaðkomandi.
Það getur verið erfitt að stíga fram og leggja
fram verk. Viðbrögðin eru alls konar og
smekkur er smekkur af góðri ástæðu. Það
getur verið krefjandi að takast á við neikvæð
viðbrögð en þá þarf að læra að taka þau ekki
inn á sig. Góð æfing í æðruleysi. Ég reyni
meðvitað að taka áliti annarra af yfirvegun,
hvort sem það er lof eða last. Þegar öllu er á
botninn hvolft vil ég frekar standa með sköp-
unarkraftinum og bera eitthvað á borð, mín-
ar bestu tilraunir hverju sinni, í stað þess að
hakka það í mig sem aðrir eru að gera.“
Líturðu á þig sem rithöfund og ætlarðu að
skrifa fleiri bækur?
„Ég ber kannski allt of mikla virðingu fyr-
ir starfsheitinu rithöfundur til þess að þora
fullum fetum að kalla mig slíkan. Kannski
venst það og verður auðveldara með tím-
anum. Ég er að stíga mín fyrstu skref en
ætla mér svo sannarlega að skrifa meira.
Vonandi sögur í alls konar formi. Þar sem
mér finnst gaman að vera í kringum
skemmtilegt fólk og sæki þangað hugmyndir
vonast ég til að geta skrifað samhliða öðrum
störfum. Ég er með ýmsar hugmyndir að
bókum, þar á meðal er ævintýri og hrottaleg
glæpasaga. Þær hugmyndir geta auðvitað
breyst en það er sannarlega margt skemmti-
legt sem hægt er að skrifa um.“
Næstum eins og fylgjur
Þegar öllu er á botninn hvolft vil ég frekar standa með sköpunarkraftinum og bera eitthvað á borð,
mínar bestu tilraunir hverju sinni, í stað þess að hakka í mig það sem aðrir eru að gera, segir Björg.
Morgunblaðið/Þórður
NÝ SKÁLDSAGA BJARGAR MAGNÚS-
DÓTTUR ER ÞESSI TÝPA, SEM
FJALLAR MEÐAL ANNARS UM
DEKKRI HLIÐAR MANNLÍFSINS.
BJÖRG SEGIST HAFA VILJAÐ TAKAST
Á VIÐ NÝJAR ÁSKORANIR.
Það kann að vera klisjukennt en Sjálfstætt fólk er ein af eftirlætis-
bókum mínum og ég hef lesið hana oftar en ég á tölu yfir. Í dag er ég
reyndar hættur að lesa hana sem skáldsögu og fletti frekar upp í
henni til að rifja upp, svona líkt og maður gerir með símaskrá eða al-
fræðirit. Sem uppreisnargjarn ungur framhalds-
skólanemi reyndi ég reyndar lengi að hafa meira dá-
læti á Gunnari Gunnarssyni en Kiljan, svona rétt
til að vera á móti kennurum og trúr hægrimennsk-
unni í mér.
Ég hef líka gaman af því að lesa ljóð og verð oft
agndofa yfir mætti góðra ljóðskálda. Í viðbót við
stóru skáldin hef ég sérstakt dálæti á ljóðum fólks
sem ekki hefur skarað fram úr og myndi aldrei kalla
sig ljóðskáld. Fólk sem eingöngu hefur birt stök ljóð í skólablöðum,
tímaritum eða jafnvel á húsveggjum. Það er oft eitthvað svo hreint og
fallegt við ljóðrænar hugsanir sem ekki verða of bundnar við lærða
og þjálfaða fagurfræði.
Ég grúska líka mikið í gömlum tímaritum og dagblöðum sem gefin
hafa verið út hér í Vestmannaeyjum, svo sem Bliki, Fylki og fleira.
Það hjálpar manni að skilja samtímann að sjá hvernig viðfangsefnin
eru nánast ætíð þau sömu. Það eru bara viðbrögðin sem breytast.
Svo er ég svo heppinn að Bertha, konan mín, er bókmennta- og ís-
lenskufræðingur og mikill lestrarhestur. Til mín slæðist því hver
konfektmolinn á eftir öðrum af náttborðinu hennar. Núna voru til að
mynda að rata til mín bækurnar Og fjöllin endurómuðu eftir Kha-
led Hosseini og Uppreisn eftir Jakob Ejersbo. Ég hlakka sérstak-
lega til að lesa Uppreisn enda hafði ég gaman af bókinni Útlagi eftir
Ejersbo, sem þekkti sögusvið bókanna af eigin raun.
Í UPPÁHALDI
ELLIÐI VIGNISSON
BÆJARSTJÓRI
Elliði Vignisson bæjarstjóri í Vestmannaeyjum hefur sérstakt dálæti á Sjálf-
stæðu fólki eftir Laxness og hefur lesið hana margoft.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Halldór Laxness.
ÆVINTÝRI OG HROTTALEG GLÆPASAGA ERU MEÐAL HUGMYNDA BJARGAR AÐ NÆSTU BÓKUM