Morgunblaðið - 29.11.2014, Page 45

lund. Veiðifélag Norðurár er eitt
elsta veiðifélag á landinu, stofn-
að árið 1926. Lengi var aðeins
veitt á stöng í efri hluta árinnar,
á neðsta svæðinu var stunduð
netaveiði. Á aðalfundi 1972 var
samþykkt að áin yrði öll eitt
veiðifélag. Þar með var Ferjukot
og fleiri bæir við neðanverða ána
orðnir aðilar að veiðifélaginu.
Þorkell Fjeldsted sest í stjórn
félagsins á níunda áratugnum og
hefur því gegnt trúnaðarstörfum
fyrir ána lengur en nokkur ann-
ar eða í um 30 ár – séð gríðarleg-
ar breytingar á laxveiðiheimin-
um.
Það var spenna í loftinu.
Stjórnir tveggja félaga voru að
reyna að semja. Ekkert hefur
gengið og allt útlit fyrir að fólk
gangi frá borði, án árangurs.
Upp úr þurru segir Þorkell
Fjeldsted: „Heyrðu, áttu ekki í
nefið? Það er alveg ómögulegt að
fá ekki aðeins í nefið.“ Hlátur
brýst fram, andinn í hópnum
breytist eins og hendi sé veifað.
Bóndinn í Ferjukoti kunni þá list
best allra að brjóta upp á erf-
iðum stundum, segja eitthvað
sem í einni andrá breytti and-
rúmslofti þykkju og sundrungar
í hlátur og léttleika. Hann var
næmur á umhverfi sitt.
Að leita í smiðju þeirra sem
betur vita er forn venja og ný.
Er kom að laxveiðimálum, siðum
og venjum fyrri tíma voru fáir
fróðari en Þorkell Fjeldsted.
Mundi tímana tvenna og þrenna
í laxveiðiheiminum, allt frá ara-
grúa netveiddra laxa upp í gnótt
stangaveiddra, frá ógrynni risa-
laxa niður í fáa smáa. Duglegur
að leita, grúska og grafa upp
skrif genginna kynslóða um líf
og umhverfi ánna. Laxasafnið í
Ferjukoti er m.a. afrakstur þess.
Maður er manns gaman. Þor-
kell Fjeldsted hafði unun af því
að hitta fólk, njóta samvista,
skemmta sér en ekki síður öðr-
um. Í litlum samfélögum er
ómetanlegt að hafa gleðigjafa
sem er óragur við að stíga á
stokk og segja frá, án þess að
særa tilfinningar nokkurs
manns. Það kunni bóndinn í
Ferjukoti öðrum fremur.
Veiðiréttareigendur hafa not-
ið krafta Þorkels Fjeldsted um
langa hríð. Á kveðjustund við
leiðarlok skal þakkað fyrir sam-
vistir, samveru og gengin spor.
Fjölskyldu og ástvinum öllum
eru sendar innilegar samúðar-
kveðjur.
F.h. Vf. Norðurár,
Birna G. Konráðsdóttir,
formaður.
Með söknuði er góður vinur
kvaddur.
Þegar við hjónin komum í
Borgarfjörðinn með hugmyndir
um að setja þar upp safn eða
menningarsetur með áherslu á
landnám Íslands og Egilssögu
var okkur tekið einstaklega vel
af heimamönnum og hér eigum
við orðið marga góða vini. Það
verður þó á engan hallað þó við
segjum að hjónin í Ferjukoti hafi
orðið einna nánustu vinir okkar
nýbúanna hér í héraðinu.
Við kynntumst Kela í Ferju-
koti fyrst þegar við komum þar
við á okkar fyrstu misserum við
undirbúninginn á okkar verk-
efni. Við fengum fljótt að vita að í
Ferjukoti væri spennandi safn
minja um sögu laxveiða í Borg-
arfirði allt frá seinni hluta
nítjándu aldar og fram á okkar
tíma. Einnig var okkur sagt að
bóndinn á bænum tæki gjarnan
á móti hópum og segði fólki sögu
staðarins. Við mættum hálf-hik-
andi á bæinn, því hópurinn var
ekki stærri en við hjónin. Það
jaðraði eiginlega við frekju að
biðja bónda um að ómaka sig og
sýna okkur hvað væri þarna af
fágæti. En það er ekki að orð-
lengja það að maðurinn tók okk-
ur einstaklega vel, var hinn ljúf-
asti og gaf sér allan þann tíma
sem þurfti til að kynna okkur
hina merkilegu sögu staðarins.
Laxveiði- og sögusafnið í Ferju-
koti er stórmerkilegt í sjálfu sér
vegna ágætra muna og húsa-
kynna sem varðveita söguna. En
allt fékk þetta margfalt gildi
þegar sögumaðurinn Keli kveikti
líf í hverjum hlut. Það var ekki
bara atvinnusaga laxveiðanna
þarna í rúmlega hundrað ár sem
hann vakti til lífsins, heldur saga
fjölskyldunnar, hans uppeldis-
og þroskasaga. Saga ríkidæmis,
eftirminnilegra útlendinga,
furðusagan af baróninum á Hvít-
árvöllum sem afi hans gerðist
ráðsmaður hjá á árbakkanum
beint á móti. Jafnvel með glettni
í auga blandaðist inn í frásögn-
ina augnablikið þegar ljóshærð
fegurðardís steig út úr rútunni
fyrir utan búðina í Ferjukoti.
Stúlkan sú var mætt til að verða
kaupakona á bænum eitt sumar.
Keli kunni að lita sögurnar sína
skemmtilega „og þarna við
fyrstu sýn vissi ég að þessi
stúlka ætti eftir að verða konan
mín“. Heba Magnúsdóttir var
mætt í Ferjukot, og eins og Keli
myndi orða það, „hún hefur ekki
farið þaðan síðan.“
Heba gerðist samverkamaður
okkar í Landnámssetrinu, einn
okkar allra besti starfsmaður.
En fyrir tveimur árum ákvað
hún að nú væri nóg komið í bili –
að nú vildi hún njóta daganna og
stundanna með Kela sínum,
börnum, tengdabörnum og
barnabörnum og rækta garðinn
sinn. Þau Keli voru það fólk sem
við áttum með flestar góðar
stundir utan vinnu hér í okkar
nýju heimkynnum. Keli settist
gjarnan inn í Landnámssetrið
yfir einum kaffi og spjalli ef
hann var á ferðinni í Borgarnesi.
Það var ekki á bónda að sjá að
hann væri að heyja sínar erfið-
ustu orrustur þessi síðustu miss-
eri. Alltaf léttur og kíminn með
góðar sögur á hraðbergi. Nú er
góður drengur kvaddur.
Heba vinkona og fjölskylda,
okkar innilegustu samúðar-
kveðjur.
Kjartan Ragnarsson og
Sigríður Margrét
Guðmundsdóttir.
Ég vil með nokkrum fátæk-
legum orðum minnast Þorkels
Fjeldsted vinar míns sem yfirgaf
þetta tilverustig fyrir rúmri viku
– allt of fljótt. Það eru rúm 50 ár
frá fyrstu kynnum okkar Kela.
Við vorum á sama tíma nemend-
ur í Reykjaskóla í Hrútafirði.
Árið eftir að ég útskrifaðist var
hann í sama bekk og konan mín.
Við hjónin erum því bæði búin að
þekkja hann lengi. Hann vakti
þá þegar athygli fyrir frjálslega
framkomu, frumlegar hugmynd-
ir og hnyttin tilsvör. Við náðum
vel saman. Fengum t.d. þá hug-
mynd að reyna að æfa stangar-
stökk í litla íþróttasalnum að
Reykjum. Létum ekki sitja við
orðin tóm. Útveguðum okkur
bambusstöng og hófum æfingar.
En ekki fara miklar sögur af af-
rekum okkar á þessu sviði. Ein-
hverju sinni á málfundi var Keli
tekinn sem fulltrúi síns héraðs
þegar bornir voru saman
Strandamenn og Borgfirðingar.
Eftir að við fluttum í Borg-
arfjörðinn 1974 hófust kynni
okkar að nýju. Við vorum báðir
miklir ungmennafélagar og vild-
um hag UMSB sem mestan. Keli
kom víða við í félagsmálum. Sat í
stjórnum og nefndum hinna
ýmsu félaga og fyrir sitt sveitar-
félag. Vafalaust munu aðrir
fjalla um þann þátt í lífi hans.
Hann var fréttaritari útvarpsins
og vöktu píslar hans þar athygli.
Á samkomum og fundum var
hann jafnan gleðigjafi. Raunar
minnist ég þess ekki að hafa
hitta Kela í vondu skapi. Húmor
hans og frjálslegur frásagnar-
stíll gladdi alla.
Ógleymanleg er ferð á Sviða-
messu á Vatnsnesið fyrir nokkr-
um árum. Hann hvatti okkur
Einar Ole að fara með norður
ásamt mökum. Við slógum til.
Þegar á samkomuna var komið,
en þar var Keli veislustjóri,
sagði hann skemmtisögur úr
Borgarfirði og tilkynnti að hann
væri með tvo „góða“ söngvara
með sér. Við Einar Ole vorum
því skyldaðir til að syngja með
forsöngvaranum. En fengum
sem betur fer góða hjálp frá
Bjargsbræðrum þegar á leið.
Keli tók veikindum sínum með
jafnaðargeði og var ekki að
barma sér. Síðastiðið vor hitti ég
hann til dæmis einu sinni í Kaup-
félagi Borgfirðinga sem oftar.
Spurði hann um heilsuna. „Hún
er helv. góð. Ég fékk blóð úr
framsóknarmanni úr Skagafirði
og fylgið rauk upp í flokknum“,
svaraði hann skælbrosandi.
Þannig var Keli ætíð glaðsinna.
Með þessum fáu orðum viljum
við hjónin þakka Kela fyrir
ánægjuleg kynni og vináttu. Það
er vissulega sárt að missa góðan
dreng á besta aldri – en svona er
lífið.
Við vottum ættingjum hans
samúð okkar og biðjum góðan
Guð að styrkja þá í sorg þeirra.
Ingimundur Ingimundarson.
Það er mikill missir fyrir allt
þetta byggðarlag þegar jafn
svipmikill persónuleiki og Þor-
kell Fjeldsted hverfur af sviðinu.
Hann hefur verið áberandi í
mannlífinu hér, m.a. tekið þátt í
sveitarstjórnarmálum, búnaðar-
málum, laxveiðimálum, ferða-
þjónustumálum og verið virkur
og einlægur kaupfélagsmaður.
Hjá okkur vinum hans og fé-
lögum í gömlum gönguhópi ríkir
sorg og söknuður. En við mun-
um ylja okkur við allar góðu
minningarnar sem við eigum um
hann. Þær eru allar skemmtileg-
ar. Heba og Keli hafa verið dug-
leg að hóa saman hópnum við
ýmis tækifæri eins og dansleiki,
sumarbústaðaferðir, skoðunar-
ferðir um landareignina og í
veiðisafnið, grill í fallega garð-
inum þeirra í Ferjukoti, svo eitt-
hvað sé nefnt. Skemmst er að
minnast menningarferðarinnar
um Borgarfjörð sem Keli skipu-
lagði núna í haust, réttum fimm
vikum áður en hann kvaddi. Þar
fór hann á kostum, sýndi okkur
helstu merkisstaði í héraðinu og
sagði frá á sinn einstaka hátt.
Þegar Keli kom fyrst í lang-
ferðir gönguklúbbsins með
Hebu var það ekki af einskærrri
hreyfiþörf heldur hafði hann átt-
að sig á því að gönguhraðinn var
ekki meiri en svo, að vel mætti
spjalla saman á leiðinni. Þar
naut frásagnarlistin sín vel og
náði hámarki þegar komið var í
náttstað. Af öllum sögustundun-
um stendur upp úr kvöldið þegar
gist var í fjallhúsi Borghrepp-
inga og hann var á heimavelli að
segja sögur frá liðnum stundum.
Þorkell Fjeldsted átti einstak-
lega gott með flytja mál sitt.
Hann lét aldrei fram hjá sér fara
fundi og samkomur sem ein-
hverju máli skiptu fyrir fólk og
félög í héraðinu og hafði oftast
eitthvað til málanna að leggja.
Fulltrúar á kaupfélagsfundum
eiga vafalaust eftir að sakna
greinargerða hans um sam-
bandsfundina, en þar var hann
fulltrúi Kaupfélags Borgfirðinga
í áravís, svo dæmi sé tekið. Hann
talaði nánast alltaf blaðlaust, var
hnyttinn og vel máli farinn. En
við félagarnir geymum sérstak-
lega minninguna um það hvað
hann talaði fallega til hennar
Hebu sinnar á sextugsafmælinu
hennar. Þá öfunduðum við kon-
urnar hana allar af Kela.
Í dag þökkum við Þorkeli
Fjeldsted fyrir samfylgdina og
sendum Hebu og fjölskyldunni
allri innilegar samúðarkveðjur.
F.h. félaganna í Göngu-
klúbbnum í Borgarnesi,
Anna Ólafsdóttir,
Guðrún Helga Andr-
ésdóttir.
Veiðar og nýting á laxinum,
konungi ferskvatnsfiskanna, eru
afar verðmæt hlunnindi í Borg-
arfirðinum. Það er því ekki að
ósekju að fyrsta útibú Veiði-
málastofnunar var stofnað í
Borgarnesi árið 1978. Það eru
forréttindi að hafa fengið að
starfa við rannsóknir um ára-
tugaskeið á lífsháttum og nýt-
ingu laxa og annarra laxfiska í
Borgarfirði. Við kynntumst fyrst
Þorkeli í Ferjukoti um miðjan
níunda áratuginn, en þá voru
laxveiðar í net ennþá stundaðar í
Hvítá og þessir gömlu atvinnu-
hættir í hávegum hafðir. Ferju-
kot var þekktasta laxveiðijörðin í
Hvítá allt frá miðri nítjándu öld
er nýjar veiðiaðferðir ruddu sér
rúms. Í þessu veiðiumhverfi ólst
Þorkell upp. Keli eins og Þorkell
var kallaður var hafsjór af fróð-
leik um sögu laxanytjanna, auk
þess sem margvíslega muni og
minjar er að finna um veiðarnar.
Engu var hent í Ferjukoti og allt
hafði sinn stað.
Keli var veiðimaður af lífi og
sál og ekki var hann hrifinn er til
tals kom að veiðiréttarhafar í
hinum frjósömu hliðarám Hvítár
leigðu veiðirétt landeigenda á
neðri hluta Hvítár. En aðstæður
breytast, verðmæti stangveið-
innar var að aukast og þessu
lauk með samningum árið 1990
og síðan þá hafa netaveiðar ekki
verið stundaðar á göngutíma
laxa í Hvítá. Á síðari árum hefur
Keli ásamt fjölskyldu sinni
byggt upp skemmtilegt veiði-
minja- og sögusafn að Ferjukoti
þar sem gestir hafa fengið njóta
bæði sögunnar og ekki síður
sagnamannsins Kela sem með
sinni skemmtilegu frásagnar-
gáfu gæddi muni og minjar nýju
lífi.
Við sem störfum að fiskirann-
sóknum höfum lært að taka tillit
til þekkingar heimamanna á
hegðun og göngum laxfiska. Fyr-
ir margt löngu sagði Þorkell okk-
ur frá því að bleikjan í Hvítá ætti
til að ganga úr sjó að vetri til. Því
var nú ekki vel tekið af fræðing-
unum, enda passaði það alls ekki
við fiskifræðina. Nýverið hafa
rannsóknir á Veiðimálastofnun
staðfest að Keli hafði auðvitað
rétt fyrir sér. Bleikja notar hvert
tækifæri sem gefst til að ganga
niður á ósasvæði Hvítár í mat-
arleit, líka á veturna!
Þar sem veiðimálin voru
rædd, þar var Þorkell mættur.
Hann sótti t.d. aðalfundi Lands-
sambands veiðifélaga fyrir sitt
félag árum saman. Þar tók hann
gjarnan til máls og sagði frá sín-
um skoðunum. Oft kom hann
með ný sjónarhorn og gaman-
semin var yfirleitt ekki langt
undan. Einhverju sinni varð öðr-
um okkar það á að kalla lax kvik-
indi og var Keli lítt hrifinn af
slíku orðbragði um jafn göfugan
fisk. Annar Borgfirðingur kom
okkur til bjargar með því að
benda á að í Íslendingaþáttum
mætti finna dæmi um þessa orð-
notkun. Af þessu varð hið mesta
gaman og spurði Keli stundum
hvort við ætluðum nokkuð að
vera með kvikindisskap!
Séu til eilífðar veiðilendur þá
er Þorkell þangað kominn núna.
Þar verður ekki ónýtt að koma.
Óhætt er að reikna með góðum
móttökum þar sem Þorkell er.
Það er mikil eftirsjón af Þorkeli
Fjeldsted en við erum þakklát
fyrir skemmtilega samfylgd. Að
leiðarlokum viljum við færa eig-
inkonu hans, Hebu, og fjölskyld-
unni innilegar samúðarkveðjur.
Með kveðju, frá Veiðimála-
stofnun,
Sigurður Már Einarsson og
Sigurður Guðjónsson.
SJÁ SÍÐU 46
MINNINGAR 45
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. NÓVEMBER 2014
Davíð
Ósvaldsson
útfararstjóri
551 3485 - www.udo.is
Óli Pétur
Friðþjófsson
útfararstjóri
Ástkær faðir okkar, fósturfaðir, tengdafaðir,
afi og langafi,
RAFN VALGEIRSSON
frá Fáskrúðsfirði,
Miðvangi 41, Hafnarfirði,
er látinn. Útförin hefur farið fram í
kyrrþey að ósk hins látna.
.
Hans Óli Rafnsson, Berglind Ósk Agnarsdóttir,
Elís Þór Rafnsson, Bryndís Jóna Jónsdóttir,
Þorbjörg Erla Jónsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
✝
Besti vinur minn og eiginmaður,
MARINÓ ÞÓRÐUR JÓNSSON
Furugrund 70,
Kópavogi,
andaðist í faðmi fjölskyldunnar
á líknardeild Landspítalans í Kópavogi
þriðjudaginn 25. nóvember.
Jarðarförin auglýst síðar.
Berghildur Jóhannesdóttir Waage
og fjölskylda,
Sigurður Jónsson, Sigurlína Guðnadóttir
og fjölskylda.
✝
Ástkær móðir mín, tengdamóðir, amma
og langamma,
KRISTJANA ELÍSABET
JÓHANNSDÓTTIR,
Ella,
lést á Hjúkrunarheimilinu Mörk
laugardaginn 22. nóvember.
Útför hennar verður gerð frá Seljakirkju
miðvikudaginn 3. desember kl. 11.00.
Hjartans þakkir til starfsfólks Hjúkrunarheimilisins Markar
fyrir frábæra umönnun, virðingu og hlýju.
Ásta Friðjónsdóttir, Erlendur Jóhannsson,
Birgir Friðjón Erlendsson, Anna Jóhannesdóttir,
Egill Rúnar Erlendsson, Hildur Björk Hörpudóttir,
Stefán Erlendsson
og langömmubörn.
✝
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir,
amma og langamma,
RAGNHEIÐUR GUÐRÚN
GUÐMUNDSDÓTTIR,
Dalbæ, heimili aldraðra,
Dalvík,
lést sunnudaginn 23. nóvember.
Útförin fer fram frá Dalvíkurkirkju
miðvikudaginn 3. desember kl. 13.30.
Áslaug Ásgeirsdóttir,
Ellen Björnsdóttir,
Guðmundur Björnsson, Sigurlaug Rún Brynleifsdóttir
Jón Ingi Björnsson, Aðalheiður Anna Guðmundsdóttir,
Bryndís Björnsdóttir, Gestur Matthíasson,
Bára Björnsdóttir, Hermann Tómasson,
Elías Björnsson, Gunnhildur Ottósdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.