Morgunblaðið - Sunnudagur - 16.11.2014, Qupperneq 38

38 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 16.11. 2014
Græjur og tækni
Starfsmenn Cranfield-háskóla í Bretlandi
vinna nú að því að hanna hugbúnað til að
koma í veg fyrir að hægt verði að gera tölvu-
árásir á flugvélar. Ætlunin er að hugbún-
aðurinn geti greint tafarlaust þegar reynt er
að eiga við stjórnkerfi vélarinnar að utan.
Afstýra tölvuárásum á flugvélar
N
iðurstöður nýrrar og
umfangsmikillar rann-
sóknar hafa leitt í ljós
að ofbeldi í tölvu-
leikjum og kvikmyndum leiðir ekki
til aukins ofbeldis í raunveruleik-
anum. Þá hafa aðstandendur rann-
sóknarinnar jafnframt dregið í efa
þá aðferðafræði sem beitt hefur
verið í fyrri rannsóknum enda
hafa þær iðulega einblínt á að
finna orsakasamhengi milli
skammtímasveiflna í tölfræði yfir
ofbeldi og þeirrar árásarkenndu
hegðunar sem oft blasir við á
skjám. Niðurstöðurnar voru birtar
í The Journal of Communication
og fjallað er um þær í dagblaðinu
The Guardian.
Fyrri rannsóknir hæpnar
Christopher Ferguson, sálfræð-
ingur við Setson-háskóla í Flórída,
leiddi tvær rannsóknir á áhrifum
og birtingarmyndum ofbeldis í
ýmsum miðlum. Í þeirri fyrri
rannsakaði teymi Fergusons sam-
band morðtíðni í Bandaríkjunum á
árunum 1920-2005 og þess ofbeldis
sem birtist almenningi í kvik-
myndum á sama tímabili. Þótt vís-
bendingar væru um að kvik-
myndaofbeldi hefði leitt til meira
ofbeldis á 6. áratugnum, snerist
þessi þróun við á síðari áratugum
20. aldar. Á 10. áratugnum var of-
beldi á skjá í öfugu hlutfalli við
raunverulegt ofbeldi, svo dæmi sé
tekið.
Í seinni rannsókninni var tölvu-
leikjaspilun borin saman við tíðni
ofbeldis meðal ungmenna á und-
anförnum 20 árum. Niðurstaðan
var sú að spilun tölvuleikja sam-
ræmdist færri ofbeldisglæpum í
aldurshópnum 12-17 ára.
Í rannsókninni var jafnframt
hnykkt á því að ástæða væri til að
draga niðurstöður fyrri rannsókna
í efa, enda hefði í þeim nær ein-
göngu verið stuðst við athuganir
sem gerðar voru inni á rannsókn-
arstofum. „Sú aðferð, sem beitt
hefur verið í áranna rás, að kanna
ofbeldishegðun með því að láta
fólk horfa á stutt myndskeið af of-
beldi og fela því svo að inna af
hendi tiltekin verkefni, kann vel
að hafa leitt af sér niðurstöður
sem eiga sér enga eða litla stoð í
raunveruleikanum utan við rann-
sóknarstofur.“
Ofbeldi á rannsóknarstofum
Ferguson skrifar jafnframt að um-
deilanlegt sé hversu vel sé hægt
að herma eftir þeirri upplifun að
horfa á ofbeldisefni á rannsókn-
arstofu. „Margar slíkar rannsóknir
fela einungis í sér að fólki eru
sýnd stutt myndskeið þar sem það
greinir ofbeldi án nokkurs sam-
hengis í frásögn, í stað þess að
þau séu látin meðtaka heildstæða
frásögn þar sem ofbeldi kemur
fyrir. Þá er það ofbeldi eða sú
árásarhneigð sem fylgir í kjölfarið
jafnframt ekki eitthvað sem er
hluti af raunverulegum aðstæðum
heldur fer það fram á rannsókn-
arstofu og ber jafnframt þess
merki að vera samþykkt af þeim
sem að rannsókninni standa, enda
veita þeir bæði tækifæri og vett-
vang þar sem hægt er að beita of-
beldi.“
Tengsl raunverulegs ofbeldis og
þess sem fram kemur á skjám í
kvikmyndum og tölvuleikjum hafa
verið afar umdeild síðan á 8. ára-
tug síðustu aldar. Árið 1984 sam-
þykkti breska þingið til að mynda
löggjöf þess efnis að myndbönd
þyrftu að hljóta opinbert sam-
þykki áður en þau yrðu gefin út.
Þetta leiddi til þess að fjöldi hryll-
ingsmynda fékk ekki leyfi enda
var þá óttast að slíkar myndir
hefðu skaðleg áhrif á ungviði
landsins. Síðan þá hafa fjöldamorð
í Bandaríkjunum löngum verið
tengd við tölvuleikjaspilun og of-
beldiskvikmyndir. Því var haldið
fram að Columbine-morðingjarnir,
Eric Harris og Dylan Klebold,
hefðu verið tölvuleikjafíklar og
spilað leiki á borð við Doom. Þá
er sagt að Anders Behring Brei-
vik hafi undirbúið fjöldamorð sín
með því að spila hernaðarleikinn
Call of Duty. Í janúar 2013 fór
Obama, Bandaríkjaforseti, fram á
að áhrif ofbeldistölvuleikja yrðu
rannsökuð í kjölfar þess að gerð
var skotárás í skóla í Connecticut
í desember 2012.
Rangt vandamál til skoð-
unar
„Samfélög búa yfir takmörkuðum
auðlindum til þess að helga þeim
málstað að draga úr glæpum,“
sagði Ferguson í tilkynningu til
fjölmiðla. „Hættan er að rangt
vandamál, ofbeldi í afþreyingu,
verði haft að leiðarljósi og beini
athygli almennings frá því sem er
raunverulegi vandinn, fátækt,
menntun og geðheilsa og svo
framvegis. Þessi rannsókn getur
aðstoðað samfélagið við að ein-
blína á þau málefni sem raunveru-
legu máli skipta og forðast sið-
ferðileg baráttumál með lítið
praktískt gildi.“
Tölvuleikir
hafðir fyrir
rangri sök?
LENGI HEFUR VERIÐ DEILT UM SKAÐLEG ÁHRIF
TÖLVULEIKJA Á HUGARHEIM SPILARA. NÝ RANNSÓKN
BENDIR TIL ÞESS AÐ TENGSL OFBELDIS Á SKJÁ OG
RAUNVERULEGS OFBELDIS SÉU ENGIN.
Halldór A. Ásgeirsson haa@mbl.is
Færst hefur í aukana að fullorðið fólk verji miklum tíma í tölvuleikjum og ljóst er að tölvuleikjaiðnaðurinn er ört vax-
andi. Nýir tölvuleikir eru nú farnir að minna á kvikmyndir hvað varðar flókna söguþræði og mikið umfang.
Morgunblaðið/Kristinn
Nýsköpunarsjóður atvinnulífsins og
bandarískur fjárfestingarsjóður hafa
skrifað undir samning þess efnis að
fjárfesta í sameiningu í Gangverki,
framsæknu hugbúnaðarfyrirtæki
sem vinnur nú að því að þróa nýja
hugbúnaðarlausn fyrir fyrirtæki í
þjónustugeira með fólk í vaktavinnu.
Nýju fjárfestarnir styðja við gerð
og markaðssetningu lausnarinnar.
Gangverk hefur þróað stafrænar
vörur fyrir ýmis fyrirtæki, t.d. CBS
Media í Bandaríkjunum, Símann,
365, Last.fm og fleiri, bæði á Íslandi
og erlendis.
Ekki hefur verið gefið upp hversu
háa upphæð fjárfestarnir leggja til
Gangverks.
Helga Valfells, framkvæmdastjóri
Nýsköpunarsjóðs atvinnulífsins, seg-
ir aðkomu sjóðsins að fjárfesting-
unni í Gangverki spennandi enda
muni varan leysa ákveðinn vanda
sem mörg þjónustufyrirtæki standa
frammi fyrir. Þá hafi sjóðurinn góða
reynslu af fyrra samstarfi við Atla
Þorbjörnsson sem var einn af stofn-
endum og hugmyndasmiðum far-
gjaldavefsins DoHop en Nýsköp-
unarsjóður atvinnulífsins er
jafnframt einn hluthafa hans.
„Það er líka gaman að fara inn í
fjárfestinguna með bandarískum
fjárfesti, sér í lagi þar sem mark-
aðssetning mun að mestu fara fram
vestanhafs,“ segir Helga.
Bandarískt fé í Gangverk
NÝSKÖPUNARSJÓÐUR AT-
VINNULÍFSINS OG BANDA-
RÍSKUR FJÁRFESTINGAR-
SJÓÐUR FJÁRFESTA Í
SAMEININGU.
Atli Þorbjörnsson, Helgi Hermannsson, Helga Valfells og Jenný Ruth Hrafns-
dóttir skrifuðu undir viðskiptasamninginn í vikunni.
Smáforritið Radar, sem góðgerðar-
samtökin Samverjar í Bretlandi setti á
laggir, hefur nú verið tekið af markaði.
Markmiðið með appinu var að greina
þegar athugasemdir fólks á sam-
skiptavefnum Twitter bentu til þess að
það væri í sjálfsvígshugleiðingum. Ætl-
unin var að forritið notaði algóritma til
þess að merkja tiltekin lykilorð og setn-
ingar sem bentu til djúpstæðrar ang-
istar viðkomandi notanda. Stuttu eftir
að forritið var gert aðgengilegt bárust
kvartanir þess efnis að þeim notendum
sem glímdu við andlega erfiðleika liði
eins og þeir væru ennþá berskjaldaðri
fyrir tilstilli forritsins. Samverjar gáfu
snögglega út afsökunarbeiðni og tóku
forritið af markaði. Það kom upphaflega
út í síðasta mánuði og var hannað til
þess að merkja sérstaklega setningar á
borð við „svo þreytt/ur á einverunni“,
„ég hata mig“, „hjálpið mér“ og „þarfn-
ast einhvers til að ræða við“.
APPIÐ
Gerði illt verra
Samverja-appið þótti auka andleg
óþægindi notenda þess.