Stígandi - 01.07.1945, Blaðsíða 6

180
,ÞAÐ ER SVO MARGT, EF AÐ ER GÁÐ —“ STÍGANDI
„Friðsamleg" átök
hvernig er það, teljumst vér ekki kristnar þjóðir? Vér skiljum
ekki það „réttlæti", að menn séu teknir fastir af Pétri og Páli og
skotnir, vilji þeir ekki viðurkenna réttmæti slíkra aðlerða. Vér
skiljum ekki það „réttlæti", að menn séu lieftir ferða sinna, þeim
haldið í fangelsi s\o og svo lengi og loks slep.pt, án þess að
þeir fáí að vita, hvaða sakir hafa verið haldnar hjá þeim. Minnir
þetta ekki allt of mikið á réttarfar þeirra, sem barizt var gegn?
Vér gætum hyllzt til að álíta, að hér væri sektarkennd þess að
verki, sent sveikst af verðintim, þegar sízt skyldi, og hyggur sig
vera að bæta fyrir afglöp sín með þessum og þvílíkum athöfnum.
Vér skiljum ekki heldur þá milliríkjasiðspeki, að lltið grann-
ríki stórveldis verði að sitja og standa eins og stórveldinu þóknast,
svo að pvi stafi ekki hætta af smáríkinu. F.kki getur þetta kallazt
gagnkvæmt jafnrétti. Vér sjáum ekki í þessu neinn nýjan og betri
tíma, aðeins hnefaréttinn eins og fyrr.
í júlí—september liefti Stíganda fyrir réttu
ári síðan stóðu þessi orð: „Margir spá því,
að utan um þessi ríki (þ. e. Bretland og Rússland) myndist tvö
hagsmunasambönd hér í álfu. Rússar tryggi sér greiðan aðgang
að Norður-Atlantshafi, yfirráðin á Eystrasalti, frjálsa siglingaleið
til Miðjarðarhafsins og vinsamlegar stjórnir ríkja á vesturtakmörk-
untun, hvar sem þau verða. Hins vegar muni Norðurlöndin, a. m.
k. sum, Niðurlönd, Frakkland og Miðjarðarhafslöndin standa nær
Bretum, og hagsmunaátökin standa um Noreg—Þýzkaland—Balk-
anlönd."
Hvernig hefir þessi spá rætzt? Rússar hafa aukið áhrif sín í
Finnlandi, jiieir mega teljast alls ráðandi á Eystrasalti og liafa nú
til frekara öryggis setidið á Borgundarhólmi. Enn er óráðið um
aðganginn að Miðjarðarhafi, en stjórnir Póllands, Rúmeníu,
Ungverjalands, Búlgaríu og Júgó-Slavíu munu Rússum vinsam-
legar mjög, svo að ekki sé tekið dýpra í árinni. Þýzkalandi hefir
verið skipt í hernámssvæði, og hafa Rússar Jiar stærstan hluta.
Hins vegar bendir l'lest til ]:>ess, að Norðurlönd, Niðurlönd,
Frakkland og Miðjarðarhafslöndin kjósi fremur að fylkja sér um
sams konar stjórnarstefnu og Bretar fylgja, Jrótt ýmislegt geti enn
brugðið til beggja skauta í jDessum löndum. En þetta virðist yfir-
borðið sýna: annars vegar ríki með sósíal-demókratiskum stjórn-
um, annaðhvort hreinum eða Jtar sem sósíal-demókratar eru mjög
mikils ráðandi; liins vegar ríki með kommúnistiskum stjórnum,
annaðhvort hreinum eða þar sein kommúnistar ráða mestu. Leið-