Straumhvörf - 15.01.1943, Síða 9

STRAUMHVÖRF
7
umfangsmeira, en mörg fyrirtæki hjá
stórþjóðunum. Svo er annað. Þegar
starfsfólk fyrirtækis fær þvílíkan á-
huga fyrir velgengni þess, hversu
miklu meiri áhuga ættu þá ekki borg-
ararnir að hafa á velgengni þjóðfé-
lags síns, er þeir lifa ánægðir í. Sá
munur er þó á, að borgararnir eru
beinlínis þjóðfélagið, en í dæminu
er fólkið auðvitað ekki fyrirtækið og
á það ekki heldur.
Ef barátta hagsmunaflokkanna
rénaði og réttlátir hugsjónamenn
hefðu forustuna í landinu og reyndu
eftir mætti að láta eitt yfir alla
ganga, eftir því sem hægt er, þá
trúi ég því hiklaust, að í móti kæmi
þegnskapur borgaranna, hyrningar-
steinn hvers þjóðfélags.
Eg geng þess ekki dulinn, að ýmsir
muni telja þessa hugmynd þoku-
kennda, hlægilega fjarstæðu, svíf-
andi í lausu lofti, hugsjónavaðal,
jafnvel blekkingar. Svo rík er þátt-
taka manna í stríði, sundrungu og
óánægju, að þeir geta vart hugsað
sér lífið öðruvísi. En það er fullgild
ástæða til að ætla, að einmitt nú
séu að verða straumhvörf í þessum
efnum, sundrungin í landinu hefir náð
hámarki sínu. Það er miklu fleira af
ungu og gömlu fólki til sjávar og
sveita en nokkurn grunar, sem hugs-
ar nú meira um sameiningu þjóðar-
innar en nokkru sinni áður síðan
1918. Það getur verið, að þessar hug-
myndir svífi nokkuð í lausu lofti, og
að þessi þjóðernisvakning beri engan
heildarsvip ennþá. En hún er ótví-
rætt að gróa upp undir yfirborð-
inu, á rústum sundrungarinnar, og
það vantar ekki nema herzlumun-
inn til þess að hún rísi upp í fullri
hæð.
Við skulum vona, að ekki þurfi að
skerða sjálfstæði okkar meira en orð-
ið er, til þess að við vöknum til fulls.
m.
Við höfum leitt rök að því, að
engin þjóð ætti með réttu að þekkja
betur köllun sína en við, en við höf-
um einnig mætt þeirri staðreynd, að
þrátt fyrir það hafa fáar þjóðir verið
sjálfujn sér sundurþykkari en við
undanfarið. Þá skulum við í fáum
dráttum gera okkur ljóst, hver lífs-
nauðsyn okkur er, að læra þjóðar-
hlutverk okkar öðrum þjóðum frem-
ur. —
Okkur er þetta lífsnauðsyn, af því
að við erum fámennasta, fátækasta
og því veigaminnsta þjóð heimsins,
þannig séð. Um þetta höfum við sér-
stöðu, og ekki verður nægilega rík
áherzla lögð á það, að við þessa sér-
stöðu verðum við að miða öll okkar
viðskipti bæði inn á við og út á við.
Það verður því ekki um deilt, að
þjóð með þessa sérstöðu er lífs-
nauðsynlegt að læra hlutverk sitt,
þekkja köllun sína og hlýða henni.
Vegna fæðarinnar hvílir hlutfalls-
lega þyngri þjóðfélagsleg ábyrgð á
herðum hvers íslendings en þegni
nokkurs annars ríkis. Þetta er ó-
hrekjandi og athyglisverð staðreynd,
sem borgarar og ráðamenn þjóðfé-
lagsins ættu jafnt að festa sér í
minni. Engin þjóð og ekkert land
þarfnast sárar allra hæfileika og
krafta einstaklinganna en okkar þjóð